Πανεπιστήμιο Πρίνστον

Πανεπιστήμιο Πρίνστον
	Princeton University
Ρητό	Deī sub nūmine viget (Λατινικά)
Ρητό στα ελληνικά	Υπό την Δύναμη του Θεού Ανθίζει
Τύπος	Ιδιωτικό πανεπιστήμιο
Ίδρυση	1746
Επιδότηση	$ 25,9 δις. (2018)
Πρύτανης	Κρίστοφερ Λ. Άισγκρουμπερ
Ακαδημαϊκό προσωπικό	1.172
Διοικητικό προσωπικό	1.103
Φοιτητές	7.567
Προπτυχιακοί	5.113
Μεταπτυχιακοί	2.479
Τοποθεσία	Πρίνστον, Νιου Τζέρσεϊ, ΗΠΑ
Χρώματα	Πορτοκαλί και μαύρο
Ομάδες	38 αθλητικές ομάδες
Ιστότοπος	princeton.edu

Το Πανεπιστήμιο Πρίνστον^[1] (αγγλικά: Princeton University) είναι ιδιωτικό ερευνητικό πανεπιστήμιο στην κωμόπολη Πρίνστον της πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ. Είναι ένα από τα οκτώ πανεπιστήμια της Άιβυ Ληγκ. Μαζί με το Χάρβαρντ και το Γέιλ σχηματίζει το λεγόμενο "Big Three" των πανεπιστημίων στις ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το έτος 1746 στην πόλη Ελίζαμπεθ του Νιου Τζέρσεϊ με την επωνυμία «Κολέγιο του Νιου Τζέρσεϊ». Δέκα χρόνια αργότερα μεταφέρθηκε στο Πρίνστον, αλλά μετονομάσθηκε σε «Πανεπιστήμιο Πρίνστον» μόλις το 1896. Είναι το τέταρτο αρχαιότερο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα που ιδρύθηκε στις βρετανικές αποικίες της Βόρειας Αμερικής (τίτλο τον οποίο ερίζει με το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια). Σημερινός πρόεδρος είναι ο Κρίστοφερ Λ. Άισγκρουμπερ.

Το «Πρίνστον», όπως αποκαλείται συντομότερα το πανεπιστήμιο, αφού η πόλη στην οποία βρίσκεται είναι πολύ μικρή, δεν συνδεόταν ποτέ επισήμως με κάποια θρησκευτική πλευρά, πράγμα σπάνιο για τα αμερικανικά πανεπιστήμια του 18ου αιώνα. Από την ίδρυσή του είχε στενότερους δεσμούς με την Πρεσβυτεριανή Εκκλησία, αλλά σήμερα είναι τελείως ουδέτερο θρησκευτικά. Ο διακηρυγμένος στόχος των ιδρυτών του ήταν «η εκπαίδευσις ανδρών οι οποίοι θα καθίσταντο κοσμήματα της Πολιτείας όσον και της Εκκλησίας».

Το πανεπιστήμιο έχει δεσμούς με το Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών, το Θεολογικό Σεμινάριο του Πρίνστον και το Κολέγιο Χορωδίας του Ουέστμινστερ του Πανεπιστημίου Ράιντερ. Παραδοσιακά, το Πρίνστον εστίαζε στην προπτυχιακή εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξήσει το ενδιαφέρον του για τη μεταπτυχιακή εκπαίδευση και προσφέρει τίτλους μάστερ και διδακτορικά σε πολλά αντικείμενα. Οι βιβλιοθήκες του έχουν πάνω από 6 εκατομμύρια τόμους. Ανάμεσα σε άλλα, έρευνα γίνεται στην ανθρωπολογία, τη γεωφυσική, την εντομολογία και τη ρομποτική. Η πανεπιστημιούπολη Φόρρεσταλ έχει ειδικές εγκαταστάσεις για την έρευνα στη φυσική Πλάσματος και τη μετεωρολογία. Το 2017, η ακαδημαϊκή λίστα rankings United States News and News Report βαθμολόγησε το Πρίνστον ως το "καλύτερο πανεπιστήμιο της Αμερικής" για έβδομη συνεχόμενη φορά.^[2]

Το λεκτικό έμβλημα (μόττο) του πανεπιστημίου είναι το «ανθεί υπό την δύναμιν του Θεού» (Dei sub numine viget).

Ιστορία

Το Νάσσαου Χολ, το αρχαιότερο κτίσμα του Πανεπιστημίου Πρίνστον.

