Ορέστης
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ορέστης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ὀρέστης (Αρχαία Ελληνικά) |
| Τόπος ταφής | Tomb of Orestes near sanctuary of the Fates at Sparta[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ερμιόνη |
| Σύντροφος | Ηριγόνη της Κλυταιμνήστρας |
| Τέκνα | Τισαμενός ο Λακεδαιμόνιος[2][3][4] Πενθίλος |
| Γονείς | Αγαμέμνονας[5][6] και Κλυταιμνήστρα[5][6] |
| Αδέλφια | Ηλέκτρα Λαοδίκη Χρυσόθεμις Ιφιάνασσα |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Μυθικός βασιλιάς της Σπάρτης βασιλιάς των Μυκηνών βασιλιάς του Άργους |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Στην ελληνική μυθολογία, ο Ορέστης ήταν γιός του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, και αδελφός της Ηλέκτρας και της Ιφιγένειας.
Η δολοφονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τη δολοφονία του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο, η Ηλέκτρα τον φυγάδευσε στη Φωκίδα, στον βασιλιά Στρόφιο, που ήταν θείος του. Ύστερα από χρόνια, ο Ορέστης επέστρεψε στις Μυκήνες με τον φίλο και ξάδελφό του Πυλάδη, και εκδικήθηκε τον θάνατο του πατέρα του σκοτώνοντας την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της.
Ερινύες, Ιφιγένεια και η χώρα των Ταύρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Ερινύες όμως, οι θεές της εκδίκησης, άρχισαν να τον καταδιώκουν μέχρι που έφτασε στην Αθήνα και δικάστηκε στον Άρειο Πάγο, όπου με την ψήφο της θεάς Αθηνάς αθωώθηκε. Για να εξιλεωθεί, ωστόσο, ο Ορέστης θα έπρεπε να φέρει στην Αθήνα το άγαλμα της θεάς Άρτεμις από την Ταυρίδα. Στη χώρα των Ταύρων, ο Ορέστης και ο Πυλάδης παραλίγο να θυσιαστούν στον βωμό της θεάς από την ίδια την Ιφιγένεια. Αφού τα δυο αδέρφια αναγνωρίστηκαν, με ένα τέχνασμα που σκαρφίστηκε η Ιφιγένεια, κατάφεραν να ξεφύγουν από τον βασιλιά της χώρας, Θόα, και να γυρίσουν πίσω σώοι στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ορέστης παντρεύτηκε την Ερμιόνη, κόρη του Μενέλαου και της Ωραίας Ελένης. Ήταν βασιλιάς του Άργους, των Μυκηνών και της Λακεδαίμονας. Γιος του ήταν ο Τισαμενός.
Κατά μία άλλη εκδοχή, ο Ορέστης, ακολουθώντας έναν χρησμό, πλύθηκε στο σημείο που ενώνονταν οι ποταμοί Άρδας, Έβρος και Τόνσου, για να εξαγνιστεί από τη μητροκτονία.[7]
Αναφορές στον Ορέστη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχαία γραμματεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οδύσσεια του Ομήρου
- Πυθιόνικοι του Πινδάρου
- Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες) του Αισχύλου
- Ηλέκτρα του Σοφοκλή
- Ηλέκτρα του Ευριπίδη
- Ορέστης του Ευριπίδη
- Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη
- Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη
- Ανδρομάχη του Ευριπίδη
- Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Α’, 67
Όπερα, μπαλέτο και μουσική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρκετοί συνθέτες έχουν εμπνευστεί από τον μύθο του Ορέστη. Από τα τέλη του 19ου αι., έρχεται η όπερα Ορέστεια του Σεργκέι Τανέγιεφ. Τον 20ό αι., ο Σοβιετικός συνθέτης Γιούρι Αλεξάντροβιτς Φάλικ συνέθεσε ένα μονόπρακτο μπαλέτο με τίτλο Ορέστεια. Ο Βιενέζος συνθέτης Ερνστ Κρένεκ έγραψε το Leben des Orest (Η ζωή του Ορέστη) το 1929 και ο Ιάννης Ξενάκης έγραψε τουλάχιστον τρία έργα για φωνές και όργανα βασισμένα στην Ορέστεια. Υπάρχει επίσης η μονόπρακτη όπερα Il furore di Oreste του Φλάβιο Τέστι. Η Αμερικανίδα χορογράφος Μάρθα Γκράχαμ δημιούργησε το χορόδραμα Κλυταιμνήστρα, το 1958, δίνοντας φεμινιστική τροπή στον μύθο του Ορέστη.
Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Στο ντοκιμαντέρ Η Ηλέκτρα στην Επίδαυρο (1938) του Τάσου Μελετόπουλου, παρατίθενται κινηματογραφημένα αποσπάσματα από την πρώτη παράσταση αρχαίας τραγωδίας που έγινε στην Επίδαυρο κατά τα νεότερα χρόνια, με την τραγωδία Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Στον ρόλο του Ορέστη εμφανίζεται ο Θάνος Κωτσόπουλος.[8]
- Η ταινία του 1947 Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Ευγενίου Ονίλ και σκηνοθεσία του Ντάντλεϊ Νίκολς, χρησιμοποιεί έμπνευση από την ελληνική μυθολογία σε ένα σύγχρονο σκηνικό. Πρωταγωνιστούν η Ρόζαλιντ Ράσελ ως Ηλέκτρα, ο Μάικλ Ρεντγκρέιβ ως Ορέστης και η Κατίνα Παξινού ως Κλυταιμνήστρα.[9] Τόσο ο Ρεντγκρέιβ όσο και η Ράσελ έλαβαν υποψηφιότητες για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου και Γυναικείου Ρόλου, αντίστοιχα.
- Ο Ορέστης ερμηνεύεται από τον Γιάννη Φέρτη στην κινηματογραφική ταινία Ηλέκτρα σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη και πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παπά.[10] Η ταινία κέρδισε το βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962.
- Το σπαγκέτι γουέστερν 1 στιλέτο, 3 πιστόλια, 1 αγχόνη (Il pistolero dell'Ave Maria, 1969) του Φερντινάρντο Μπάλντι αποτελεί μεταφορά του μύθου του Ορέστη στο Μεξικό, με τον Λέοναρντ Μαν στον ομώνυμο ρόλο.[11]
- Η ταινία Ορέστης (1969) σε σενάριο και σκηνοθεσία Βασίλη Φωτόπουλου (του οποίου είναι το μοναδικό σκηνοθετικό έργο) αποτελεί κινηματογραφική διασκευή του τρίτου μέρους της Ορέστειας με τον Χίραμ Κέλερ στον ομώνυμο ρόλο.[12]
- Στην ταινία Ο θίασος (1975) του Θόδωρου Αγγελόπουλου, οι χαρακτήρες ζουν το δικό τους δράμα ζήλιας και προδοσίας, με ρίζες στον αρχαίο μύθο, με τον αντίστοιχο ρόλο του Ορέστη να ερμηνεύεται από τον Πέτρο Ζαρκάδη.[13]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο αστεροειδής 13475 Ορέστης (13475 Orestes), που ανακαλύφθηκε το 1973 και ανήκει στην Τρωική Ομάδα, πήρε το όνομά του από το μυθικό αυτό πρόσωπο.
Συνώνυμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός από τον γνωστότερο Ορέστη, δύο άλλα πρόσωπα στην Ιλιάδα αναφέρονται με το όνομα Ορέστης, τα εξής:
- Αχαιός πολεμιστής που έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο, στον οποίο και σκοτώθηκε μαζί με άλλους έξι συμπολεμιστές του από τον Έκτορα (ραψωδία Ε, στίχος 705, όπου χαρακτηρίζεται «πλήξιππος»).
- Γενναίος Τρώας που έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο υπό τις διαταγές του Ασίου, και σκοτώθηκε στον πόλεμο αυτό μαζί με τον Μένωνα και τον Ιαμενό από τον Λεοντέα (Μ 139, 198).
- Γιος του ποταμού θεού Αχελώου και της Περιμήδης, κόρη του Αιόλου του Θεσσάλου.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Παυσανίας: (αρχαία ελληνικά) Ελλάδος περιήγησις.
- ↑ «Tisamenus» (Ρωσικά)
- ↑ «Гермиона» (Ρωσικά)
- ↑ «Hermione» (Ρωσικά)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Orestes» (Ρωσικά)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Agamemnon» (Ρωσικά)
- ↑ «Ορέστης». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2023.
- ↑ «Η Ηλέκτρα στην Επίδαυρο - retroDB». retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2024.
- ↑ Κρανάκης, Μανώλης (4 Σεπτεμβρίου 2016). «Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2024.
- ↑ «Πέθανε ο ηθοποιός Γιάννης Φέρτης». Η Ναυτεμπορική. 14 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2024.
- ↑ «The Forgotten Pistolero Review - the Spaghetti Western Database».
- ↑ Κρανάκης, Μανώλης (5 Νοεμβρίου 2018). «Ας σταματήσουμε για λίγο το χρόνο και ας μιλήσουμε για τον «Ορέστη» του Βασίλη Φωτόπουλου». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2024.
- ↑ Κατσουνάκη, Μαρία (25 Ιανουαρίου 2021). «Ο «Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2024.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κρουσίου: Λεξικόν Ομηρικόν, διασκευή από την έκτη γερμανική έκδ. υπό Ι. Πανταζίδου, έκδοση «Βιβλιεκδοτικά καταστήματα Αναστασίου Δ. Φέξη», Αθήνα 1901, σελ. 647
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ορέστης, η μοναξιά του ήρωα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
