Γεωγραφία του Μάλι

Χάρτης του Μάλι

Η θέση του Μάλι στη δυτική Αφρική

Το Μάλι είναι κράτος της Δυτικής Αφρικής χωρίς έξοδο στη θάλασσα. Εκτείνεται από τη νότια έρημο Σαχάρα στο Σαχέλ και στη σουδανική σαβάνα. Είναι η όγδοη σε έκταση χώρα της Αφρικής, με επιφάνεια 1.240.192 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου εννιάμισυ φορές μεγαλύτερη της Ελλάδας.

Η έρημος και οι ημιερημικές περιοχές καλύπτουν τα δύο τρίτα της επιφάνειας του Μάλι. Ο Νίγηρας ποταμός δημιουργεί το λεγόμενο Εσωτερικό δέλτα του Νίγηρα ή Μασίνα, μία μεγάλη και εύφορη περιοχή, καθώς σχηματίζει ένα τόξο προτού στραφεί προς τα νότια και εκβάλει στον Κόλπο της Γουινέας.

Τοπογραφία

Το Μάλι απλώνεται σε τρεις φυσικές ζώνες: τη νότια καλλιεργούμενη ζώνη, την κεντρική ημιερημική ζώνη του Σαχέλ και στα βόρεια την έρημο Σαχάρα. Το έδαφος κυριαρχείται από επίπεδη σαβάνα στα νότια, ενώ στα βόρεια το υψόμετρο ανέρχεται στα 200 ως 500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αν και η μορφολογία παραμένει γενικά πεδινή (υψίπεδο). Στα βορειοανατολικά υπάρχουν και απότομοι λόφοι, με υψόμετρο μέχρι 1000 μέτρα.

Ο Νίγηρας (με μήκος μέσα στο Μάλι 1.693 χιλιόμετρα) και ο Σενεγάλης είναι οι δύο μεγαλύτεροι ποταμοί του Μάλι. Ο Νίγηρας χαρακτηρίζεται γενικώς ως ο «αιμοδότης του Μάλι», γιατί παρέχει τροφή, πόσιμο νερό, νερό για άρδευση και οδό μεταφοράς.

Κλίμα

Χάρτης με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν του Μάλι

Το Μάλι είναι μία από τις θερμότερες χώρες του κόσμου. Ο θερμικός ισημερινός, που ενώνει τα θερμότερα σημεία του πλανήτη κατά μέσο ετήσιο όρο, διασχίζει τη χώρα. Το μεγαλύτερο μέρος του Μάλι δέχεται ελάχιστη βροχόπτωση και οι ξηρασίες είναι πολύ συχνές. Η εποχή των βροχών διαρκεί από τα τέλη Ιουνίου μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου στα νότια. Τότε πλημμυρίζει και ο Νίγηρας ποταμός, δημιουργώντας το εσωτερικό δέλτα. Το απέραντο ερημικό βόρειο μέρος της χώρας έχει «κλίμα θερμής ερήμου» (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν BWh), με μακρά και πολύ θερμά καλοκαίρια και ελάχιστες βροχοπτώσεις, που μειώνονται προς τα βόρεια. Η κεντρική περιοχή έχει «θερμό ημίξηρο κλίμα» (ταξινόμηση Κέππεν BSh) με πολύ υψηλές θερμοκρασίες όλο το έτος, μια μακρά και έντονη ξηρή εποχή και μια σύντομη, ακανόνιστη εποχή των βροχών. Η (μικρότερη) νότια περιοχή έχει «τροπικό υγρό και ξηρό κλίμα» κατά την ταξινόμηση Κέππεν (Aw), επίσης πολύ υψηλές θερμοκρασίες όλο το έτος, με ξηρή εποχή και πιο εκτεταμένη εποχή των βροχών. Κατά τη θερμότερη εποχή του έτους, οι θερμοκρασίες είναι υψηλότατες σε ολόκληρη τη χώρα. Το Τιμπουκτού, το Ταουντενί, το Αραουάν, το Γκάο, η Κιντάλ, η Τεσσαλίτ, είναι ανάμεσα στους θερμότερους οικισμούς της Γης κατά τους θερμότερους μήνες τους. Το Καγιές, με μέση υψηλή (δηλαδή μεσημεριανή) θερμοκρασία περίπου 44 °C τον Απρίλιο, περιγράφεται ως «η χύτρα ταχύτητας της Αφρικής» εξαιτίας της ακραίας ζέστης του ολόκληρο το έτος. Ακραίες τιμές εμφανίζονται στα βόρεια, στην έρημο Σαχάρα: Στο Αραουάν τον Ιούνιο η μέση θερμοκρασία το μεσημέρι φθάνει τους 46 °C και στο Ταουντενί τον Ιούλιο τους 48 °C H ηλιοφάνεια είναι υψηλή στο Μάλι, φθάνοντας σε μέγιστο στη βόρεια ξηρή ζώνη, περίπου 3.600 ως 3.700 ώρες ανά έτος. Συνοπτικά, το Μάλι ως σύνολο έχει ένα θερμό, ηλιόλουστο και ξηρό κλίμα, που κυριαρχείται από την υποτροπική ζώνη υψηλών πιέσεων.