Ο πύργος Κλίβελαντ του μεταπτυχιακού κολεγίου, όπου στεγάζονται οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές

Οι ιδρυτές του Πρίνστον ήταν Πρεσβυτεριανοί και σκοπός της ιδρύσεως ήταν η μόρφωση παστόρων. Πρώτος πρόεδρος, όταν ακόμα βρισκόταν στο Ελίζαμπεθ του Νιου Τζέρσεϊ με την επωνυμία «Κολέγιο του Νιου Τζέρσεϊ», ήταν ο Τζόναθαν Ντίκινσον. Τον διαδέχθηκαν οι Άαρον Μπερρ, και ο θεολόγος Τζόναθαν Έντουαρντς. Το 1756 το κολέγιο μεταφέρθηκε στο Πρίνστον.

Επί μισό σχεδόν αιώνα μετά τη μεταφορά στο Πρίνστον, μέχρι την ανέγερση του Στάνχοουπ Χολ το 1803, το μοναδικό κτήριο του πανεπιστημίου ήταν το Νασσάου Χολ, ονομασμένο έτσι από τον Γουλιέλμο Γ΄ της Αγγλίας του Οίκου της Οράγγης-Νασσάου. (Το κολέγιο πήρε και ένα από τα χρώματά του από την ίδια πηγή, το πορτοκαλί = orange, ενώ το άλλο είναι το μαύρο.) Κατά την Αμερικανική Επανάσταση το Πρίνστον καταλήφθηκε και από τις δύο πλευρές με αποτέλεσμα τα κτήρια του κολεγίου να υποστούν μεγάλες ζημιές (βλ. Μάχη του Πρίνστον). Το καλοκαίρι του 1783, το Ηπειρωτικό Κονγκρέσο συνήλθε στο Νασσάου Χολ, καθιστώντας το Πρίνστον την πρωτεύουσα των ΗΠΑ επί 4 μήνες. Το κτήριο επέζησε κανονιοβολισμών και μεταγενέστερων πυρκαγιών, που άφησαν μόνο τους τοίχους όρθιους το 1802 και το 1855. Ξαναχτίστηκε από τους Τζόζεφ Χένρι Λατρόμπ, Τζον Νότμαν και Τζον Γουίδερσπουν στην σημερινή του αναδιορθωμενη και εκτεταμένη μορφή του αρχιτέκτονα Ρόμπερτ Σμιθ. Σήμερα στεγάζει μόνο τις διοικητικές υπηρεσίες του πανεπιστημίου.

Το Θεολογικό Σεμινάριο του Πρίνστον αποσπάστηκε από το πανεπιστήμιο το 1812, καθώς οι Πρεσβυτεριανοί επιθυμούσαν περισσότερη θεολογική εκπαίδευση για τους πάστορές τους, ενώ οι καθηγητές και οι φοιτητές θα ήταν ευχαριστημένοι με λιγότερη.

Το ίδρυμα αναπτύχθηκε υπό την προεδρία του Τζέιμς ΜάκΚος, η οποία κράτησε πάνω από δύο δεκαετίες. Τότε ανεγέρθηκαν αρκετά νέα κτήρια σε αρχιτεκτονικό ρυθμό «γοτθικής αναγέννησης». Το ΜάκΚος Χολ ονομάζεται έτσι προς τιμή του.

Το 1969, το πανεπιστήμιο έκανε δεκτές για πρώτη φορά γυναίκες ως προπτυχιακές φοιτήτριες (100 πρωτοετείς και 48 εκ μεταγραφών από άλλα ΑΕΙ) και ο αριθμός τους είχε φθάσει τις 650 στις 1974. (Το 1961, το Πρίνστον είχε εγγράψει την πρώτη μεταπτυχιακή του φοιτήτρια, τη Σάμπρα Φολέτ Μεζέρβ, υποψήφια διδάκτορα στην Τουρκική Ιστορία. Μερικές κοπέλες άλλων ΑΕΙ είχαν εγγραφεί μετά το 1962 σε μεμονωμένα μαθήματα για τα οποία το Πρίνστον είχε καλύτερες προσφορές από εκείνες των δικών τους ιδρυμάτων.)

