Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ενδορφίνες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αναπαράσταση της χημικής αλυσίδας της ενδορφίνης
Ενδορφίνη

Οι ενδορφίνες είναι αλυσίδες πρωτεϊνών μικρού μήκους -ενδογενή οπιούχα νευροπεπτίδια σε ανθρώπους και άλλα ζώα[1]- οι οποίες παράγονται στην υπόφυση και τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, απελευθερώνονται μέσω του νωτιαίου μυελού και διοχετεύονται στην κυκλοφορία του αίματος.[2] Οι ενδορφίνες παράγονται κάθε φορά που ασχολείται κανείς με μία δραστηριότητα η οποία του είναι ευχάριστη ή ακόμη και με το να σκεφτεί ή να θυμηθεί μια ευχάριστη δραστηριότητα ή εμπειρία. Οι ενδορφίνες ηρεμούν, γεννούν αίσθημα ευδαιμονίας, συμβάλλουν στην καλή διάθεση και εξουδετερώνουν τα υψηλά επίπεδα της αδρεναλίνης, από την οποία προκαλείται το στρες. Παράλληλα, λειτουργούν και ως φυσικά παυσίπονα του οργανισμού, ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και καθυστερούν την εξέλιξη της γήρανσης.[3]

Επιστημονική ανακάλυψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα οπιούχα νευροπεπτίδια πρωτοανακαλύφθηκαν το 1974 από δύο ανεξάρτητες ομάδες ερευνητών:

  • Ο Βρετανός John Hughes και ο Σκωτσέζος Hans Kosterlitz  απομόνωσαν – από τον εγκέφαλο ενός γουρουνιού – αυτό που κάποιοι αποκαλούν "εγκεφαλίνες" (από το εγκέφαλος, cerebrum).[4][Σημ 1]
  • Γύρω στην ίδια περίοδο, στον εγκέφαλο ενός μοσχαριού, ο Rabi Simantov και ο Solomon H. Snyder των Ηνωμένων Πολιτειών[5] βρήκαν αυτό που ο Eric Simon (ο οποίος ανεξάρτητα ανακάλυψε οπιούχους υποδοχείς σε σπονδυλικούς εγκεφάλους) αργότερα όρισε ως "ενδορφίνη" από μία συντομογραφία της "ενδογενούς μορφίνης", που σημαίνει "μορφίνη που παράγεται φυσικά μέσα στο σώμα".[Σημ 2] Σημαντικό είναι και το ότι πρόσφατες έρευνες έχουν επιδείξει ότι ανθρώπινοι και ποικίλοι ζωϊκοί ιστοί είναι στην ουσία ικανοί να παράγουν μορφίνη από μόνοι τους, που δεν είναι πεπτίδια.[Σημ 3][Σημ 4]

Είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι βασικές ενδορφίνες που αποκλείουν τα ερεθίσματα είναι η νοραδρεναλίνη μαζί με την σεροτονίνη τα κανναβινοειδή και το gamma-aminobutyric acid (GABA) (Melzack and Wall, Science 1965;150(3699):971-9).[2]

  • Ενδορφίνη
    Ενδορφίνη
  • Ενδορφίνη
    Ενδορφίνη
  • Ενδορφίνη
    Ενδορφίνη
  • Ενδορφίνη
    Ενδορφίνη

Τρόποι παραγωγής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παρακάτω απλοί τρόποι για την ενεργοποίηση της έκκρισης των ενδορφινών και της σεροτονίνης στον οργανισμό είναι διαπιστευμένοι για μία πιο ευτυχή πορεία του ατόμου:[3]

* Γέλιο:[6] Αυτές οι ενδορφίνες αυξάνουν την ικανότητα του ατόμου να αγνοεί τον πόνο. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η μακρά σειρά των αναθυμιάσεων που συνοδεύουν το αληθινό γέλιο προκαλούν φυσική εξάντληση των κοιλιακών μυών και αυτό με τη σειρά του δίνει το έναυσμα για απελευθέρωση ενδορφινών. (Η απελευθέρωση ενδορφινών προκαλείται συνήθως από φυσική δραστηριότητα, όπως άσκηση, ή άγγιγμα, σαν το μασάζ.) (κωμωδίες, κόμικς, έξοδοι με φίλους).

* Ερωτική επαφή:[7] Οι ορμόνες που σχετίζονται με την ευχαρίστηση, την ανταμοιβή, την ικανοποίηση και την ηρεμία αυξάνονται μέσω της ερωτικής δραστηριότητας. Η ερωτική επαφή έχει αντικαταθλιπτική, αγχολυτική και παυσίπονη δράση. Μέσω του οργασμού επιτυγχάνεται αύξηση της οξυτοκίνης πολύ περισσότερο από το κανονικό και έτσι προκαλείται έκκριση ενδορφινών, αυξάνοντας την αισιοδοξία, ενώ είναι φάρμακο κατά του πονοκεφάλου και γενικότερα των πόνων.

