Θοδωρής Βλαχοδημήτρης
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Θοδωρής Βλαχοδημήτρης | |
|---|---|
 | |
| Όνομα | Θοδωρής Βλαχοδημήτρης |
| Γέννηση | 27 Δεκεμβρίου 1925 Σουληνάρι_Μεσσηνίας, Ελλάδα |
| Θάνατος | 29 Ιουλίου 2005 (79 ετών) Αθήνα, Ελλάδα |
| Επάγγελμα/ ιδιότητες | φιλόλογος, ποιητής και δοκιμιογράφος |
| Εθνικότητα | Έλληνας |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Είδη | ποίηση, πεζογραφία |
| Επίσημος ιστότοπος | |
| δεδομένα () | |
Ο Θοδωρής Βλαχοδημήτρης (27 Δεκεμβρίου 1925 - 29 Ιουνίου 2005) ήταν Έλληνας ποιητής, δοκιμιογράφος και φιλόλογος.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Θοδωρής Βλαχοδημήτρης (Θεόδωρος Βλαχοδημητρόπουλος), γεννήθηκε στο Σουληνάρι, κοντά στην Πύλο, στις 27 Δεκεμβρίου 1925 από φτωχούς αγρότες γονείς.
Απόφοιτος του Γυμνασίου Πύλου, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Γνώριζε Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά.
Κατά την διάρκεια της κατοχής - μαθητής ακόμα - πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση (στο τμήμα διαφώτισης του στελεχικού συγκροτήματος της ΕΠΟΝ).
Tον Ιούλιο του 1948, δευτεροετής φοιτητής, συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια και με την απόφαση 165/14.7.48 της Επιτροπής Δημοσίας Ασφαλείας του Νομού Αττικής εκτοπίζεται ως επικίνδυνος για την Δημόσια Τάξη στο Μούδρο Λήμνου. Τον Μάρτιο του 1949, πριν κλείσει ακόμα ο πρώτος χρόνος της εξορίας, επιστρατεύεται η στρατολογική του κλάση. Καθώς ο εμφύλιος μαίνεται δεν είναι δυνατό να τον στείλουν στο μέτωπο, οπότε τον συγκεντρώνουν μαζί με άλλους εξόριστους της ίδιας κατηγορίας από άλλα νησιά και τους κατεβάζουν στη Μακρόνησο. Είναι η πρώτη φουρνιά εξόριστων στρατιωτών, οι λεγόμενοι "Μαρτιάτες", στους οποίους θα εφαρμοστεί η επιστημονική βαρβαρότητα για να "ανανήψουν". Τα βασανιστήρια και οι κακουχίες στη Μακρόνησο κλονίζουν σοβαρά την υγεία του και - μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες - του δίνουν στις 22 Αυγούστου 1951 ετήσια αναβολή λόγω "μικτής παραγωγικής T.B.C. (φυματίωσης) δεξιάς υποκλειδίου και υπολειμμάτων αριστεράς πλευρίτιδος (δεν επιθυμεί σανατοριακήν περίθαλψιν)". Οριστική απόλυση θα πάρει μετά ένα χρόνο τον Αύγουστο του 1952.
Δίδαξε, "αεί διδασκόμενος" - όπως ο ίδιος έχει γράψει -, Γλώσσα και Λογοτεχνία σε υποψηφίους των ΑΕΙ. Εργάστηκε - υπότροφος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών - στο Γλωσσολογικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου της Αθήνας ως επιστημονικός συνεργάτης/ερευνητής μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 1967. Παρατήθηκε λόγω της δικτατορίας και κατέφυγε αυτοεξόριστος στο Αμβούργο, όπου έζησε και έδρασε επί 37 ολόκληρα χρόνια.
Πέθανε στην Αθήνα στις 29 Ιουλίου 2005 και αναπαύεται στη γενέτειρα γη.
Η βιβλιοθήκη του, αποτελούμενη από 5.000 περίπου τίτλους που περιλαμβάνε σπάνιες εκδόσεις, έχει δωριθεί στον Δήμο Πύλου.
Έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα Ελληνικά Γράμματα πρωτοπαρουσιάστηκε με ένα του ποίημα στο περιοδικό Πελοποννησιακά Φύλλα το 1947. Συνέχισε το 1951, μετά την απόλυσή του απο την εξορία, με συνεργασίες σε εφημερίδες και περιοδικά με θέματα ποικίλου περιεχομένου. Το 1954 εκδόθηκε από τον Εκδοτικό Οίκο Θανάση Καραβία η πρώτη του ποιητική σύνθεση Νέα από την πόλη του Νέστορα που βρήκε ενθουσιώδη υποδοχή από την κριτική. Τακτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών από το 1961 και δεινός ομιλητής (δεν χρησιμοποιούσε σχεδόν ποτέ χειρόγραφο) έκανε πολλές διαλέξεις στην Αθήνα και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας πάνω σε θέματα λογοτεχνικά, ιστορικά, πολιτιστικά με κορυφαία αυτή της 10ης Απριλίου 1967 στην αίθουσα των Φιλελευθέρων με θέμα "Κωστής Παλαμάς, εθνικός ποιητής και οδηγός".
Από το 1969 έως το 1980 εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, ως επιστημονικός συνεργάτης της Deutsche Forschungsgemeinschaft στο πρόγραμμα Thesaurus Linguae Graecae, του τμήματος Lexikon des frühgriechischen Epos, με αντικείμενο έρευνας τα κείμενα του Ομήρου, του Ησιόδου, των ομηρικών ύμνων και του επικού κύκλου μέχρι των μικρών επικών του 6ου αιώνα - που περιλαμβάνονται στις συλλογές Epikorum Graecorum Fragmenta - και από το 1980 και έπειτα συνεργάτης της Ακαδημίας των Επιστημών του Goettingen στο ίδιο πρόγραμμα. Δημοσίευσε άγνωστα κείμενα παπύρων και επίσης άγνωστο κείμενο από τον Codex Konstantinopolitanus 35 (μετονομασμένο τώρα από τους τούρκους σε Islami 35) στο επιστημονικό περιοδικό Papyrologie und Epigraphik. Έχει δημοσιεύσει επίσης εκατοντάδες άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά ελληνικά και ξένα με θέματα αισθητικής, λογοτεχνίας, ιστορικά, πολιτικής σκέψης και κριτικά σημειώματα.
Από το 1975 ως το 1991, με άδεια του Πανεπιστημίου και της Ακαδημίας των Επιστημών του Goettingen, δίδαξε Αρχαία και Νέα ελληνικά και Ιστορία της Τέχνης και του Πολιτισμού στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο (Volkshochschule) του Αμβούργου. Υπήρξε διευθυντής Σπουδών της Axel Anderson Akademie (παράρτημα του Institut Linguaphone) για την ελληνική και γερμανική γλώσσα. Δίδαξε επίσης νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στον Dienstagskreis, που ίδρυσε και διεύθυνε ο ίδιος από το 1975-2004, μέλη του οποίου ήταν ελληνομαθείς κατά το πλείστον επιστήμονες Γερμανοί. Υπήρξε μέλος και εκπρόσωπος του Europa Kolleg, ενός ιδρύματος δημοκρατικού προσανατολισμού, ιδρυτής και πρόεδρος του οποίου ήταν ο παγκοσμίως γνωστός ελληνιστής Bruno Snell, για την παραμονή 45 επιστημόνων (15 εξ αυτών μη γερμανοί) επί μία τριετία με σκοπό τη συνέχιση ανωτέρων σπουδών ανεξαρτήτως επιστημονικού κλάδου. Ήταν επίσης μέλος της Hamburger Autorenvereinigung e.V., του Europäischen Centrum für wissenschaftliche, ökumenische und kulturelle Zusamenarbeit e.V. και της Ελληνικής Παπυρολογικής Εταιρίας.
Διακρίσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Του απονεμήθηκαν δύο τιμητικά διπλώματα, ένα από το International Biographical Center, Cambridge, England 1981 και το δεύτερο από την Pan-Messenian Federation of USA and Canada 1991 "δια την πνευματικήν, πολιτιστικήν και κοινωνικήν αυτού προσφοράν".
Η Ελληνική Πολιτεία του απένειμε τιμητική ισόβια σύνταξη για σημαντικές υπηρεσίες στη λογοτεχνία και γιατί ως "διαπρεπής κλασικός φιλόλογος τιμά τα Ελληνικά Γράμματα στο Εξωτερικό".
Από το σχολικό έτος 2006-2007 έχουν θεσμοθετηθεί στη μνήμη του και στη μνήμη του υιού του Πάνου ετήσια χρηματικά βραβεία για τους τρεις πρώτους επιτυχόντες στις Πανελλήνιες Εξετάσεις αποφοίτους των Λυκείων του Δήμου Πύλου-Νέστορος (Πύλου, Μεθώνης, Κορώνης, Χώρας). Σε τιμιτική εκδήλωση στις 17 Αυγούστου 2013 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του (που φιλοτεχνήθηκε απο τον γλύπτη Πραξιτέλη Τζανουλίνο) στο Σουληνάρι Πυλίας.