Πανεπιστημιούπολη

Η κυρίως πανεπιστημιούπολη είναι ένα «κάμπους» προαστιακού τύπου, σχεδιασμένο από αξιόλογους αρχιτέκτονες, όπως οι Μπέντζαμιν Λατρόμπ, Ραλφ Άνταμς Κραμ, Ρόμπερτ Βεντούρη και Νικ Γιάγκερ. Η έκτασή του φθάνει τα 2.500 στρέμματα, με πολλά κτήρια, τα περισσότερα από τα οποία είναι των τελών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Απέχει περίπου μια ώρα με το αυτοκίνητο από τη Νέα Υόρκη και από τη Φιλαδέλφεια. Το Νασσάου Χολ βρίσκεται στο βόρειο άκρο, επί της ομώνυμης οδού. Εκτός από τον νεογοτθικό ρυθμό υπάρχουν τα νεοκλασικά Γουιγκ και Κλιο Χολ. Το υψηλότερο κτήριο είναι το δεκατετραώροφο Φάιν Χολ, έδρα του Τμήματος Μαθηματικών, που ολοκληρώθηκε το 1970. Και σύγχρονες προσθήκες φέρουν την υπογραφή μεγάλων αρχιτεκτόνων, όπως ο Ι.Μ. Πέι (Σπέλμαν Χολς) και ο Φρανκ Γκέρι (Βιβλιοθήκη Χημείας). Πολλά γλυπτά διακοσμούν την πανεπιστημιούπολη, μεταξύ των οποίων έργα των Χένρυ Μουρ (Οβάλ με άκρες, γνωστό στους φοιτητές ως «η Μύτη του Νίξον»), Κλέμεντ Μήντμορ (Upstart II) και Αλεξάντερ Κάλντερ. Στο κάτω μέρος του, το κάμπους τελειώνει στη διώρυγα των Ντέλαγουερ και Ραριτάν (1830), και την τεχνητή Λίμνη Κάρνετζι, που έγινε με δωρεά του μεγιστάνα του χάλυβα Άντριου Κάρνετζι και χρησιμοποιείται για κωπηλασία και ιστιοπλοΐα.

Κτήρια

Μουσείο Τέχνης

Το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου Πρίνστον περιέχει σχεδόν 60.000 πρωτότυπα εκθέματα και οι συλλογές του εκτείνονται χρονικά από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη τέχνη και γεωγραφικά από τις μεσογειακές χώρες μέχρι την Κίνα και τη Λατινική Αμερική. Υπάρχει συλλογή αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων: κεραμικών, μαρμάρινων, ορειχάλκινων και ρωμαϊκών ψηφιδωτών κατευθείαν από τις ανασκαφές του Πανεπιστημίου στην Αντιόχεια. Στο άλλο άκρο του φάσματος, βρίσκονται έργα του Κλοντ Μονέ και του Άντι Γουόρχολ.

Πανεπιστημιακό παρεκκλήσιο

Το εξωτερικό του παρεκκλησίου

Το παρεκκλήσιο του πανεπιστημίου είναι ο τρίτος μεγαλύτερος πανεπιστημιακός ναός στον κόσμο (και ο μεγαλύτερος στη Βόρεια Αμερική). Γνωστό για τη γοτθική σταυροειδή αρχιτεκτονική του, το παρεκκλήσιο στεγάζει μία από τις μεγαλύτερες και πολυτιμότερες συλλογές υαλογραφίας στις ΗΠΑ. Στον ναό, ο οποίος ανεγέρθηκε μεταξύ 1924 και 1927, λαβαίνουν χώρα οι τελετές εισαγωγής και αποφοιτήσεως. Το μήκος του φθάνει τα 82 μέτρα, το ύψος του τα 23 και η χωρητικότητά του τις δύο χιλιάδες άτομα. Ο άμβωνας μεταφέρθηκε από τη Γαλλία και χρονολογείται από τον 16ο αιώνα.

Οργάνωση και σπουδές

Το Πρίνστον είναι ένα από τα πλουσιότερα πανεπιστήμια στον κόσμο, με κληροδοτήματα ύψους 15,8 δισ. δολαρίων (τέταρτα στις ΗΠΑ), αλλά με τη μεγαλύτερη αναλογία αυτών ανά φοιτητή από όλα τα ΑΕΙ του κόσμου. Ο πλούτος αυτός διατηρείται από τις συνεχείς δωρεές των αποφοίτων του και από τους ειδικούς συμβούλους επενδύσεων.

Η πλήρης στέγαση όλων των προπτυχιακών φοιτητών είναι εγγυημένη και για τα 4 έτη σπουδών και πάνω από το 95% των φοιτητών ζουν σε κοιτώνες μέσα στην πανεπιστημιούπολη (μόνο στους τριτοετείς και τους τεταρτοετείς επιτρέπεται να διαμένουν εκτός, πράγμα ασύμφορο εξαιτίας των υψηλών ενοικίων). Οι κοιτώνες είναι οργανωμένοι σε 6 ομάδες, που ονομάζονται "Residential Colleges" και έχουν η καθεμία χωρητικότητα 500 ατόμων και δικό της εστιατόριο.

