Ασράφ Παχλαβί
Η πριγκίπισσα Ασράφ Ολ-Μολούκ Παχλαβί [11] (περσικά: اشرف الملوک پهلوی, 26 Οκτωβρίου 1919 - 7 Ιανουαρίου 2016) ήταν η δίδυμη αδερφή του Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, του τελευταίου Σάχη του Ιράν (Περσία) και μέλος της δυναστείας Παχλαβί. Θεωρήθηκε η "δύναμη πίσω από τον αδελφό της" και έπαιξε καθοριστικό ρόλο για το πραξικόπημα του 1953, που τον οδήγησε στο θρόνο.[12] Υπηρέτησε τον αδερφό της ως σύμβουλος στο παλάτι και ήταν ισχυρή υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών.[13]
Μετά την Ιρανική Επανάσταση το 1979, έζησε στην εξορία στη Γαλλία, τη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και το Μόντε Κάρλο και παρέμεινε ενάντια στην Ιρανική Ισλαμική Δημοκρατία.
Τα πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ασράφ Παχλαβί γεννήθηκε στην Τεχεράνη στις 26 Οκτωβρίου 1919, πέντε ώρες μετά τον αδελφό της, Μοχάμαντ Ρεζά. Οι γονείς της ήταν ο Ρεζά Σαχ, στρατιωτικός διοικητής, ο οποίος θα γινόταν Σάχης της Περσίας, και η Τατζ ολ-Μολούκ, η δεύτερη από τις τέσσερις συζύγους του.[13] Είχε 10 αδέλφια.
Στις αρχές της δεκαετίας του '30, η Ασράφ Παχλαβί, η μεγαλύτερη αδερφή της, Σαμς, και η μητέρα τους ήταν από τις πρώτες σημαντικές Ιρανές, που έπαψαν να φορούν την παραδοσιακή μαντίλα.[13] Στις 8 Ιανουαρίου 1936, αυτή, η μητέρα και η αδερφή της έπαιξαν σημαντικό συμβολικό ρόλο στην χιτζάμπ Κασφ-ε (κατάργηση της μαντίλας), μέρος της προσπάθειας του Σάχη να συμπεριλάβει τις γυναίκες στη δημόσια κοινωνία, συμμετέχοντας χωρίς μαντίλα στην τελετή αποφοίτησης του Παιδαγωγικού Κολεγίου της Τεχεράνης.[14]
Στην Ασράφ δεν επιτράπηκε να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο και αντ' αυτού παντρεύτηκε το 1937, σε ηλικία 18 ετών, με τον Μίρζα Χαν Γκαβάμ, του οποίου η οικογένεια ήταν πολιτικά σύμμαχη με τον πατέρα της.[13]
Πολιτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πραξικόπημα του 1953
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1953, η Ασράφ Παχλαβί έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επιχείρηση Αίας, ως εκείνη που άλλαξε τη γνώμη του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά στο να δώσει τη συγκατάθεσή του σε CIA και SIS να ξεκινήσουν την επιχείρηση.[15] Ο Σάχης είχε αρχικά αντιταχθεί στην επιχείρηση και για λίγο αντιστάθηκε στην αποδοχή της.
Στις αρχές του 1953, συνάντησε πράκτορες της CIA, που της ζήτησαν να μιλήσει στον αδερφό της, καθώς ήταν η μόνη που μπορούσε να τον επηρεάσει. Όπως εξηγεί το βιβλίο του ιστορικού Στέφεν Κίνζερ Όλοι οι άνθρωποι του Σάχη, "η Ασράφ απολάμβανε τη ζωή στα γαλλικά καζίνα και τα νυχτερινά κέντρα, όταν ένας από τους καλύτερους Ιρανούς πράκτορες του Κέρμιτ Ρούζβελτ Τζούνιορ, ο Ασαντολάχ Ρασιντιάν, της τηλεφώνησε. Την βρήκε απρόθυμη, επομένως την επόμενη μέρα μια αντιπροσωπεία Αμερικανών και Βρετανών πρακτόρων ήρθε για να θέσει την πρόσκληση με ισχυρότερους όρους. Ο αρχηγός της αντιπροσωπείας, ένας ανώτερος Βρετανός πράκτορας με το όνομα Νόρμαν Νταρμπισάιρ, είχε την σκέψη να φέρει ένα παλτό βιζόν και ένα πακέτο με λεφτά. Όταν τα είδε η Ασράφ, "τα μάτια της φώτισαν και η αντίστασή της κατέρρευσε".[16] Σύμφωνα με την αφήγηση της ιδίας, της προσφέρθηκε κενή επιταγή, εάν συμφωνούσε να επιστρέψει στο Ιράν από την αναγκαστική εξορία της στη Γαλλία, αλλά αρνήθηκε τα χρήματα και επέστρεψε, επειδή το ήθελε.[17]
Μερικοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το πραξικόπημα θα είχε συμβεί με ή χωρίς να πείσει η Ασράφ τον αδερφό της. Σε ένα άρθρο του International Journal of Middle East Studies, δηλώνεται ότι "δεν ζητήθηκε η γνώμη του Σάχη για την απόφαση να αναλάβει το πραξικόπημα, για τον τρόπο εκτέλεσής του ή για τον υποψήφιο που θα επιλεγόταν να αντικαταστήσει τον Μοσαντέκ".[18] Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι το πραξικόπημα εκτελέστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους, που ήθελαν να υπονομεύσουν την ηγεσία του Μοσαντέκ.
