Ανάκτορο των Σιρβανσάχ

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Περιτειχισμένη Πόλη του Μπακού με το Ανάκτορο των Σιρβανσάχ και τον Παρθένο Πύργο
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Αζερμπαϊτζάν
Τύπος	Πολιτισμικό
Κριτήρια	iv
Ταυτότητα	958
Περιοχή	Ευρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	2000 (24η συνεδρίαση)
Σε κίνδυνο	2003-2009

Τα ανάκτορα των Σιρβανσάχ (αζερικά: Şirvanşahlar Sarayı) είναι ανάκτορο κατασκευασμένο στο Μπακού, Αζερμπαϊτζάν, τον 13ο έως 16ο αιώνα. Το ανάκτορο κατασκευάστηκε από τη δυναστεία των Σιρβανσάχ κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Χαλίλ-Ουλλάχ, όταν η πρωτεύουσα μετακινήθηκε από τη Σαμάχι στο Μπακού. Το ανάκτορο αποτελεί αρχιτεκτονικά συγκρότημα με το περίπτερο Ντιβανχανά, το ιερό των Σιρβανσάχ, το τζαμί του παλατιού, χτισμένο το 1441, μαζί με το μιναρέ του, τα λουτρά και το μαυσωλείο. Το 1964, το ανάκτορο ανακηρύχθηκε μουσείο-μνημείο και τέθηκε υπό κρατική προστασία. Το 2000 ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από τη UNESCO μαζί με την παλιά πόλη του Μπακού και τον Παρθένο Πύργο.

Παρά το γεγονός ότι το συγκρότημα κατασκευάστηκε σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, το συγκρότημα δίνει ομοιόμορφη εντύπωση, βασισμένη στην αρχιτεκτονικό σχολή του Σιρβάν-Αμπσερόν. Με τη δημιουργία κυβικών και με πολλές προσόψεις αρχιτεκτονικών όγκων, οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με ανάγλυφα μοτίβα. Κάθε αρχιτέκτονας, εξαιτίας των παραδόσεων και της αισθητικής που χρησιμοποιήθηκε από τους προκατόχους του, τον ανέπτυξε και τον εμπλούτισε δημιουργικά, με αποτέλεσμα τα επιμέρους κτίσματα να έχουν δημιουργούν την αίσθηση της ενότητας, ρυθμού και αναλογίας των βασικών αρχιτεκτονικών μορφών, δηλαδή του κυβικού όγκου των κτιρίων, των θόλων και των πυλών.

Με την κατάκτηση του Μπακού από τους Σαφαβίδες το 1501, το παλάτι λεηλατήθηκε. Όλοι οι θησαυροί των Σιρβανσάχ, όπλα, πανοπλίες, κοσμήματα, χαλιά, μπροκάρ, σπάνια βιβλία από τη βιβλιοθήκης του παλατιού, πιάτα από ασήμι και χρυσό, μεταφέρθηκαν από τους Σαφαβίδες στη Ταμπρίζ. Αλλά μετά την μάχη του Τσαλντιράν το 1514 μεταξύ του στρατού του σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Σελίμ Α΄ και τους Σαφαβίδες, η οποία έληξε με ήττα των δεύτερων, οι Τούρκοι πήραν τον θησαυρό των Σιρβανσάχ ως λάφυρα. Σήμερα βρίσκονται στις συλλογές μουσείων της Τουρκίας, του Ιράν, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Ουγγαρίας. Μερικά χαλιά του ανακτόρου φυλάσσονται στο μουσείο Βικτώριας και Αλβέρτου του Λονδίνου και τα αρχαία βιβλία φυλάσσονται σε αποθετήρια βιβλίων στην Τεχεράνη, το Βατικανό και την Αγία Πετρούπολη..