Ωοθηκική κύστη

Μια ωοθηκική κύστη είναι οποιαδήποτε συλλογή υγρού, που περιβάλλεται από ένα λεπτό τοίχωμα, μέσα στην ωοθήκη. Αυτές οι κύστες διαφέρουν σε μέγεθος από τόσο μικρές όσο ένα φασόλι μέχρι μεγάλες όπως ένα πορτοκάλι. Οι περισσότερες ωοθηκικές κύστες είναι λειτουργικές στη φύση και ακίνδυνες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι ωοθηκικές κύστες διαγιγνώσκονται σχεδόν σε όλες τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και μέχρι 14,8% στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Οι ωοθηκικές κύστες επηρεάζουν γυναίκες όλων των ηλικιών. Συμβαίνουν όμως συχνότερα κατά τα χρόνια κυοφορίας μιας γυναίκας. Κάποιες ωοθηκικές κύστες προκαλούν προβλήματα όπως αιμορραγία και πόνο. Χειρουργική παρέμβαση απαιτείται για την αφαίρεση κύστεων μεγαλύτερων των 5 εκατοστών σε διάμετρο.

Ωοθηκική κύστη
Ovarian cyst
Ειδικότητα	Γυναικολογία
Ταξινόμηση
ICD-10	N83.0-N83.2
ICD-9	620.0-620.2
DiseasesDB	9433
eMedicine	med/1699 emerg/352
MeSH	D010048

Ταξινόμηση

Λειτουργικές κύστες

Λειτουργικές ωοθηκικές κύστες είναι συνήθως ενός από τους δύο τύπους.

• ωοθηλακική κύστη , ο πιο κοινός τύπος ωοθηκικής κύστης.
• κύστες ωχρού σωματίου , είναι δύο τύπων.

Μη λειτουργικές κύστες

Υπάρχουν διάφορες άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν τις ωοθήκες και αναφέρονται ως τύποι κυστών, αλλά δεν κατατάσσονται στις λειτουργικές κύστες. (Κάποιες από αυτές είναι κοινώς γνωστές με άλλα ονόματα.) Αυτές περιλαμβάνουν:

• Η διάγνωση μιας πολυκυστικής ωοθήκης βασίζεται στο μεγάλο της μέγεθος- συνήθως διπλάσιο του φυσιολογικού- και στην παρουσία μικρών κυστών στο εξωτερικό της ωοθήκης. Μπορεί να εμφανιστεί σε υγιείς γυναίκες και γυναίκες με ενδοκρινείς διαταραχές. Ο υπέρηχος χρησιμοποιείται στη διάγνωση της πάθησης. Οι πολυκυστικές ωοθήκες διαφέρουν από το πολυκυστικό ωοθηκικό σύνδρομο, το οποίο περιλαμβάνει και άλλα συμπτώματα εκτός από την εμφάνιση ωοθηκικών κύστεων.
• Ενδομήτρια κύστη. Αυτή προκαλείται από ενδομητρίωση και σχηματίζεται όταν ένα μικρό μέρος του ενδομήτριου ιστού (ο βλεννογόνος υμένας που σχηματίζει το εσωτερικό τοίχωμα της ουροδόχου κύστης) αιμορραγεί, αποκολλάται, εμφυτεύεται και μεγαλώνει μέσα στις ωοθήκες.
• Αιμορραγική ωοθηκική κύστη
• Δερμοειδής κύστη
• Ωοθηκικό ορώδες κυσταδένωμα
• Ωοθηκικό βλεννώδες κυσταδένωμα
• Παραωοθηκική κύστη
• Κυστικό αδενοφίμπρωμα
• Ογκογενείς κύστες

Σημεία και συμπτώματα

Μερικά ή όλα από τα ακόλουθα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόντα, αν και είναι δυνατόν να μην εμφανιστούν οποιαδήποτε συμπτώματα:

