Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ληξούρι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 25/03/2023.

Συντεταγμένες: 38°12′N 20°26′E / 38.200°N 20.433°E / 38.200; 20.433

Ληξούρι
Άποψη του λιμένα του Ληξουρίου
Ληξούρι is located in Greece
Ληξούρι
Ληξούρι
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΙονίων Νήσων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΙόνια Νησιά
ΝομόςΚεφαλληνίας
Υψόμετρο0 μέτρο
Πληθυσμός
Μόνιμος3.549
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας282 00
Τηλ. κωδικός2671
http://www.lixouri.gr/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Το Ληξούρι είναι η κύρια πόλη στην παλική χερσόνησο και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κεφαλλονιάς μετά από το Αργοστόλι. Η υψομετρική ανύψωση της πόλης είναι μηδενική.

Βιβλιοθήκη Ληξουρίου

Ιστορία[1]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαιότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχαία πόλη Πάλη αναφέρεται ήδη από τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία. Υπήρξε παραδοσιακός ναυτικός σύμμαχος της αρχαίας Κορίνθου και τόπος αρχαιότατης και αδιάκοπης γεωργικής παραγωγής. Συμμετείχε στους Περσικούς Πολέμους ανταποκρινόμενη στο πανεθνικό κάλεσμα που προηγήθηκε της μάχης των Πλαταιών αποστέλλοντας δύο εκατοντάδες οπλίτες που τάχθηκαν υπό τον Παυσανία και πολέμησαν απέναντι από τους Σάκες και τους Ινδούς. Εκτός από τη συνεισφορά της αυτή, η πόλη αναφέρεται ξανά για την πεισματική και νικηφόρα άμυνα που αντέταξε στην πολιορκία της από τον μακεδονικό στρατό του Φιλίππου Ε΄ και την τακτική της να τον καταπονήσει έως εγκαταλείψεως, με το να διασπείρει και να εκμεταλλευτεί διχόνοιες στο στράτευμα του αντιπάλου σε συνδυασμό με συχνές καταδρομικές ενέργειες. Μαζί με τη Σάμη, που δεν παραδόθηκε αλλά πολέμησε, πολιορκήθηκε και αλώθηκε από τους Ρωμαίους, είναι οι μόνες κεφαλληνιακές πόλεις που τις συναντάμε στην ιστορία (πλην της ομηρικής προϊστορίας όπως συμβαίνει με την υπόλοιπη Κεφαλληνία).

Επόμενα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα νότια από αυτήν, κατά τον Μεσαίωνα, ιδρύθηκε από οικιστική μετακίνηση το Ληξούρι, το οποίο πρωτοαναφέρεται ως τοπωνύμιο σε μια επιστολή προς τη γερουσία της Βενετίας το 1534. Αναφέρεται επίσης ότι το 1583 ο πληθυσμός του Ληξουρίου βρίσκεται στους 581 κάτοικους. Το Ληξούρι ήδη από τον 16ο αιώνα αποκτά χαρακτήρα οργανωμένης κοινωνίας και καθίσταται κέντρο ναυτιλίας και εμπορίου. Ως αποτέλεσμα της ολοένα αυξανόμενης οικονομικής ευρωστίας και μεγαλύτερης επικοινωνίας με ευρωπαϊκά πνευματικά κέντρα, ιδίως της γειτονικής Ιταλίας, καθίσταται η νέα πόλη ως ένα σύγχρονο και αξιόλογο πνευματικό κέντρο το οποίο απέδωσε τους επόμενους αιώνες προσωπικότητες οι οποίες ανεδείχθησαν στα γράμματα και στις επιστήμες. Περίπου το 1800 ήταν το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό διοικητικό κέντρο της Κεφαλλονιάς με εμπόριο, ναυτιλία, διάφορες υπηρεσίες και κοσμική ζωή. Η πολιτική απόφαση για βαθμιαία διοικητική ανάδειξη του μικρού τότε Αργοστολίου αποτέλεσε την αφετηρία μεγάλης διαμάχης με την ενετική, γαλλική αλλά και βρετανική διοίκηση που υπήρχε ανά τα χρόνια, αλλά κυρίως τους ίδιους τους κατοίκους των δύο πόλεων.

