Παντοπραζόλη
 | |
| Ονομασία IUPAC | |
|---|---|
(RS)-6-(Difluoromethoxy)-2-[(3,4-dimethoxypyridin-2-yl)methylsulfinyl]-1H-benzo[d]imidazole | |
| Κλινικά δεδομένα | |
| Εμπορικές ονομασίες | Protonix, Controloc, Pantium, άλλες[2] |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| MedlinePlus | a601246 |
| Δεδομένα άδειας |
|
| Κατηγορία ασφαλείας κύησης | |
| Οδοί χορήγησης | Από το στόμα και ενδοφλεβίως |
| Κυκλοφορία | |
| Κυκλοφορία |
|
| Φαρμακοκινητική | |
| Βιοδιαθεσιμότητα | 77% |
| Μεταβολισμός | Ήπαρ (CYP2C19) |
| Βιολογικός χρόνος ημιζωής | 1-2 ώρες |
| Απέκκριση | Ούρα, Κόπρανα |
| Κωδικοί | |
| Αριθμός CAS | 102625-70-7  |
| Κωδικός ATC | A02BC02 A02BD04 A02BD11 |
| PubChem | CID 4679 |
| IUPHAR/BPS | 7260 |
| DrugBank | DB00213 |
| ChemSpider | 4517 |
| UNII | D8TST4O562 |
| KEGG | D05353 |
| ChEBI | CHEBI:7915 |
| ChEMBL | CHEMBL1502 |
| Χημικά στοιχεία | |
| Χημικός τύπος | C16H15F2N3O4S |
| Μοριακή μάζα | 383,37 g·mol−1 |
FC(F)Oc1ccc2[nH]c(nc2c1)S(=O)Cc3nccc(OC)c3OC | |
InChI=1S/C16H15F2N3O4S/c1-23-13-5-6-19-12(14(13)24-2)8-26(22)16-20-10-4-3-9(25-15(17)18)7-11(10)21-16/h3-7,15H,8H2,1-2H3,(H,20,21) Key:IQPSEEYGBUAQFF-UHFFFAOYSA-N | |
| (verify) | |
Η παντοπραζόλη, που πωλείται με την επωνυμία Protonix μεταξύ άλλων, είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των ελκών στομάχου, τη βραχυπρόθεσμη θεραπεία της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας λόγω γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠΝ), διατήρηση της επούλωσης της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας και παθολογικές υπερεκκριτικές καταστάσεις, όπως το Σύνδρομο Ζόλινγκερ–Έλισον.[4] Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μαζί με άλλα φάρμακα για την εκρίζωση του Helicobacter pylori.[5] Η αποτελεσματικότητα είναι παρόμοια με άλλους αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs).[6] Διατίθεται από το στόμα και με ένεση σε φλέβα
Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, διάρροια, έμετο, κοιλιακό άλγος και πόνο στις αρθρώσεις.[4] Οι πιο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, έναν τύπο χρόνιας φλεγμονής γνωστής ως ατροφική γαστρίτιδα, κολίτιδα από Clostridium difficile, χαμηλό μαγνήσιο και ανεπάρκεια βιταμίνης Β12. Η χρήση κατά την εγκυμοσύνη συνήθως δεν συνιστάται λόγω ανεπαρκών δεδομένων ασφαλείας.[7] Η παντοπραζόλη είναι ένας αναστολέας αντλίας πρωτονίων που μειώνει την έκκριση γαστρικού οξέος. Λειτουργεί απενεργοποιώντας την (H /K )-ATPάση στο στομάχι.[8]
Η μελέτη της παντοπραζόλης ξεκίνησε το 1985 και τέθηκε σε ιατρική χρήση στη Γερμανία το 1994.[9] Διατίθεται ως γενόσημο φάρμακο.[4][10] Το 2017, ήταν το 19ο πιο συχνά συνταγογραφούμενο φάρμακο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερες από 27 εκατομμύρια συνταγές.[11][12]
Ιατρικές χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παντοπραζόλη χρησιμοποιείται για τη βραχυπρόθεσμη θεραπεία των διάβρωσεων και του έλκους του οισοφάγου σε ενήλικες και παιδιά ηλικίας πέντε ετών και άνω που προκαλούνται από τη νόσο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.[13] Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία συντήρησης για μακροχρόνια χρήση μετά την αρχική απόκριση, αλλά δεν έχουν υπάρξει ελεγχόμενες μελέτες σχετικά με τη χρήση της παντοπραζόλης μετά από 12 μήνες. Η παντοπραζόλη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με αντιβιοτικά για τη θεραπεία ελκών που προκαλούνται από το Helicobacter pylori.[14] Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για μακροχρόνια θεραπεία του συνδρόμου Ζόλινγκερ-Έλισον. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη γαστρικών ελκών σε άτομα που λαμβάνουν ΜΣΑΦ.[5]
Παιδιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παντοπραζόλη ενδείκνυται μόνο για τη βραχυπρόθεσμη θεραπεία της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας σε παιδιά ηλικίας επτά ετών και άνω. και η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της παντοπραζόλης έχουν τεκμηριωθεί μόνο στη θεραπεία της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας σε παιδιά.[13]
Ηλικιωμένοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω ήταν παρόμοια με εκείνη σε άτομα ηλικίας 65 ετών και κάτω.[13]
Εγκυμοσύνη και θηλασμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε μελέτες που χρησιμοποιούν δόσεις πολύ μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες δόσεις που πραγματοποιήθηκαν σε αρουραίους και κουνέλια, δεν υπήρχε εμφανής βλάβη στην ανάπτυξη του μωρού.[13]
Έχει βρεθεί ότι η παντοπραζόλη εισέρχεται στο μητρικό γάλα. Ωστόσο, σε μελέτες για καρκίνο τρωκτικών, η παντοπραζόλη έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί δυνητικά ανάπτυξη όγκου. Η κλινική σημασία του ευρήματος είναι άγνωστη, αλλά οι κίνδυνοι και τα οφέλη συνιστώνται για εξέταση στον προσδιορισμό της χρήσης της θεραπείας για τη μητέρα και το παιδί.[13]
Παρενέργειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μόλυνση: Το οξύ του στομάχου παίζει ρόλο στη θανάτωση των βακτηριδίων που έχουν καταναλωθεί. Η χρήση παντοπραζόλης μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης λοιμώξεων όπως πνευμονία, ιδιαίτερα σε νοσοκομειακούς ασθενείς.[15]
Κοινές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γαστρεντερικές: κοιλιακό άλγος (6%), διάρροια (9%), μετεωρισμός (4%), ναυτία (7%), έμετος (4%)[13]
- Νευρολογικές: πονοκέφαλος (12%), ζάλη (3%)
- Νευρομυϊκές και σκελετικές: αρθραλγία (3%)
Σπάνιες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γαστρεντερικό: δυσκοιλιότητα, ξηροστομία, ηπατίτιδα[13]
- Προβλήματα αίματος: χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων, θρομβοπενία
- Ανοσολογική: Σύνδρομο Στίβενς-Τζόνσον, τοξική επιδερμική νεκρόλυση
- Μεταβολισμός: αυξημένη κινάση κρεατίνης, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, αυξημένα ηπατικά ένζυμα (AST / ALT), οίδημα [13]
- Μυοσκελετικό: Μυϊκές διαταραχές, κάταγμα και λοίμωξη των οστών, κολίτιδα από Clostridium difficile, κάταγμα ισχίου που σχετίζεται με την οστεοπόρωση, ραβδομυόλυση.[13]
- Νεφρά: διάμεση νεφρίτιδα[16]
- Διατροφή: μπορεί να μειώσει την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών συστατικών, βιταμινών και μετάλλων, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων φαρμάκων, αφήνοντας τους χρήστες σε αυξημένο κίνδυνο για πνευμονία.[17]
Μακροχρόνια χρήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οστεοπόρωση και κατάγματα των οστών έχουν παρατηρηθεί σε άτομα υπό μακροχρόνια θεραπεία με αναστολείς αντλίας πρωτονίων υψηλής δόσης (άνω του ενός έτους).[18]
- Η υπομαγνησία έχει παρατηρηθεί σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα όπως η παντοπραζόλη όταν λαμβάνεται για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους (γενικά ένα έτος ή περισσότερο, αν και έχουν αναφερθεί περιπτώσεις με θεραπεία μόλις τριών μηνών)[19]
