Γιαρίλο

Γλυπτό του Γιαρίλο σε πάρκο της Ουκρανίας

Στη σλαβική μυθολογία, ο Γιαρίλο (κυριλλ. Ярило, Јарило, πολ. Jaryło, κροατ. Juraj, Đorđe) ήταν μεγάλη θεότητα της γονιμότητας, της νεότητας και της άνοιξης. Η ιστορική πηγή που αναφέρει τη θεότητα αυτή είναι μια βιογραφία του 12ου αιώνα του Γερμανού επισκόπου Όθωνα της Βαμβέργης, ο οποίος πήγε να εκχριστιανίσει σλαβικές φυλές κι έτυχε να βρεθεί σε μια γιορτή προς τιμήν του θεού Γκέροβιτ, κάτι που επιβεβαιώνει ότι η ίδια θεότητα εμφανιζόταν να λατρεύεται ανά περιοχές και με το όνομα Γιάροβιτ ως θεός του πολέμου και της σοδειάς.

Γιαρίλο

Ο Γιαρίλο είναι θεός της γονιμότητας και σχετίζεται με τη Σελήνη κι η Μοράνα, αδερφή και σύζυγός του, είναι θεότητα της φύσης και του θανάτου και σχετίζεται με τον Ήλιο. Κι οι δυο είναι παιδιά του Περούν και γεννήθηκαν τη νύχτα του Νέου Έτους. Ωστόσο, ο Γιαρίλο απήχθη και μεταφέρθηκε στον Κάτω Κόσμο, όπου τον μεγάλωσε ο Βέλες σαν δικό του γιο.

Ο Γιαρίλο επιστρέφει στη γη από τον κόσμο των νεκρών και συναντάει τη Μοράνα στη γιορτή της Άνοιξης, το Τζούρτζεβο (κροατ. Đurđevo), η οποία ακόμα και σήμερα στα Βαλκάνια είναι γνωστή ως Εντερλέζι, γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Στη θερινή γιορτή Ιβάνιε, γιορτάζεται ο ιερός γάμος τους, που φέρνει γονιμότητα στους καρπούς και στη μελλοντική συγκομιδή. Ωστόσο, εξαιτίας των απιστιών του, η Μοράνα τον δολοφονεί κι έτσι γυρίζει στον Κάτω Κόσμο. Ο μύθος αυτός για τις εναλλαγές των εποχών θυμίζει έντονα τον αντίστοιχο μύθο της Περσεφόνης ή του Άδωνι στην ελληνική και άλλες μυθολογίες της Μέσης Ανατολής.

Απεικονιζόταν ως νέος ντυμένος στα λευκά με σταρένιο στεφάνι στα μαλλιά του. Η σχέση του με τη γονιμότητα και τη γεωργία οδήγησε κατά τους χριστιανικούς χρόνους στο συσχετισμό του με τον Άγιο Γεώργιο, εξ' ου και η προαναφερθείσα κοινή γιορτή στους βαλκανικούς λαούς. Ο Γιαρίλο επίσης θεωρούνταν θεότητα της νεότητας, του έρωτα και του πάθους, σε αναλογία με τον ελληνικό Διόνυσο, καθώς τελούνταν προς τιμήν του οργιαστικές τελετές.

Ως αρσενική θεότητα, λατρευόταν στη Λευκορωσία και την Ουκρανία, όπου αργότερα εξελίχθηκε στη θηλυκή εκδοχή του, Γιαρίλα, ίσως έπειτα από επιρροές από ρωσικούς μύθους, όπου ήταν κι αυτή θεά της άνοιξης και της γονιμότητας. Το δίδυμο αυτό θυμίζει τα αδέρφια της γονιμότητας Φρέιρ και Φρέγια στη σκανδιναβική μυθολογία.

Γιάροβιτ

Σε διάφορες σλαβικές περιοχές, η λατρεία του Γιαρίλο συνδέθηκε και αναμείχθηκε με τη λατρείας της πολεμικής θεότητας Γιάροβιτ, της οποίας η λατινική ονομασία είναι Gerovitus, αντίστοιχης των Άρη και Μαρς στην ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία αντίστοιχα.

Ιερό του σύμβολο ήταν η ασπίδα, υπονοώντας το ότι θεωρούνταν προστάτης του λαού, ενώ θεωρείται μία από τις τέσσερις εποχιακές μορφές του τετραπρόσωπου θεού Σβάντεβιτ.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Encyclopedia Mythica Online
• The Slavic Pantheon Αρχειοθετήθηκε 2008-03-02 στο Wayback Machine.
• Slavic Myth and Religion
• Slavic Paganism