Γεωλογία

Τοπογραφία του Μάλι

Από γεωλογικής απόψεως το Μάλι αποτελείται κυρίως από επίπεδες εκτάσεις γρανίτη και σχιστολίθου, καλυμμένες από ψαμμίτη και αλλουβιακό χαλαζία. Το Μάλι εκτείνεται πάνω σε δύο βασικά γεωλογικές δομές: την Πλατφόρμα της Δυτικής Αφρικής στα δυτικά και την Ασπίδα Τουαρέγκ στα νοτιοανατολικά, οι οποίες ενώθηκαν στο τέλος του Προκάμβριου, πριν από περίπου 600 ως 550 εκατομμύρια χρόνια. Η ένωσή τους βρίσκεται στα δυτικά των ορέων Ιφόγκας.

Τα υποκείμενα πετρώματα της Πλατφόρμα της Δυτικής Αφρικής καλύπτονται στα βορειοδυτικά από ιζήματα της Λεκάνης Ταουντενί, με δύο κύριες εμφανίσεις κρυσταλλικών πετρωμάτων στη βόρεια Ασπίδα Ρεγκιμπάτ (Μαυριτανία) και στη νότια Ασπίδα Λέο. με πολύτιμα ορυκτά. Μπορεί επίσης να υπάρχουν αποθέματα πετρελαίου στη Λεκάνη Ταουντενί.

Αριθμητικά και άλλα δεδομένα

Χερσαία σύνορα:
Ολικό μήκος: 7.243 km

• Συνορεύουσες χώρες και μήκος συνόρων:: Μαυριτανία 2.237 km, Αλγερία 1.376 km, Μπουρκίνα Φάσο 1.000 km, Γουινέα 858 km, Νίγηρας 821 km, Ακτή Ελεφαντοστού 532 km, Σενεγάλη 419 km

Ακραία σημεία:

• Χαμηλότερο σημείο: Πάνω στον ποταμό Σενεγάλη, 23 m
• Υψηλότερο σημείο: όρος Χομπορί, 1.155 m

• Βορειότερο σημείο: Το βόρειο τμήμα του συνόρου με τη Μαυριτανία, στην Περιφέρεια Τομπουκτού*
• Ανατολικότερο σημείο: Το ανατολικό τμήμα του συνόρου με τον Νίγηρα**
• Νοτιότερο σημείο: Το Φόντο Κουρού, στο σύνορο με την Ακτή Ελεφαντοστού, στην Περιφέρεια Σικασσό
• Δυτικότερο σημείο: Το τριεθνές σημείο με τη Σενεγάλη και τη Μαυριτανία, στην Περιφέρεια Καγιές

*Σημείωση 1: Το Μάλι δεν έχει βορειότερο σημείο, αφού το σύνορο είναι μία γραμμή με διεύθυνση ανατολή-δύση.

