Αρτεμίτα Ασσυρίας
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Αρτεμίτα ήταν μία ελληνική πόλη (κατά την ελληνιστική εποχή) στην επαρχία της Απολλωνιάτιδος ή επαρχία Σιττακινής) της ανατολικής Μεσοποταμίας. Υπήρξε γενέτειρα του Έλληνα ιστορικού Απολλοδώρου. Βρισκόταν στην οδό από τη Σελεύκεια προς το όρος Ζάγρος της Μηδίας.
Σύμφωνα με τον Ισίδωρο τον Χαρακηνό η πόλη λεγόταν αλλιώς και Χάλασσαρ και απείχε από τη Σελεύκεια περίπου 15 σχοίνους (82 χλμ.). Ο Χέρτσφελντ υποστηρίζει ότι το Χάλασσαρ προήλθε από τις ακκαδικές λέξεις (u)gar-sallu, αλλά μάλλον πρόκειται για εκβαρβαρισμό της γειτονικής πόλεως Χάλας που βρισκόταν στην διπλανή επαρχία Χαλωνίτιδα.
Ο Στράβων στα Γεωγραφικά του (11.11.7.) μνημονεύοντας τον Απολλόδωρο, τοποθετούσε την Αρτεμίτα στην Βαβυλωνία και μάλιστα σε ίση απόσταση από την Κασπία Θάλασσα και από τον Περσικό Κόλπο (8.000 στάδια, δηλ. 1260 χλμ. σε στάδια του Ερατοσθένους). Λίγο πιο κάτω ο ίδιος γεωγράφος κάνει πιο συγκεκριμένη την απόσταση μεταξύ Αρτεμίτας και Σελευκείας γύρω στα 500 στάδια (78,75 χλμ. σύμφωνα με τον Ερατοσθένη και 92,50 σύμφωνα με τον Αρτεμίδωρο). Αντιθέτως ο πευτιγγεριανός πίνακας υπολογίζει την απόσταση της πόλης από την Κτησιφώντα στα 61 ρωμαϊκά μίλια (93,3 χλμ.). Ο ποταμός Σίλλας (σημ. Diyala) διέρρεε την Αρτεμίτα. Ο Ισίδωρος αναφέρει την Αρτεμίτα ως ελληνική πόλη, συμφωνόντας με τον Πλίνιο (Φυσική Ιστορία 6.117) που την καταλέγει ως ίδρυμα των Μακεδόνων. Ο Τάκιτος (Annals 6.41.) αναφέρει ότι στην πόλη αυτή -όπως και στις άλλες πόλεις της Μεσοποταμίας- έστειλαν οι Ρωμαίοι το 31 μ.Χ. κάποιον Πάρθο που προσποιείτο πως ήταν ο Τιριδάτης Β΄ για να τον χρησιμοποιήσουν ενάντια στον Αρτάβανο Β΄.
Για την σασσανιδική περίοδο της πόλεως ο E. Χέρτσφελντ διατείνεται ότι μετονομάστηκε από τον Χοσρόη Β΄ σε Δασταγέρδη, μια βασιλική πόλη. Σε κάποια όμως αραβικά δρομολόγια βρέθηκε η ονομασία Karka Artemita, πράγμα που υπαινίσσεται ότι η εν λόγω πόλη ίσως να υπήρξε διάφορος της Δασταγέρδης (Henning, op. cit., p. 942 nn. 1-2). Βάσει των αρχαίων μαρτυριών, η τοποθεσία της Αρτεμίτας πρέπει να αναζητηθεί στις όχθες του Σίλλα ποταμού. Μπορεί να είναι στην περιοχή Šahrābān στα ερείπια του Eski Baghdad (W. S. W. Vaux, Dictionary of Greek and Roman Geography, ed. W. Smith, I, London, 1896, col. 227. K. Miller, Itineraria Romana, col. 743), είτε στην επαρχία της Baqūba (M. Streck in Pauly-Wissowa, Supplementband I, 1903, col. 145; F. Lasserre, ed., Strabo, Geography 8, Paris, 1975, p. 149).
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ισιδώρου Χαρακηνού Παρθικοί σταθμοί, εκδ. νέα θέσις.
- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια.
- Ιρανική εγκυκλοπαίδεια.
- (E. Herzfeld, The Persian Empire, ed. G. Walser, Wiesbaden, 1968).