Το 1758 όπου επρόκειτο να μεταφερθεί η Διοίκηση του νησιού από το φρούριο του Αγίου Γεωργίου στο Αργοστόλι, το οποίο μόλις άρχισε να οικίζεται, οι κάτοικοι του Ληξουρίου διαμαρτύρονται και απαιτούν να αναγνωρισθεί ως πρωτεύουσα της Κεφαλληνίας η πόλη τους, καθώς είχε ήδη εξελιχθεί σε ακμάζουσα πόλη με όλα τα προτερήματα που άρμοζαν σε μια σύγχρονη πόλη, και μειονεκτήματα την έλλειψη ασφαλούς λιμένα και την σχετικά μακρύτερη απόσταση από τα υπόλοιπα μέρη του νησιού. Παρά τα επιχειρήματα κάθε πλευράς, η απόφαση της Βενετικής Πολιτείας ήταν οριστική:Το Αργοστόλι ορίστηκε η νέα πρωτεύουσα, η οποία άρχισε να μεγαλώνει γρήγορα. Χτίστηκαν πολλά δημόσια κτίρια και σπίτια, ειδικά από την εποχή της Βρετανικής Προστασίας. Ο λαός του Ληξουρίου δεν θέλησε να αποδεχτεί αυτήν την κατάσταση, και συχνά ξεσπούσαν βίαιες αντιδράσεις. Το 1799 αποφασίζεται η ίδρυση στο Ληξούρι πρωτοδικείου και υγειονομείου, η απόφαση αυτή όμως βρήκε αντίθετο το Αργοστόλι το οποίο αντιδρούσε, έτσι ύστερα από αρκετά διπλωματικά επεισόδια με την αποστολή αντιπροσώπων από τις δύο πόλεις του νησιού στη Σύγκλητο της Κέρκυρας και την αποτυχία συνεννόησης, η αντιζηλία φτάνει στο αποκορύφωμα της και το 1808 ληξουριώτικο πλοίο κανονιοβολεί το Αργοστόλι. Ο λαός του Ληξουρίου εξεγέρθηκε και ήταν έτοιμοι να στραφούν εναντίον της κεντρικής διοίκησης στο Αργοστόλι. Γάλλοι στρατιώτες καταστολής έφτασαν αμέσως στο Ληξούρι. Οι Ληξουριώτες ήταν όμως αποφασισμένοι να ενεργοποιήσουν τις αποφάσεις τους με αποτέλεσμα την παράταξη των Γάλλων πρός επίθεση από τον αρχηγός της φρουράς. Κατα την ταραχή που επακολούθησε οι εξεγερμένοι άρχισαν να υποχωρούν ενώ οι αρχηγοί της εξέγερσης συνελήφθησαν. Ενώ ανέμεναν να παραπεμφθούν φυλακισμένοι, ακυρώθηκε η δίκη επειδη εν τω μεταξύ το νησί περιήλθε στα χέρια νέων κατακτητών. Νέα αιματηρά επεισόδια και ταραχές εκλήθη να αντιμετωπίσει και ο τότε νεαρός ανερχόμενος πολιτικός Ιωάννης Καποδίστριας στην πρώτη του δύσκολη αποστολή την οποία του εμπιστεύθηκε η ξένη αρμοστεία. Κατέστειλε τις ταραχές με επίδειξη σιδηράς πυγμής και εκτελέσεις πρωτεργατών. Άλλη επανάσταση στρέφεται το 1848 κατά των Άγγλων, όπου επίσης επακολούθησαν διωγμοί και απαγχονίσεις.