Διακοπή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε άτομα που λαμβάνουν PPI για περισσότερο από έξι μήνες, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η μείωση της δόσης πριν από τη διακοπή. Για εκείνους με μέτρια έως υψηλή δόση αυτό μπορεί να γίνει κατά 50 τοις εκατό κάθε εβδομάδα μέχρι τη χαμηλότερη δόση. Μετά από μια εβδομάδα μπορεί να σταματήσει.[20]
Αλληλεπιδράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οξύτητα: Λόγω της επίδρασης της στη μείωση της οξύτητας του στομάχου, η χρήση παντοπραζόλης μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση φαρμάκων που είναι ευαίσθητα στο pH όπως εστέρες αμπικιλλίνης, κετοκοναζόλη, αταζαναβίρη, άλατα σιδήρου, αμφεταμίνη και μυκοφαινολάτη μοφετίλη.[13]
Φαρμακολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μηχανισμός δράσης της παντοπραζόλης είναι η αναστολή του τελικού σταδίου παραγωγής γαστρικού οξέος.[13] Στο τοιχωματικό κύτταρο του στομάχου η παντοπραζόλη συνδέεται ομοιοπολικά με την αντλία Η /Κ με αποτέλεσμα την αναστολή της έκκρισης του γαστρικού οξέος. Η ομοιοπολική σύνδεση αποτρέπει την έκκριση οξέος έως και 24 ώρες και περισσότερο.[13]
Η παντοπραζόλη μεταβολίζεται στο ήπαρ από το σύστημα κυτοχρώματος P450.[21] Ο μεταβολισμός αποτελείται κυρίως από απομεθυλίωση από το CYP2C19 ακολουθούμενο από θείωση. Μια άλλη μεταβολική οδός είναι η οξείδωση από το CYP3A4. Οι μεταβολίτες της παντοπραζόλης δε θεωρείται ότι έχουν φαρμακολογική σημασία. Συνήθως χορηγείται με προκινητικό φάρμακο λόγω αδράνειας στο όξινο περιβάλλον του στομάχου. Η παντοπραζόλη συνδέεται μη αναστρέψιμα με την H /K ATPάση (αντλίες πρωτονίων) για την καταστολή της έκκρισης οξέος. Λόγω της μη αναστρέψιμης δέσμευσης των αντλιών, πρέπει να δημιουργηθούν νέες αντλίες πριν αρχίσει ξανά η παραγωγή οξέος.[8] Ο χρόνος ημίσειας ζωής του φαρμάκου στο πλάσμα είναι περίπου δύο ώρες.[22]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παντοπραζόλη ανακαλύφθηκε από επιστήμονες στο Byk Gulden, θυγατρική της Altana. Το πρόγραμμα ανακάλυψης φαρμάκων ξεκίνησε το 1980 και το 1985 ανακαλύφθηκε η παντοπραζόλη - η ένωση δημιουργήθηκε από χημικούς που εργάζονταν σε μια διαφορετική χημική ουσία που είχε επιλεγεί ως υποψήφια για ανάπτυξη.[23] Η Byk Gulden συνεργάστηκε με την Smith Kline & French το 1984. Τα ονόματα ανάπτυξης της ουσίας ήταν BY1029 και SK & F96022. Μέχρι το 1986, οι εταιρείες είχαν δημιουργήσει το άλας νατρίου, τη σεσκιένυδρη νατριούχο παντοπραζόλη, και αποφάσισαν να το αναπτύξουν καθώς ήταν πιο διαλυτό και σταθερό και ήταν πιο συμβατό με άλλα συστατικά που χρησιμοποιήθηκαν στη σύνθεση. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη Γερμανία το 1994. Η Wyeth αδειοδότησε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ από την Altana,[24] και έλαβε έγκριση εμπορίας από το FDA των ΗΠΑ το 2000 με την εμπορική ονομασία Protonix.[25][26]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Pantoprazole Use During Pregnancy». Drugs.com. 26 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Pantoprazole international brand names». Drugs.com. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2017.
- ↑ «Pantoprazole 20mg gastro-resistant tablets - Summary of Product Characteristics (SmPC)». (emc). 25 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Pantoprazole Sodium Monograph for Professionals - Drugs.com». Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ 5,0 5,1 British national formulary : BNF 74 (74 έκδοση). British Medical Association. 2017. σελ. 79. ISBN 978-0857112989.