• Αμβλύς πόνος, ή σοβαρός, ξαφνικός, αδρός και πόνο ή δυσφορία στην κάτω κοιλιακή χώρα (στη μία ή και στις δύο πλευρές), τη λεκάνη, τον κόλπο, την πλάτη, τους μηρούς. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής ή διακεκομμένος - αυτό είναι το πιο κοινό σύμπτωμα.
• Πληρότητα, ένταση, πίεση, πρήξιμο, ή φούσκωμα στην κοιλιά.
• Ευαισθησία του μαστού.
• Πόνος κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά την αρχή ή το τέλος της εμμήνου ρύσεως.
• Ακανόνιστες περιόδους, ή ανώμαλη αιμορραγία της μήτρας ή κηλίδες αίματος.
• Αλλαγή στη συχνότητα ή την ευκολία της ούρησης (όπως αδυναμία να αδειάσει πλήρως η ουροδόχος κύστη), ή δυσκολία με τις κινήσεις του εντέρου, λόγω της πίεσης στις γειτονικές ανατομικές περιοχές της πυέλου.
• Η αύξηση του βάρους.
• Ναυτία ή έμετος.
• Κούραση.
• Υπογονιμότητα.
• Αυξημένο επίπεδο τριχοφυΐας.
• Αυξημένες τρίχες του προσώπου ή του σώματος.
• Πονοκέφαλοι.
• Παράξενοι πόνοι στα πλευρά, που αισθάνονται μυϊκοί.
• Φούσκωμα.
• Παράξενα οζίδια που μοιάζουν με μώλωπες κάτω από το στρώμα του δέρματος.

Διάγνωση

Η κύστη των ωοθηκών διαγιγνώσκεται συνήθως είτε από υπέρηχο ή αξονική τομογραφία.

Θεραπεία

Περίπου το 95% των κύστεων των ωοθηκών είναι καλοήθεις, που σημαίνει ότι δεν είναι καρκινικές. Η θεραπεία για τις κύστεις εξαρτάται από το μέγεθος της κύστης και των συμπτωμάτων. Ο πόνος που προκαλείται από τις κύστεις των ωοθηκών μπορεί να θεραπευτεί με:

• Τα παυσίπονα, συμπεριλαμβανομένων των ακεταμινοφαίνη / παρακεταμόλη (Tylenol ή Panadol), μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη (Motrin, Advil), ή ναρκωτικών φαρμάκων του πόνου (με ιατρική συνταγή) μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πυελικού άλγους. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα συνήθως λειτουργούν καλύτερα όταν λαμβάνονται με τα πρώτα σημάδια του πόνου.
• Ένα ζεστό μπάνιο, ή μαξιλάρι θέρμανσης, ή ζεστό μπουκάλι νερό εφαρμόζεται στο κάτω μέρος της κοιλιάς κοντά στις ωοθήκες έτσι ώστε να χαλαρώσουν τους μύες και να ανακουφίσει από τις κράμπες, να μειώσει τη δυσφορία και να τονώσει την κυκλοφορία και να θεραπεύσει τις ωοθήκες. Παγοκύστες καλυμμένες με πετσέτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά ως «ψυχρές» θεραπείες για την αύξηση της τοπικής κυκλοφορίας.
• Συνδυασμένες μέθοδοι ορμονικής αντισύλληψης, όπως το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι - οι ορμόνες στα χάπια μπορούν να ρυθμίζουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, εμποδίζουν το σχηματισμό των ωοθυλακίων που μπορούν να μετατραπούν σε κύστεις και ενδεχομένως να συρρικνωθεί μια υπάρχουσα κύστη. (Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, 1999c, Mayo Clinic, 2002E)

Επίσης, ο περιορισμός της έντονης δραστηριότητας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της ρήξης κύστη ή της στρέψης.

Οι κύστες που παραμένουν πέραν των δύο ή τριών εμμήνων ρύσεων, ή εμφανίζονται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, μπορεί να υποδεικνύουν πιο σοβαρή ασθένεια και θα πρέπει να διερευνηθούν με υπερηχογράφημα και λαπαροσκόπηση, ειδικά σε περιπτώσεις όπου μέλη της οικογένειας είχαν καρκίνο των ωοθηκών. Ορισμένες κύστεις μπορεί να απαιτούν χειρουργική βιοψία. Επιπλέον, μια εξέταση αίματος μπορεί να ληφθεί πριν την εγχείρηση για να ελέγξει για αυξημένα επίπεδα CA-125, ένα δείκτη ύπαρξης όγκου, ο οποίος συχνά βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα στον καρκίνο των ωοθηκών, αν και μπορεί επίσης να ανυψωθεί από άλλες συνθήκες που καταλήγουν σε ένα μεγάλο αριθμό από ψευδώς θετικών.

Για πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπου οι κύστεις είναι μεγάλες και επίμονες, ο θεράπων ιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση. Μερικές χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν με επιτυχία για την αφαίρεση της κύστης (-εων) χωρίς να βλάψει τις ωοθήκες, ενώ άλλες μπορεί να απαιτήσουν την απομάκρυνση της μιας ή και των δύο ωοθηκών.