Η ενετική διοίκηση διήρκησε από το 1500 μέχρι το 1797, όπου καταλύθηκε η Ενετική Δημοκρατία από τον Μεγάλο Ναπολέοντα έτσι ώστε να έλθει υπό γαλλική κατοχή. Ύστερα όμως από 20 μήνες στα τέλη του 1778 κατόπιν νίκης των Ρωσοτούρκων έναντι των Γάλλων, το Ληξούρι (όπως και η υπόλοιπη νήσος) τέθηκε υπό την επικυριαρχία των Ρωσότουρκων οι οποίοι το 1800 αναγνώρισαν την υπό τον φόρο υποτελείας, βέβαια, ''ανεξάρτητη'' Πολιτεία των Ιονίων Νήσων. Οι πολεμικές επιχειρήσεις έφεραν τους Γάλλους πίσω στο νησί το 1807. Το 1809 κατέλαβαν το νησί οι Βρετανοί, αφού πρώτα οι Γάλλοι προέταξαν ασθενή αντίσταση χρησιμοποιώντας τα κανόνια στο λιμένα του Ληξουρίου. Τον 19ο αιώνα, η περιοχή αποτέλεσε σταθμό διαφόρων τουριστών στα Επτάνησα, όπως του Γιόχαν Στράους που την επισκέφθηκε τουλάχιστον δυο φορές. Το 1864 το Ιoνικό Κράτος ("Ηνωμένες Πολιτείες" της Επτανήσου υπό Αγγλική "προστασία") ενώνεται με το Βασίλειο της Ελλάδος, και πρωτεύουσα του νομού Κεφαλληνίας γίνεται το Αργοστόλι. Το 1867 και το 1953 το Ληξούρι καταστρέφεται από σεισμούς. Τα ιστορικά κτήρια από τότε είναι πλέον ελάχιστα, και είναι δείγματα μιας ανθηρής μικρής πόλης του 18ου και 19ου αιώνα.

Πολιτισμός, παιδεία και εκπαίδευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη και τα χωριά στην ευρύτερη χερσόνησο της Παλικής, έχουν αποτελέσει την αφετηρία μεγάλων μορφών των γραμμάτων και των επιστημών. Για χρόνια φημίζονταν για τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό των πνευματικών ανθρώπων, κληρικών, ιεραρχών, καλλιτεχνών, επιστημόνων, καθηγητών πανεπιστημίου και ακαδημαϊκών που έχουν αναδείξει, συγκριτικά με τον διαχρονικά μικρό πληθυσμό τους. Η ανάπτυξη αυτή υποχώρησε αλλά δεν έληξε, μετά την ευρείας κλίμακας μετανάστευση που ακολούθησε την καταστροφή του 1953.

Τρανό παράδειγμα είναι η Φιλαρμονική Σχολή Πάλλης, που ιδρύθηκε το 1836 από τον Ληξουριώτη μουσουργό και δάσκαλο Πέτρο Σκαρλάτο και άλλους φιλόμουσους της εποχής. Αποτελεί μια από τις αρχαιότερες φιλαρμονικές στην Ελλάδα και μια από τις δημιουργικές συνιστώσες του επτανησιακού μουσικού πολιτισμού. Ήταν και είναι συνεχώς παρούσα σε όλες τις ιστορικές και κοινωνικές στιγμές της πόλης, την ψυχαγωγεί και την εκπροσωπεί εντός και εκτός Κεφαλονιάς. Το θέατρο, το ονομαζόμενο ΜΑΡΚΑΤΟ για να θυμίζει το ελληνικού ρυθμού παλαιό εμπορικό κέντρο και δημαρχείο που κτίστηκε στην Αγγλοκρατία. Βρίσκεται στον λιμένα του Ληξουρίου. Το παλαιό Μαρκάτο ήταν διώροφο δημόσιο κτίριο σημείο κατατεθέν της πόλεως. Το δημαρχείο στεγαζόταν στον δεύτερο όροφο ενώ στο ισόγειο καθ' όλη την έκταση του περίστηλου, υπήρχαν καταστήματα. Το κτίριο ήταν το κοινό όριο δύο πλατειών, της εσωτερικής (πλατείας Στάμου Πετρίτση) και της εξωτερικής ή θερινής (πλατείας Ηλία Μηνιάτη). Άντεξε με επισκευάσιμες ζημίες στον πρώτο μεγάλο σεισμό του 19ου αιώνα αλλά κατέρρευσε κατά τον ακόμα μεγαλύτερο σεισμό του 1953. Το παλαιό Μαρκάτο είχε 20 δωρικούς κίονες κατά μήκος και 8 κατά πλάτος (βόρεια και νότια). Ήταν διώροφο κτίριο με έναν μεγαλειώδη εξώστη που περιέβαλε περιμετρικά ολόκληρο τον δεύτερο όροφο.

