Κλείταρχος (ιστορικός)
- Για άλλους με το ίδιο όνομα: Κλείταρχος
| Κλείταρχος | |
|---|---|
| Γέννηση | 4ος αιώνας π.Χ. Κολοφώνα |
| Θάνατος | 3ος αιώνας π.Χ. |
| Γονείς | Δείνων |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ιδιότητα | ιστορικός και συγγραφέας |
| δεδομένα () | |
Ο Κλείταρχος ήταν ιστορικός του 4ου π.Χ. αιώνα, συγγραφέας μιας μυθιστορικής βιογραφίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Αἱ περὶ Αλεξάνδρου ἱστορίαι) από την οποίαν διεσώθησαν ελάχιστα μόνον μικρά αποσπάσματα.[1]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα πολλά πράγματα για την ζωή του. Πατέρας του ήταν ο ιστορικός Δείνων ο Κολοφώνιος και για κάποιο διάστημα φαίνεται πως διέμενε στην Αλεξάνδρεια του Πτολεμαίου του Α'. Όπως αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος, είχε μαθητεύσει προηγουμένως κοντά στους φιλοσόφους Αριστοτέλη τον Κυρηναϊκό και Στίλπωνα τον Μεγαρέα.[2]
Αἱ περὶ Αλεξάνδρου ἱστορίαι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κλείταρχος, όπως πιστεύεται, δεν συμμετείχε ο ίδιος στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου. Φαίνεται πως άντλησε πληροφορίες γι' αυτήν διαβάζοντας τα έργα του Καλλισθένη, του Νεάρχου και του Ονησικρίτου,[3] ενώ για τις περιγραφές των τόπων και παραδόσεων της Περσίας βασίσθηκε μάλλον στο έργο του Δείνωνος (του πατέρα του) και του Κτησία.
Το έργο του, ιδιαίτερα δημοφιλές στην ελληνιστική και στην ρωμαϊκή εποχή, δημιούργησε σχολή στην περί Αλεξάνδρου ιστοριογραφία και υπήρξε πηγή πληροφοριών και έμπνευσης για τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, τον Κόϊντο Κούρτιο Ρούφο και τον Ιουστίνο. Κατακρίθηκε όμως και για έλλειψη κριτικού πνεύματος και ιστορικής αμεροληψίας.
Πράγματι, ο Κλείταρχος στην διήγηση του συμπεριέλαβε, εκτός από τα ιστορικά γεγονότα, και αρκετές φανταστικές ιστορίες, φήμες και λαϊκές δοξασίες ιδιαίτερα διαδεδομένες στην Αλεξάνδρεια του Πτολεμαίου (που, για τους δικούς του σκοπούς, προωθούσε την λατρεία του Αλεξάνδρου).
Για παράδειγμα, σ' ένα από τα διασωθέντα αποσπάσματα περιγράφεται συνάντηση του Αλεξάνδρου με την βασίλισσα των Αμαζόνων κατά την διάρκεια της εκστρατείας του στην Υρκανία.
Από τον Κλείταρχο επίσης φαίνεται ότι προέρχεται η εικασία για την δολοφονία του Μ. Αλεξάνδρου με ύδωρ της Στυγός[4] και η φήμη για τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας (που δεν έχει επιβεβαιώσει ποτέ η αρχαιολογική έρευνα και δεν αναφέρονται στον Ηρόδοτο και στις βαβυλωνιακές γραπτές πινακίδες).
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Felix Jacoby, Fragmente der griechischen Historiker, Brill.com
- ↑ Διογένης Λαέρτιος, Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων, Βιβλίον Β', Στίλπων.
- ↑ Τα αντίστοιχα βιβλία για τον Μ. Αλέξανδρο των επίσης συμμετεχόντων στην εκστρατεία Πτολεμαίου και Αριστοβούλου μάλλον είναι μεταγενέστερα του έργου του Κλειτάρχου.
- ↑ Αναφέρεται από τον Παυσανία (Ελλάδος περιήγησης, Αρκαδικά, 18.6), τον Πλούταρχο (Βίοι παράλληλοι, Αλέξανδρος) και τον Κόϊντο Κούρτιο Ρούφο (Ιστορίες του Μεγάλου Αλεξάνδρου).
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Paul Goukowsky, Essai sur les origines du mythe d’Alexandre, Presses universitaires de Nancy, 1981.→
- W. W. Tarn, Alexander the Great: Volume 2, Sources and Studies, Cambridge University Press, 1979. →
- Encyclopædia Iranica Online, Cleitarchus.