Πολιτικές δραστηριότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ασράφ ήταν ισχυρή υποστηρίκτρια των δικαιωμάτων των γυναικών στο Ιράν και στον κόσμο κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αδερφού της. Το 1967, συνεργάστηκε με τα Ηνωμένα Έθνη ως εκπρόσωπος του Ιράν στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο.[19] Το 1975, ασχολήθηκε πολύ με το Διεθνές Έτος Γυναικών και απευθύνθηκε στα Ηνωμένα Έθνη.[13]
Αν και καθοριστική δύναμη για τη νομιμοποίηση των μεταρρυθμίσεων φύλου, η φιλοσοφία της σχετικά με το φύλο δεν ήταν ιδιαίτερα ενδοσκοπική: "Ομολογώ ότι, παρόλο που από την παιδική ηλικία είχα πληρώσει ένα τίμημα για να είμαι γυναίκα, από την άποψη της εκπαίδευσης και της προσωπικής ελευθερίας, δεν είχα σκεφτεί πολύ συγκεκριμένους τρόπους, με τους οποίους οι γυναίκες γενικά ήταν πιο καταπιεσμένες από τους άνδρες."[20] Σύμφωνα με τα λεγόμενα της ιδίας, υπήρξε ισχυρή υποστηρίκτρια των δικαιωμάτων των γυναικών σε βασικές ανάγκες, όπως "τρόφιμα, εκπαίδευση και υγεία",[21] και δεν ήταν ριζοσπαστική ρεφορμίστρια. Αναφέρθηκε στην "χρόνια απάθεια" από πολλές κυβερνήσεις ως το βασικό ζήτημα, που εμπόδισε την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για τα δικαιώματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο.
Η στάση για τα δικαιώματα των γυναικών της Ασράφ Παχλαβί τέθηκε υπό αμφισβήτηση μετά τη δημοσίευση του τεύχους του 1976 της The New York Times, "And Thus Passeth International Women's Year". Σε ένα άρθρο του Μαρτίου του 1976 στο The Nation, η συγγραφέας Κέι Μπόιλ επέκρινε την Ασράφ, γιατί με το Διεθνές Έτος Γυναικών, ενώ κατάφερε να διευρύνει το παγκόσμιο όραμα της αδελφοσύνης, περίπου 4.000 από τις "αδελφές" της πριγκίπισσας ήταν πολιτικές κρατούμενοι στο Ιράν χωρίς ουσιαστικά καμία ελπίδα στρατιωτικής δίκης.[22]
Στα απομνημονεύματά της το 1980, η Ασράφ αναγνωρίζει τις άσχημες συνθήκες για τις γυναίκες στο Ιράν και εκφράζει την ανησυχία της, καθώς γράφει:[23]
| « | Τα νέα για το τι συνέβαινε στις γυναίκες του Ιράν ήταν εξαιρετικά οδυνηρά… [διαχωρίστηκαν] και υποβιβάστηκαν σε καθεστώς δεύτερης κατηγορίας… πολλές φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. | » |
Επιπλέον, η Παχλαβί εργάστηκε ως ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα. Υπήρξε υπέρμαχος της διεθνούς εξάπλωσης του γραμματισμού, ειδικά στο Ιράν, όπου ο αδελφός της ήταν σημαντικός υποστηρικτής του κινήματος κατά του αναλφαβητισμού. Υπηρέτησε ως μέλος της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής Συνδέσμου για τον Αλφαβητισμό.[23]
Ήταν ο στόχος μιας αποτυχημένης απόπειρας δολοφονίας το καλοκαίρι του 1977 στη θερινή της κατοικία στη Γαλλική Ριβιέρα, κατά τη διάρκεια της οποίας βλήθηκαν δεκατέσσερις σφαίρες στο πλαινό μέρος της Ρολς Ρόις της. Η προσωπική της βοηθός σκοτώθηκε, αλλά η Παχλαβί γλίτωσε χωρίς τραυματισμό.[11][24][25]