- ↑ «[99] Comparative effectiveness of proton pump inhibitors». Therapeutics Initiative. 28 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2016.
- ↑ «Pantoprazole: medicine to lower stomach acid». nhs.uk (στα Αγγλικά). 29 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2022.
- ↑ 8,0 8,1 «Proton pump inhibitors. Pharmacology and rationale for use in gastrointestinal disorders». Drugs 56 (3): 307–35. September 1998. doi:. PMID 9777309.
- ↑ Fischer, János· Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. σελ. 130. ISBN 9783527607495.
- ↑ «Pantoprazole: FDA-Approved Drugs». U.S. Food and Drug Administration. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ «The Top 300 of 2020». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020.
- ↑ «Pantoprazole Sodium - Drug Usage Statistics». ClinCalc. 23 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020.
- ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 «Protonix delayed-release- pantoprazole sodium tablet, delayed release Protonix delayed-release- pantoprazole sodium granule, delayed release». DailyMed. 2 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Eradication of H. pylori with pantoprazole, clarithromycin, and metronidazole in duodenal ulcer patients: a head-to-head comparison between two regimens of different duration». Helicobacter 5 (1): 41–51. March 2000. doi:. PMID 10672051.
- ↑ «Acid-suppressive medication use in acute stroke and hospital-acquired pneumonia». Annals of Neurology 76 (5): 712–8. November 2014. doi:. PMID 25164323. PMC 4214881. https://archive.org/details/sim_annals-of-neurology_2014-11_76_5/page/712.
- ↑ «Acute allergic interstitial nephritis after use of pantoprazole». CMAJ 180 (5): 535–8. March 2009. doi:. PMID 19255077.
- ↑ [Dr. John Cooke, chair of Methodist Hospital's cardiovascular services] [Houston Chronicle Health Zone dated Thursday, July 11, 2013 chron.com/refluxmeds] (Journal: Circulation)
- ↑ Center for Drug Evaluation and Research. «Postmarket Drug Safety Information for Patients and Providers - FDA Drug Safety Communication: Possible increased risk of fractures of the hip, wrist, and spine with the use of proton pump inhibitors». U.S. Food and Drug Administration (FDA). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ Center for Drug Evaluation and Research. «Drug Safety and Availability - FDA Drug Safety Communication: Low magnesium levels can be associated with long-term use of Proton Pump Inhibitor drugs (PPIs)». U.S. Food and Drug Administration (FDA). Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ «Acid suppression: optimizing therapy for gastroduodenal ulcer healing, gastroesophageal reflux disease, and stress-related erosive syndrome». Gastroenterology 118 (2 Suppl 1): S9-31. February 2000. doi:. PMID 10868896.
- ↑ «Metabolic interactions of the proton-pump inhibitors lansoprazole, omeprazole and pantoprazole with other drugs». European Journal of Gastroenterology & Hepatology 8 Suppl 1 (Suppl 1): S21-5. October 1996. doi:. PMID 8930576.
- ↑ «Novel approaches to inhibition of gastric acid secretion». Current Gastroenterology Reports 12 (6): 437–47. December 2010. doi:. PMID 20924727.
- ↑ Senn-Bilfinger, Jörg· Sturm, Ernst (2006). «6. The Development of a New Proton-Pump Inhibitor: The Case History of Pantoprazole». Στο: Fischer, János. Analogue-based drug discovery. Weinheim: Wiley-VCH. σελίδες 115–136. ISBN 9783527608003.
- ↑ Daly, Erin Marie (May 20, 2008). «Wyeth, Nycomed Take Aim At Sandoz Over Protonix». Law360. https://www.law360.com/newjersey/articles/56858/wyeth-nycomed-take-aim-at-sandoz-over-protonix.
- ↑ «An update on the use of pantoprazole as a treatment for gastroesophageal reflux disease». Clinical and Experimental Gastroenterology 3: 11–6. 2010. doi:. PMID 21694841.
- ↑ «Drug Approval Package: Protonix (Pantoprazole Sodium) NDA 20987». U.S. Food and Drug Administration (FDA). 24 Δεκεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2020.