Μπιαουίστοκ

Μπιαουίστοκ
; Σημαία	; Σφραγίδα
	; Έμβλημα
	Μπιαουίστοκ 53°7′0″N 23°10′0″E
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Βοεβοδάτο Ποντλάσκιε
Ίδρυση	1691
Διοίκηση
• Mayor of Białystok	Tadeusz Truskolaski (από 2006)
Έκταση	102 km²
Υψόμετρο	118 μέτρα και 175 μέτρα
Πληθυσμός	294.242 (31 Μαρτίου 2021)
Ταχ. κωδ.	15-001
Τηλ. κωδ.	85
Ζώνη ώρας	UTC 01:00 (επίσημη ώρα); UTC 02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 53°07′0″N 23°09′0″E / 53.11667°N 23.15000°E / 53.11667; 23.15000

Το Μπιαλίστοκ (πολωνική προφορά [bʲaˈwɨstɔk] Białystok (βοήθεια·πολυμέσα), ορθή προφορά: Μπιαουίστοκ) είναι η μεγαλύτερη πόλη στη βορειοανατολική Πολωνία και η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της χώρας. Βρίσκεται κοντά στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία. Από το 1921 έως το 1998, αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο της ομώνυμης περιφέρειας (województwo białostockie) ενώ από το 1999, έχει μετατραπεί σε πρωτεύουσα της ευρύτερης περιφέρειας Ποντλάσιε (województwo podlaskie). Τον Ιούνιο του 2009 πληθυσμός της έφτασε τους 294.399 κατοίκους. Το Μπιαλίστοκ αποτελεί την έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας Γιαγκελλόνια Μπιαουίστοκ.

Το Μπιαουίστοκ βρίσκεται στα υψίπεδα του Μπιαουίστοκ της πεδιάδας Ποντλάσκι στις όχθες του ποταμού Μπιάουα. Ιστορικά, το Μπιαουίστοκ έχει προσελκύσει μετανάστες απ'όλη τη Πολωνία και όχι μόνο, ιδιαίτερα από τη Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη. Σε αυτό βοηθά η τοποθεσία του Μπιαουίστοκ κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Το Μπιαουίστοκ είναι επίσης ανατολικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης Σένγκεν. Η πόλη και οι κοντινοί δήμοι αποτελούν τη μητροπολιτική ζώνη του Μπιαουίστοκ. Η πόλη έχει ηπειρωτικό κλίμα με θερμά καλοκαίρια, χαρακτηριζόμενο από θερμά καλοκαίρια και μεγάλους παγερούς χειμώνες. Τα δάση αποτελούν σημαντικό μέρος του χαρακτήρα του Μπιαουίστοκ καταλαμβάνοντας μια έκταση που φτάνει περίπου τα 1.756 εκτάρια (τα οποία αποτελούν 17.2% της έκτασης της πόλης) και είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πολωνική πόλη όσον αφορά το ποσοστό δασών εντός των διοικητικών ορίων τους.

Οι πρώτοι κάτοικοι έφτασαν κατά τον 14ο αιώνα. Σταδιακά το Μπιαουίστοκ μεγάλωσε, έγινε μια πόλη και το 1692 η πόλη απέκτησε καθεστώς δήμου. Παραδοσιακά, το Μπιαουίστοκ είναι ένα από τα κορυφαία κέντρα της ακαδημαϊκής, πολιτιστικής και καλλιτεχνικής ζωής στην Ποντλαχία, και το σημαντικότερο οικονομικό κέντρο της βορειοανατολικής Πολωνίας. Το Μπιαουίστοκ ήταν άλλοτε σημαντικό κέντρο της ελαφράς βιομηχανίας, η οποία έπαιξε βασικό ρόλο στη μεγάλη άνοδο του πληθυσμού της πόλης. Η πόλη συνεχίζει να ανασχηματίζεται τον εαυτό της ως μια σύγχρονη μεσαίου μεγέθους πόλης. Το 2010 το Μπιαουίστοκ ήταν στη σύντομη λίστα των υποψήφιων πόλεων για τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Πολιτισμού, όμως έχασε τον τίτλο. Το 2016 ήταν φιναλίστ για τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Πολιτισμού.

Σημερινός δήμαρχος (2019) είναι ο Ταντέους Τρουσκολάσκι.

Ιστορία

Η πόλη αποτέλεσε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1806 έως το 1918. Ύστερα ενσωματώθηκε στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία (1918-1939). Το 1939, σύμφωνα με τις ζώνες επιρροής που ορίστηκαν στο σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ και τη στρατιωτική επίθεση της Σοβιετικής Ένωσης στην ανατολική Πολωνία, το Μπιάλιστοκ και η ομώνυμη περιφέρεια προσαρτήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση ως Περιφέρεια Μπέλοστοκ της ΣΣΔ Λευκορωσίας. Το 1941, μετά από την επιχείριση Μπαρμπαρόσσα, το Μπιάλιστοκ επήλθε υπό γερμανική κατοχή και ενσωματώθηκε στην επαρχία (μπετσίρκ) Μπιάλιστοκ, χωρίς να ενσωματωθεί ποτέ επίσημα στη Ναζιστική Γερμανία. Το 1944 ο Κόκκινος Στρατός ανακατέλαβε την πόλη και το 1944 η πόλη (μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της ομώνυμης περιφέρειας) επεστράφη στην Πολωνία.