Μετά την επανάσταση του 1979, ζήτησε από τον Ντέιβιντ Ροκφέλερ να υποστηρίξει τις προσπάθειες του αδελφού της να βρει άσυλο.[26]
Επιτέθηκε επίσης στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ και στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Κουρτ Βάλντχαϊμ, επειδή δεν έδωσαν την υποστήριξή τους στον αδελφό της τον Σάχη κατά την έναρξη της Επανάστασης.[25]
Το 1994 παρακολούθησε την κηδεία του πρώην προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον.[27]
Χαρακτήρας και οικονομικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ασράφ υποστήριξε ότι "δέχθηκε επίθεση για οικονομικό παράπτωμα", επειδή ασχολήθηκε με τη διοίκηση διαφόρων οργανισμών".[23] Κατά την ίδια, είχε περιορισμένα οικονομικά μέσα, όταν ο Μοσαντέκ την έστειλε στην εξορία στο Παρίσι.[23]
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια λέγεται ότι είχε συσσωρεύσει μεγάλη περιουσία. Αποδίδει τον πλούτο της σε αυξήσεις στην αξία των εκτάσεων, που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της και σε εισόδημα από κληρονομικές επιχειρήσεις.[13] Ωστόσο, υποστηρίχθηκε ότι μέρος της ιστορίας πίσω από τη συσσώρευση της περιουσίας της ήταν ότι, κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής έκρηξης του Ιράν, η οποία οδήγησε σε αύξηση των τιμών του πετρελαίου, η Παχλαβί και ο γιος της, Σαχράμ, πήραν το 10% ή περισσότερο από τις μετοχές μιας νέας εταιρείας δωρεάν, σε αντάλλαγμα για τη διασφάλιση της παράδοσης άδειας λειτουργίας, εισαγωγής, εξαγωγής ή συναλλαγής με την κυβέρνηση. Λέγεται ότι κυβερνητικές άδειες δόθηκαν μόνο σε μερικές εταιρείες με καλές διασυνδέσεις σε κάθε τομέα. Ως αποτέλεσμα, η ανάγκη λήψης και διατήρησης άδειας έγινε κόστος, που έπρεπε να καλυφθεί.[28]
Το 1979, οι New York Times ανέφεραν ότι ένα έγγραφο με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 1978 από το γραφείο της Ασράφ ζητούσε μεταφορά 708.000 δολαρίων από τον λογαριασμό της στην Τράπεζα Μελλί στον λογαριασμό της στην Union Bank της Ελβετίας στη Γενεύη με τον κωδικό «Sapia».[25]
Το 1980, η Παχλαβί έγραψε ένα άρθρο για τους New York Times, στο οποίο βγήκε για να υπερασπιστεί τον εαυτό της και την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς της. Στο άρθρο, ισχυρίστηκε ότι ο πλούτος της δεν συσσωρεύτηκε με κακό τρόπο και απέδωσε την περιουσία της σε κληρονομική γη, η οποία "αυξήθηκε δραστικά με την ανάπτυξη του Ιράν και τη νέα ευημερία που υπήρχε για όλους".[25] Ισχυρίστηκε ότι πολλοί άλλοι Ιρανοί επωφελήθηκαν από την πώληση της δικής τους ακίνητης περιουσίας, αλλά δεν κατηγορήθηκαν για οικονομικό παράπτωμα λόγω στενών δεσμών με τον κλήρο και τον Χομεϊνί. Υπεράσπισε επίσης τον αδερφό της δηλώνοντας ότι, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς ορισμένων υποστηρικτών του Χομεϊνί, ο Σάχης δεν κέρδιζε από το Ίδρυμα Παχλαβί. Η πριγκίπισσα έγραψε ότι σχεδίαζε να "πολεμήσει αυτές τις συκοφαντίες με όλα τα μέσα και με ό,τι δικαστικά μέσα υπάρχουν διαθέσιμα".