* Γυμναστική:[8] Η συνεχής άσκηση οδηγεί κάποιον στο να λαμβάνει οφέλη από την προπόνηση η οποία του φτιάχνει τη διάθεση και αυτό αποτελεί έναν από τους λόγους που την αποζητά. Οι ενδορφίνες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχολογία του ατόμου που ασκείται μιας και είναι κατά της γήρανσης και του stress. Το σημείο στο οποίο παράγονται είναι ο εγκέφαλος και καταπολεμούν τον πόνο καθώς μειώνουν την ένταση και το άγχος. Μετά από τριάντα λεπτά αεροβικής γυμναστικής το άτομο έχει αύξηση ενδορφινών μέχρι και 500%.[9][10]

* Μουσική:[11] Μελέτες έχουν δείξει ότι το να περιμένει το άτομο να ακούσει την αγαπημένη του μουσική διεγείρει την παραγωγή της ενδορφίνης, της ντοπαμίνης, που προκαλεί ευφορία.  

* Περπάτημα κάτω από τον ήλιο:[12] Η βιταμίνη του ήλιου (η D) αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης στο εγκέφαλο του ατόμου. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μαρία Λασσιθιωτάκη: «Ο ήλιος  προκαλεί  στον οργανισμό  κατακλυσμό  χημικών διαβιβαστών (τα φυσικά μας οπιούχα όπως οι ενδορφίνες), που ερεθίζουν την επιθυμία για ζωή, χαρίζουν ευφορία  και απομακρύνουν τις σκιές  και την αγωνία». Την ίδια στιγμή, οι ενδορφίνες που εκλύονται όταν καθόμαστε στον ήλιο πυροδοτούν στον οργανισμό μια χημική αλληλουχία χημικών αντιδράσεων που μας ωφελεί από πλευράς υγείας. Μέσω των οφέλιμων αυτών ιδιοτήτων του ήλιου βελτιώνονται τα ενδοκρινολογικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Hughes J, Smith TW, Kosterlitz HW, Fothergill LA, Morgan BA, Morris HR (December 1975). "Identification of two related pentapeptides from the brain with potent opiate agonist activity". Nature. 258 (5536): 577–80. http://www.nature.com/nature/journal/v258/n5536/full/258577a0.html https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1207728
  2. ↑ Goldstein A, Lowery PJ (September 1975). "Effect of the opiate antagonist naloxone on body temperature in rats". Life Sciences. 17 (6): 927–31. doi:10.1016/0024-3205(75)90445-2. PMID 1195988.
  3. ↑ Poeaknapo C, Schmidt J, Brandsch M, Dräger B, Zenk MH (September 2004). "Endogenous formation of morphine in human cells". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 101 (39): 14091–6. doi:10.1073/pnas.0405430101. PMC 521124.PMID 15383669.
  4. ↑ Kream RM, Stefano GB (October 2006). "De novo biosynthesis of morphine in animal cells: an evidence-based model". Medical Science Monitor. 12 (10): RA207–19. PMID 17006413.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ http://science.howstuffworks.com/life/exercise-happiness2.htm Αρχειοθετήθηκε 2014-08-14 στο Wayback Machine. Retrieved 18 September 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Η τροποποίηση του πόνου από τον εγκέφαλο (Modification): Η θεωρία της Πύλης: Ενδορφίνες, Κανναβινοειδή, Νοραδρεναλίνη, Σεροτινίνη, GABA | osteonews.gr». www.xroniosponos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Τρόβας, Γεώργιος· Πούλια, Λιάνα. «Οι ορμόνες της ευτυχίας». Vita.gr. 
  4. ↑ «A Science Odyssey: People and Discoveries: Role of endorphins discovered». www.pbs.org. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017. 
  5. ↑ Simantov R, Snyder SH (July 1976). https://www.ncbi[νεκρός σύνδεσμος].nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC430630Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 73 (7): 2515–9. doi:10.1073/pnas.73.7.2515. PMC 430630.PMID 1065904.
  6. ↑ LiveScience, Jennifer Welsh,. «Why Laughter May Be the Best Pain Medicine» (στα αγγλικά). Scientific American. https://www.scientificamerican.com/article/why-laughter-may-be-the-best-pain-medicine/. Ανακτήθηκε στις 2017-03-27. 
  7. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017. 
  8. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017. 
  9. ↑ Ρούσσου, Φανή. «Γυμνάστε τις ορμόνες σας…». nutritheories.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2017. 
  10. ↑ ΣΚΑΪ. «Γυναίκα και άσκηση: Έχουν πολλούς λόγους να πάνε μαζί!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-30. https://web.archive.org/web/20171130045651/http://www.skai.gr/news/health/article/228853/gunaika-kai-askisi-ehoun-pollous-logous-na-pane-mazi. Ανακτήθηκε στις 2017-04-10. 
  11. ↑ http://www.healthyliving.gr/2015/08/10/gymnastikh-askhsh-mousikh-endorfines/
  12. ↑ «Ήλιος και ωφέλιμες ιδιότητες του ήλιου - Healthview». Healthview. 2009-07-22. http://www.healthview.gr/1085/ήλιος-και-ωφέλιμες-ιδιότητες-του-ήλιο/. Ανακτήθηκε στις 2017-03-29. [νεκρός σύνδεσμος]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ενδορφίνες&oldid=10723077"