Επίσης τιμητικές δημόσιες εκδηλώσεις παρουσίασης και αναγνώρησης του έργου του είχαν γίνει από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών στην Αθήνα 2-3 Φεβρουαρίου 1984 ("Τριάντα χρόνια πνευματικής παρουσίας"), το 1984 στο περιοδικό Τρυφυλλιακή Εστία, στις 19 Μαρτίου 1985 στο το Αμβούργο ("εκδήλωση προς τιμήν του Έλληνα ποιητή και κατ΄ επιλογή δημότη Αμβούργου Θοδωρή Βλαχοδημήτρη"), στις 14 Ιανουαρίου 1996 από τον Σύλλογο Ελλήνων Αμβούργου "Θεατρικόν", στην Αθήνα 4 Μαρτίου 1996 ξανά από την Ε.Ε.Λ., στις 26 Νοεμβρίου 2000 στο Αμβούργο με την συμπαράσταση του Υπουργείου Εξωτερικών (Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού) και στις 29 Σεπτεμβρίου 2012 στην Καλαμάτα από τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Μεσσηνίας. Το 2015 το περιοδικό Πνευματική ζωή με την ευκαιρία 90 χρόνων από τη γέννηση και 10 από τον θάνατό του αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος του ανοιξιάτικου τεύχους του στο έργο του.
Εργογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ποίηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νέα από την πόλη του Νέστορα, 1954, 1984 (γερμ.)
- Κύμβαλα, 1956, 1975 (γερμ.), 1978 (αγγλ.), 2001 (ιταλ.)
- Πέτρινη Χώρα, 1973, 1975 (γερμ.)
- Ο άλλος δρόμος, 1973, 1980 (γερμ.)
- Ανθρώπινο Μέγεθος, 1978, 1987 (γερμ.)
- Ο γυρισμός του Τειρεσία, 1977, 1982 (γερμ.)
- Γενιές ανθρώπων, 1991, 1993, 2000 (γερμ.)
- Το Διεθνές Κοιμητήρι, 1992, 2001, 2001 (γερμ.)
- Λυρικά Υπομνήματα, 2003, 2005 (γερμ.)
- Ο άλλος δρόμος και 16 ανέκδοτα ποιήματα, 2012.
Δοκίμια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κωστής Παλαμάς (μια νέα κριτική αντιμετώπιση), 1963, 1973
- Θεωρία δημιουργικής κριτικής, 1975
- Ηράκλειτος (Οι στόχοι και το βεληνεκές του στοχασμού του), 1982
- Κείμενα σκέψης και προσανατολισμού, 1992
- Δυο σημαντικές μαρτυρίες των ποιητών ΑΙΣΧΥΛΟΥ και ΒΑΚΧΥΛΙΔΟΥ αμνημόνευτες και αχρησιμοποίητες από σύγχρονούς μας μακεδονολόγους Ιστορικούς, 1994, 2001
- Οι Ρίζες του Νέου Ελληνισμού, 2008
- Κείμενα σκέψης και προβληματισμού, 2010
Μεταφράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τον ΟΗΕ, 1973, 1999
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Theda Korporal, The Greek poet Th. Vlachodimitris 1983
- Τριφυλιακή Εστία τεύχ. 56-57 1984 (αφιέρωμα)
- M. A. Milo (επιμ.) Beiträge zu Ehren des griechischen Dichters und Wahlhamburgers Th. Vlachodimitris, 1986, Β. Κ-Β. (επιμ.)
- Γνώμες για τα Νέα από την πόλη του Νέστορα 1994
- Διονύσης Πιταράς, Μεσσήνιοι δημιουργοί 1999
- Κώστας Μιχ. Σταμάτης, Πελοποννησιακή Λογοτεχνία 2000
- Theda Korporal, (επιμ.) Τιμητικός εορτασμός για τον Έλληνα ποιητή και στοχαστή Θοδωρή Βλαχοδημήτρη 2001
- Σωτήρης Γυφτάκης, Ποιητές και Λόγιοι της Μεσσηνίας 2001
- Β. Κ-Β. (επιμ.), Ο ποιητής και στοχαστής Θοδωρής Βλαχοδημήτρης στα εβδομήντα του χρόνια 2002