Ψυχολογικά, η Ασράφ Παχλαβί είχε χαμηλή αυτοεκτίμηση, όταν ήταν νεότερη. Δεν της άρεσε "αυτό που έβλεπε στον καθρέφτη". Ήθελε "το πρόσωπο κάποιας άλλης, πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα και μεγαλύτερο ύψος".[29] Ίσως αυτό να την παρακίνησε να είναι τολμηρή.
Ο αδελφός της ήταν ο στενότερος φίλος της. Στα απομνημονεύματά της, θυμάται να τον κοιτάζει με αίσθηση θαυμασμού ως παιδί, γράφοντας: "Πολύ πριν ενηλικιωθούμε, η φωνή του έγινε κυρίαρχη στη ζωή μου".[30]
Ορισμένες πηγές αναφέρουν σχέση της με λαθρεμπόριο ναρκωτικών.[31] Η ίδια είπε: "Οι επικριτές μου με κατηγόρησαν ότι είμαι λαθρέμπορος, κατάσκοπος, συνεργάτιδα της Μαφίας (ακόμη και έμπορος ναρκωτικών)".
Γάμοι και παιδιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώτος γάμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρώτος γάμος ήταν με τον Μίρζα Αλί Μοχάμεντ Χαν Γκαβάμ, Νασίρ ουντ-Ντάουλα. Παντρεύτηκαν τον Μάρτιο του 1937 και χώρισαν το 1942. Απέκτησαν έναν γιο, τον Πρίγκιπα Σαχράμ Παχλαβί-Νία, που γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1940 στην Τεχεράνη). Το 1966, αυτός παντρεύτηκε την 16χρονη Νιλουφάρ Αφσάρ και απέκτησαν έναν γιο, τον Κύρο, το 1969. Ο Παχλαβί-Νία απέκτησε άλλον ένα γιο, τον Αμίρ Εμπραχίμ (γεννημένο το 1974) εκτός γάμου με τη Ναζ Αλάμ, κόρη του Ασαντολάχ Αλάμ.
Δεύτερος γάμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D9%81_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D9%8A_%D8%AF%D8%B1_%D9%83%D9%86%D8%A7%D8%B1_%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%B4_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B4%D9%81%D9%8A%D9%82.jpg)
Ο δεύτερος γάμος της ήταν με τον (Σαχίμπ ουλ-Ιζά) Αχμέντ Σαφίκ Μπέη (21 Σεπτεμβρίου 1911-1976). Ήταν ο γενικός διευθυντής της Πολιτικής Αεροπορίας και τέταρτος γιος του Αιγύπτιου Αχμάντ Σαφίκ Πασά. Παντρεύτηκαν το 1944 στο Κάιρο και χώρισαν το 1960. Είχαν δύο παιδιά: τον Σαχριάρ Μουσταφά Σαφίκ (15 Μαρτίου 1945 - 7 Δεκεμβρίου 1979), που δολοφονήθηκε στο Παρίσι,[32] και την πριγκίπισσα Αζαντέχ Παχλαβί-Σαφίκ (1951–2011).[33]
Τρίτος γάμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Παχλαβί παντρεύτηκε για τρίτη και τελευταία φορά στις 5 Ιουνίου 1960 (στην Ιρανική Πρεσβεία στο Παρίσι) με τον Μεχντί Μπουσέχρι, ο οποίος ήταν Διευθυντής του Οίκου του Ιράν στο Παρίσι. Δεν έκαναν παιδιά και για καιρό ζούσαν χωριστά, καθώς η Παχλαβί έζησε στην εξορία στη Νέα Υόρκη [25] και ο Μπουσέχρι παρέμεινε στο Παρίσι.[34]
Σε μια συνέντευξη του 1980 στους New York Times, η Παχλαβί δήλωσε: "Δεν ήμουν ποτέ καλή μητέρα. Λόγω του τρόπου ζωής μου, δεν περνούσα πολύ χρόνο με τα παιδιά μου".[25]
Εξορία και θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την Επανάσταση, η πριγκίπισσα μοίραζε το χρόνο της στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι και στη Γαλλική Ριβιέρα.[11][25]
Πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 2016 στο Μόντε Κάρλο σε ηλικία 96 ετών.[11] Υπέφερε από την νόσο του Αλτσχάιμερ.[35] Ο θάνατός της ανακοινώθηκε από τον ανιψιό της και επικεφαλής της αυτοκρατορικής οικογένειας, Ρεζά Παχλαβί, στη σελίδα του στο Facebook.