Άλλα κτίρια του Ληξουρίου:

Η Βαλλιάνειος Επαγγελματική Σχολή (ΒΕΣ)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπήρξε πρότυπη αυτοτελής Τεχνική Επαγγελματική Σχολή ιδρυθείσα με την διαθήκη του εθνικού ευεργέτη Παναγή Βαλλιάνου και λειτούργησε από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τη μεταπολίτευση. Επί δεκαετίες εκπαίδευε πλήθος νέων από όλη την Ελλάδα παρέχοντας επαρκέστατη θεωρητική και πρακτική παιδεία σε επαγγέλματα που στήριξαν την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδος μετά την κατοχή. Στις μερικώς ανακατασκευασμένες εγκαταστάσεις της στεγάζεται ένα τμήμα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.

Το ιστορικό κτίριο του Α΄Δημοτικού Σχολείου Ληξουρίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο πλαισίου του κρατικού προγράμματος κατασκευής σχολείων στο Υπουργείο Παιδείας ο αρχιτέκτων Θουκυδίδης Π. Βαλεντής σχεδίασε το κτίριο σε μοντέρνο λειτουργικό ρυθμό το 1933. Είναι ένα από τα ελάχιστα διασωθέντα προσεισμικά κτίρια της πόλης και ένα από δυο σχολικά κτίρια του αρχιτέκτονα στην Ελλάδα που είναι διατηρητέα.

Το μουσείο της πόλεως

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποτελεί ενδιαφέρον σύγχρονο αρχιτεκτόνημα στο οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη η προετοιμασία θεματικής έκθεσης στοιχείων από την λαογραφία της περιοχής και την ιστορική της διαδρομή, ενώ γίνεται προσπάθεια να "επιστρέψουν" προς εμπλουτισμό του αντίγραφα των πολλών αρχαιολογικών ευρημάτων που προέρχονται από την αρχαία Πάλη και την ευρύτερη περιοχή.

Εκδηλώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Καρναβάλι του Ληξουρίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποτελεί έθιμο με παρελθόν που χάνεται στον χρόνο και παίρνει τη μορφή μεγάλης λαϊκής γιορτής. Χαρακτηριζόταν από μεγάλη παράδοση πηγαίας αυτοσχεδιαστικής σάτιρας και δρώμενων. Αν και σήμερα έχει δεχθεί ισχυρή πρόσμιξη από άλλα κοινότοπα καρναβάλια θεάματος δεν έχει εντελώς αλλοιωθεί ως προς τον σατιρικό του στοιχείο. Το έθιμο του καρναβαλιού ακολουθείται ευλαβικά μέχρι σήμερα και συγκεντρώνει κάθε χρόνο πλήθος κόσμου.

Σε ένα από τα καρναβάλια, οι Ληξουριώτες για να σατιρίσουν την ανακάλυψη της Αμερικής, οι μισοί ντύθηκαν ιθαγενείς (Κολομπαίοι) και οι άλλοι μισοί πλήρωμα του Κολόμβου. Το Ληξούρι ήταν η Αμερική ή Κολομβία. Η μεγάλη επιτυχία του δρώμενου είχε ως αποτέλεσμα το Ληξούρι να αποκληθεί από κάποιους σκωπτικά η πόλη των Κολομπαίων.[2]

Γιορτές κρασιού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα Μαντζαβινάτα κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται δημοφιλής εορτή κρασιού.

Αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη (Δημόσια Βιβλιοθήκη - Μουσείο Τυπάλδων Ιακωβάτων). Διώροφο απλού επτανησιακού ρυθμού κτήριο με αξιόλογο περιβάλλοντα χώρο -πρώην μεγάλο κήπο. Το κτήριο κατασκευάσθηκε το 1866 για κατοικία της ιστορικής οικογένειας Τυπάλδων-Ιακωβάτων. Σήμερα στεγάζει την Δημόσια Βιβλιοθήκη Ληξουρίου που βασίστηκε στην δωρεά όλων των βιβλίων και του αρχείου της οικογένειας από την τελευταία κληρονόμο Αικατερίνη Τουλ και το Μουσείο Τυπάλδων-Ιακωβάτων με προσωπικά τους αντικείμενα. Στο σεισμό του 2013 το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές, οι οποίες ακόμη δεν έχουν αποκατασταθεί, και το πλούσιο υλικό της Βιβλιοθήκης μεταφέρθηκε στο Μουσείο της πόλης.
  • Μονή Κηπουραίων[3]
  • Κουνόπετρα
  • Άγαλμα Λασκαράτου
  • Μαρκάτο
  • Μασπάλι
  • Ερειπεια αρχαίας Πάλης
  • Ερειπωμένη μονή Ταφιού
  • Παραλία Ξι[4]

Στην περιοχή της Παλικής, της οποίας πρωτεύουσα είναι το Ληξούρι, υπάρχουν πλήθος όμορφες παραλίες, όπως οι Πετανοί, το Ξι, ο Αθέρας, η Πλατιά Άμμος, η Αγία Ελένη, κ.ά. Είναι μια πόλη που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη λόγω της φυσικής ομορφιάς. Σύμφωνα με μία θεωρία Αγγλων ερευνητών, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το Ληξούρι βρισκόταν το ανάκτορο της ομηρικής Ιθάκης του Οδυσσέα. Σε χωριά του Ληξουρίου (Κοντογεννάδα, Μονοπολάτα, Σχοινιάς) είχαν ανακαλυφθεί και μυκηναϊκοί τάφοι (κυρίως από τον αρχαιολόγο Σπυρίδωνα Μαρινάτο), οι οποίοι όμως, δυστυχώς, είναι άγνωστο αν ακόμα διασώζονται.

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Ληξούρι εδρεύει ο Παλληξουριακός Αθλητικός Όμιλος που έχει έτος ίδρυσης το 1950 και είναι η μεγαλύτερη τοπική ομάδα. Την σεζόν 2017-18 αγωνίστηκε στη Γ΄ Εθνική κατηγορία για πρώτη φορά στην ιστορία του. Είναι η ομάδα που έχει κατακτήσει τις περισσότερες φορές το τοπικό πρωτάθλημα της ΕΠΣΚΙ.

Γνωστοί Ληξουριώτες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Ιστορία». Δήμος Ληξουρίου. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2024. 
  2. ↑ «Καρναβάλι». Δήμος Ληξουρίου. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2024. 
  3. ↑ «Μονή Κηπουραίων». kefalonia-tours.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
  4. ↑ «Παραλία Ξι». kefalonia-tours.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
  5. ↑ «"Έφυγε" ο Φανούρης Βώρος -Σπουδαίος ιστορικός, μελετητής από το Ληξούρι». eKefalonia.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  6. ↑ «Ηλίας Α. Τσιτσέλης ( 1850-1927) – 90 χρόνια από το θάνατό του». KefaloniaNews. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  7. ↑ «Τουλ, Χάρης -». greekarchivesinventory.gak.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  8. ↑ «Ποιος είναι όμως ο Ληξουριώτης συνθέτης, ζωγράφος, Γερ.Πυλαρινός;». KefaloniaNews. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  9. ↑ «Λεγάτος, Γεράσιμος: Τα νέα μαθηματικά της δευτέρας δημοτικού (τ. Α-Β΄)». www.orizontesbooks.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ληξούρι&oldid=10859600"