Το Clio Hall

Μεταπτυχιακές σπουδές

Το Πρίνστον προσφέρει μεταπτυχιακούς τίτλους στα μαθηματικά, τη φυσική και φυσική πλάσματος, την αστρονομία, τα οικονομικά, την ιστορία, την πολιτική επιστήμη, τη φιλοσοφία και την αγγλική φιλολογία, τη μηχανολογία και την αρχιτεκτονική. Ωστόσο, το πανεπιστήμιο δεν διαθέτει Ιατρική Σχολή, ούτε Νομική Σχολή (που στις ΗΠΑ θεωρούνται μεταπτυχιακές). Η γνωστότερη επαγγελματική σχολή του είναι η Σχολή Δημόσιων Σχέσεων, που ιδρύθηκε το 1930.

Βιβλιοθήκες

Το σύστημα βιβλιοθηκών του Πρίνστον έχει πάνω από 6,2 εκατομμύρια τόμους (Αύγουστος 2005) και συνολικά 11 εκατομμύρια αντικείμενα (με τα χειρόγραφα κλπ.). Η κεντρική βιβλιοθήκη στεγάζει σχεδόν 4 εκατομμύρια τόμους και είναι μία από τις μεγαλύτερες πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες στον κόσμο. Εκτός από αυτή, υπάρχουν πολλές ειδικότερες, όπως της αρχιτεκτονικής, της ιστορίας της τέχνης, των μελετών Ανατολικής Ασίας, της γεωλογίας και των μελετών Εγγύς Ανατολής. Τον Φεβρουάριο 2007 το Πρίνστον έγινε το δωδέκατο μείζον σύστημα βιβλιοθηκών που άρχισε να συμμετέχει στο φιλόδοξο σχέδιο της Google να σαρώσει τα σημαντικότερα γραπτά έργα της ανθρωπότητας και να τα διαθέσει από το Διαδίκτυο.^[3]

Εισαγωγή φοιτητών και οικονομική βοήθεια

Το Πανεπιστήμιο Πρίνστον είναι ένα από τα πλέον επιλεκτικά ΑΕΙ των ΗΠΑ, με ποσοστό των υποψήφιων προπτυχιακών φοιτητών που γίνονται δεκτοί 9,5% των όσων υπέβαλαν αίτηση, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στις ΗΠΑ. Το 60% των πρωτοετών λαμβάνουν κάποιας μορφής οικονομική βοήθεια.

Αξιολογήσεις

Από το 2001 ως το 2008 το Πανεπιστήμιο Πρίνστον αξιολογήθηκε ως το όγδοο καλύτερο στον κόσμο από το Πανεπιστήμιο της Σαγκάης Τζάο Τονγκ, και έκτο στον κόσμο (τρίτο στη Βόρεια Αμερική) από την THES - QS World University Rankings το 2006.

Πρόσφατα το Πρίνστον αγόρασε έναν υπερυπολογιστή, τον Orangena, από την IBM, που τον Νοέμβριο 2005 κατατασσόταν ως ο 79ος ταχύτερος στον κόσμο.

Προσωπικότητες που συνδέονται με το Πρίνστον

Δύο από τους προέδρους των ΗΠΑ ήταν απόφοιτοι του Πρίνστον: ο Τζέιμς Μάντισον και ο Γούντροου Γουίλσον. Ακόμα, ο Τζ. Φ. Κένεντι πέρασε το πρώτο εξάμηνο των πανεπιστημιακών του σπουδών στο Πρίνστον, πριν πάρει μετεγγραφή για το Χάρβαρντ «λόγω ασθενείας».

Είκοσι απόφοιτοι και πενήντα οκτώ καθηγητές του Πρίνστον έχουν βραβευτεί με βραβεία Νόμπελ. Το πανεπιστήμιο απαριθμεί εξήντα εννέα συνολικά βραβευθέντες με Νόμπελ.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ το 1994 μαθηματικός Τζων Φορμπς Νας «έγραψε ιστορία» στο Πρίνστον ως «το Φάντασμα του Φάιν Χωλ»: Μία παράδοση ανέφερε ότι μια σκιώδης μορφή περιφερόταν στο κτήριο αυτό (που στεγάζει το Τμήμα Μαθηματικών) και έγραφε πολύπλοκες εξισώσεις στους πίνακες. Ο θρύλος απομυθοποιήθηκε το 1993, από τον ίδιο τον Νας, που μετά τη βράβευσή του έγινε αποδεκτός από τους υπόλοιπους διδάσκοντες ως ένα ισότιμο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας του Πρίνστον.