**Σημείωση 2: Το Μάλι δεν έχει ανατολικότερο σημείο, αφού το σύνορο είναι μία γραμμή με διεύθυνση βορράς-νότος.

Φυσικοί πόροι

Το Μάλι διαθέτει στο υπέδαφος και το έδαφός του αποθέματα από βωξίτη, χαλκό, γρανίτη, γύψο, σιδηρομετάλλευμα, καολίνη, ασβεστόλιθο, λίθιο, μαγγάνιο, φώσφατα, ορυκτό αλάτι, άργυρο, ουράνιο και ψευδάργυρο. Υπάρχουν επίσης χρυσός και διαμάντια. Δεν εκμεταλλεύεται όλα τα παραπάνω, και κάποιων η εκμετάλλευση μπορεί να μην είναι εμπορικά βιώσιμη. Το Μάλι επίσης διεθέτει άφθονη υδροηλεκτρική ενέργεια.

Χρήσεις γης

Το 65% της επιφάνειας του Μάλι καλύπτονται από έρημο και ημιερημικές περιοχές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2011, μόνο το 5,63 % της εκτάσεως της χώρας μπορεί να χαρακτηρισθεί αρόσιμη γη, και μόλις το 0,1 % ήταν φυτεμένο με μόνιμες φυτείες. Το 2003 το Μάλι εκτιμάται ότι είχε 2.358 τετραγωνικά χιλιόμετρα αρδευόμενης γης.

Ολικοί ανανεώσιμοι υδάτινοι πόροι:
100 km³ (2011)

Περιβαλλοντικά ζητήματα

Το Μάλι αντιμετωπίζει πολυάριθμες περιβαλλοντικές προκλήσεις, με κυριότερες την ερημοποίηση, την αποδάσωση, τη διάβρωση του εδάφους και την έλλειψη πόσιμου νερού. Η αποδάσωση είναι ιδιαιτέρως σοβαρό και εντεινόμενο πρόβλημα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος του Μάλι, ο πληθυσμός της χώρας καταναλώνει 6 εκατομμύρια τόνους ξύλου ανά έτος για ξυλεία και καύσιμο. Για την ικανοποίηση αυτής της ζητήσεως, περίπου 4 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων χάνονται κάθε χρόνο, καθιστώντας αναπόφευκτη την καταστροφή των δένδρων της σαβάνας.

Διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες:
Το Μάλι έχει υπογράψει τις εξής διεθνείς συμφωνίες: Τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές, το Πρωτόκολλο του Κιότο, τη συμφωνία για τη βιοποικιλότητα, την ερημοποίηση, τα κινδυνεύοντα είδη, τα επικίνδυνα απόβλητα, το Δίκαιο της θάλασσας, την προστασία του στρώματος του όζοντος, τους υγρότοπους και τη φαλαινοθηρία.

Φυσικοί κίνδυνοι

• Αμμοθύελλες της ερήμου στα βόρεια
• Μεταφορά σκόνης - άνεμος χαρματάν, συνηθισμένος κατά την ξηρά εποχή, φέρνει θολούρα και μπορεί να επιφέρει απαγορεύσεις πτήσεων αεροσκαφών και βλάβες σε υπολογιστές και ευαίσθητες ηλεκτρονικές διατάξεις και μηχανές, ενώ μπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικές ασθένειες.
• Επαναλαμβανόμενες ξηρασίες
• Πυρκαγιές σε θαμνώδεις εκτάσεις στα νότια
• Περιστασιακές πλημμύρες, όπως τον Ιούλιο του 2007.
• Τροπικές καταιγίδες στα νότια, που μπορούν να επιφέρουν ζημιές από τον άνεμο και τους κεραυνούς, καθώς και αστραπιαίες πλημμύρες.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος πόλεων του Μάλι

Πηγές

• Mali country profile. Library of Congress Federal Research Division (Ιανουάριος 2005)