Η κηδεία της πραγματοποιήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2016 στο Μονακό.[36]
Τη στιγμή του θανάτου της, ήταν το παλαιότερο ζωντανό μέλος της οικογένειάς της.[13]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) SNAC. w6230qsg. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 156835966. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000004895. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 121851494. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 p70634.htm#i706339. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2023.
- ↑ p70634.htm#i706339. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ 8,0 8,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ library
.icrc .org /library /docs /DOC /CIRC _1942 _1952 .pdf. - ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Liam Stack (2016-01-08). «Ashraf Pahlavi, Sister of Iran's Last Shah, Dies at 96». The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2016/01/08/world/middleeast/ashraf-pahlavi-sister-of-irans-last-shah-defender-and-diplomat-dies-at-96.html. Ανακτήθηκε στις 2020-11-26.
- ↑ «Iranian Princess Ashraf, shah's twin sister, dies at age 96». Yahoo News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Brian Murphy (2016-01-08). «Ashraf Pahlavi, twin sister of Iran's late shah, dies at 96» (στα αγγλικά). The Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/ashraf-pahlavi-twin-sister-of-irans-late-shah-dies-at-96/2016/01/08/e5df0e32-b5b7-11e5-9388-466021d971de_story.html. Ανακτήθηκε στις 2020-11-26.
- ↑ Lois Beck, Guity Nashat, Women in Iran from 1800 to the Islamic Republic
- ↑ «Shah of Iran's twin sister dead at 96». CBC. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Kinzer (2003)
- ↑ 'Pahlavi (1980)
- ↑ Gasiorowski (1987)
- ↑ Kathleen Teltsch (22 March 1970). She may be a Princess, but Shah's Twin is more Interested in Equal Rights.
- ↑ Pahlavi, Ashraf (1980). Faces in a Mirror: Memoirs from Exile. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. σελ. 153. ISBN 9780132991315.
- ↑ Pahlavi, Ashraf (5 January 1976). And Thus Passeth International Women's Year.
- ↑ Boyle, Kay (6 March 1976). Sisters of the Princess.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Pahlavi (1980)
- ↑ Pahlavi (1980), σελ. 78
- ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 25,6 Klemesrud, Judy (23 October 1980). «Princess' book defends shah, attacks Carter». Star News. N.Y. Times News Service (New York). https://news.google.com/newspapers?nid=1454&dat=19800423&id=fMksAAAAIBAJ&sjid=RBMEAAAAIBAJ&pg=6548,5038930&hl=fi=vIFDAAAAIBAJ&sjid=jq4MAAAAIBAJ&pg=5677,74054&dq=shah's mother died&hl=en.
- ↑ Boyd, Lyn (2000). «A King's exile» (PDF). USC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ Jon Gambrell (14 Ιανουαρίου 2016). «Princess Ashraf of Iran: The Shah of Iran's twin sister». The Independent. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ Keddie (1981); see also Hoveyda (1979)
- ↑ Pahlavi (1980), σελ. 153
- ↑ Pahlavi (1980), σελ. 14
- ↑ Fardust (1998), σελ. 121
- ↑ «Bakhtiar escapes assassination attempt». Daily News. AP (Paris). 17 July 1980. https://news.google.com/newspapers?id=HdIdAAAAIBAJ&sjid=BEcEAAAAIBAJ&pg=4832,2531982&dq=shahpour bakhtiar assassinated&hl=en. Ανακτήθηκε στις 4 November 2012.
- ↑ «Tribute to Princess Azadeh Shafigh Pahlavi (1951-2011)». Iranian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ McElwaine, Sandra (29 April 1980). «Shah's sister living in a shadow world». The Miami News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-24. https://archive.today/20130124121946/http://news.google.com/newspapers?id=FRZVAAAAIBAJ&sjid=Rj0NAAAAIBAJ&pg=6057,3092787&dq=shahnaz pahlavi married&hl=en. Ανακτήθηκε στις 7 November 2012.
- ↑ «Ashraf Pahlavi, twin sister of Iran's last shah, dead at 96». 9 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ «Obsèques d'Ashraf Pahlavi: Farah Diba en deuil, adieu discret à la soeur du Shah» (στα γαλλικά). Pure People. 19 January 2016. http://www.purepeople.com/article/obseques-d-ashraf-pahlavi-farah-diba-en-deuil-adieu-discret-a-la-soeur-du-shah_a171130/1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Princess Ashraf Pahlavi of Iran - Site». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2012.