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος δίδασκε στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών της πόλης, διατηρούσε γραφείο στο πανεπιστήμιο, κάνοντας έρευνα και δίνοντας ομιλίες στο Πρίνστον.

Επιφανείς απόφοιτοι

Λη Αϊακόουκα, αυτοκινητοβιομήχανος
Σάμιουελ Αλίτο, δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών
Θόρντον Γουάιλντερ, Αμερικανός συγγραφέας και βραβευμένος με Βραβείο Πούλιτζερ τρεις φορές
Όλιβερ Έλσγουορθ, ο τρίτος χρονικά Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ
Πητ Κόνραντ, αστροναύτης, ο τρίτος άνθρωπος στην Ιστορία που πάτησε στη Σελήνη
Τεντ Κρουζ, Αμερικανός πολιτικός και Γερουσιαστής των ΗΠΑ
Γουέντγουορθ Μίλλερ, `Αγγλος ηθοποιός
Τζεφ Μπέζος, ιδιοκτήτης της εταιρείας Amazon.com
Μπιλ Μπράντλεϊ, επαγγελματίας πρώην καλαθοσφαιριστής και πρώην Γερουσιαστής των ΗΠΑ από το Νιου Τζέρσεϊ
Ντέιβιντ Ντουκόβνι, ηθοποιός
Νουρ της Ιορδανίας, Πριγκίπισσα της Ιορδανίας
Μισέλ Ομπάμα, πρώτη κυρία των ΗΠΑ
Ντέιβιντ Πετρέους, αρχηγός της CIA
Μπρουκ Σιλντς, ηθοποιός
Έρικ Σμιντ, πρόεδρος της Google
Σόνια Σοτομαγιόρ, δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών
Τζέιμς Στιούαρτ, ηθοποιός
Τέρενς Τάο, μαθηματικός
Άλαν Τούρινγκ, μαθηματικός, «πατέρας της επιστήμης υπολογιστών»
Ρίτσαρντ Φάινμαν, φυσικός και βραβευμένος με Βραβείο Νόμπελ
Χοσέ Φερέρ, ηθοποιός

Φοιτητές που δεν αποφοίτησαν

Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, Αμερικανός συγγραφέας
Ευγένιος Ο'Νιλ, Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας και βραβευμένος με Βραβείο Νόμπελ και Βραβείο Πούλιτζερ τρεις φορές
Μπουθ Τάρκινγκτον, Αμερικανός συγγραφέας

Το Πρίνστον στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο

Το λογοτεχνικό ντεμπούτο του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, το This Side of Paradise, είναι μία χαλαρά αυτοβιογραφική διήγηση των χρόνων του στο Πρίνστον.
Στο έργο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ The Sun Also Rises, ο ήρωας Ρόμπερτ Κον ήταν φοιτητής του Πρίνστον.
Η τιμημένη με βραβείο Όσκαρ ταινία Ένας υπέροχος άνθρωπος, που εξιστορεί τη ζωή του διάσημου μαθηματικού Τζον Φορμπς Νας, διαδραματίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος της στο πανεπιστήμιο. Παρόλο που η ταινία, αντίθετα από το βιβλίο της Σύλβια Νασάρ πάνω στο οποίο βασίζεται, δεν ακολουθεί πιστά τα γεγονότα, ο Νας πράγματι έλαβε το διδακτορικό του από το Πρίνστον και ήταν καθηγητής εκεί.
Η ταινία I.Q., με τους Μεγκ Ράιαν και Τιμ Ρόμπινς, και με τον Γουόλτερ Ματάου στον ρόλο του Αϊνστάιν, διαδραματίζεται επίσης στο πανεπιστήμιο.

Το βιβλίο The Rule of Four, καθώς και μία ολόκληρη σειρά βιβλίων μυστηρίου της Ανν Γουάλντρον, όπως τα The Princeton Murders, Death of a Princeton President, Unholy Death in Princeton, A Rare Murder in Princeton και τελευταίο το The Princeton Impostor, έχουν τις υποθέσεις τους να διαδραματίζονται στην πανεπιστημιούπολη και στο γειτονικό Θεολογικό Σεμινάριο.