Κομφουκιανισμός

Ο Κομφουκιανισμός αποτελεί ένα ηθικό και φιλοσοφικό σύστημα, το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά βάσει των διδασκαλιών του Κινέζου διανοητή και κοινωνικού φιλοσόφου Κομφούκιου, ο οποίος έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ.

Ιστορία

Ο Κομφουκιανισμός είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία στην Κίνα. Βασίζεται στην ηθική διδασκαλία του Κομφούκιου (551-479), καθώς και σε παραδοσιακό υλικό θρησκευτικό και ηθικού χαρακτήρα, που μελέτησαν αυτός και οι μαθητές του. Η θρησκεία αυτή έχει διαδοθεί κυρίως στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Κορέα και στο Βιετνάμ.

Στην εποχή του ο κινεζικός λαός σπαρασσόταν από εμφύλιους πολέμους, στους οποίους η κεντρική εξουσία της δυναστείας Τσε αδυνατούσε να επιβληθεί. Ο Κομφούκιος αφιέρωσε τη ζωή του στη διαμόρφωση ηθικό-θρησκευτικού συστήματος, που θα έθετε τις βάσεις για μια αρμονική κοινωνία.

Η βάση των αξιών του

Η βάση αυτή ήταν περισσότερο ηθική παρά θρησκευτική. Ήταν αντίθετος με τις δεισιδαιμονίες, με τις οποίες το πλήθος είχε ταυτιστεί. Πίστευε ότι η κοσμική τάξη ταυτίζεται με την ηθική τάξη, δίδαξε την αρετή ως προϋπόθεση για τη συντήρηση της κοινωνίας. Σύμφωνα με τη διδασκαλία του, η «αυτάρκης πραγματικότητα» (τάο η ντάο), από την οποία έχουν δημιουργηθεί τα πάντα, αποτελεί δημιούργημα του Ουρανού. Ο Ουρανός θεωρείται ο θεμελιωτής της αρετής, η οποία, στην πλέον απόλυτη μορφή της, είναι η καλοσύνη, «μητέρα» όλων των αρετών. Αυτή ονομάζεται Ζεν. Η σημασία της λέξης αυτής είναι της αυτοεπιβολής, που προϋποθέτει τον πλήρη αυτοέλεγχο για την εξάλειψη όλων των επιθετικών ενστίκτων και αρνητικών συναισθημάτων, που βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο. Η ενάρετη συμπεριφορά επιβάλλει την αγάπη στον πλησίον, με συγκεκριμένο τρόπο. Έτσι ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να αγαπά πρώτα την οικογένειά του, ακολούθως να επεκτείνει την αγάπη αυτή στα μέλη της κοινωνίας και τέλος να συμπεριλάβει και την πολιτεία, της οποίας ο ηγεμόνας είναι ο γιος του Ουρανού και πατέρας όλων των υπηκόων του.

Η Κομφουκιανική αρετή επιβάλει την ευσέβεια (σιάο xiao), μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η σύνδεση από τη μία των ζωντανών με τους νεκρούς προγόνους τους και από την άλλη των ατόμων με το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Η ευσέβεια

Η Κομφουκιανική ευσέβεια εκφράζεται στις εξής αμοιβαίες σχέσεις δικαιωμάτων και καθηκόντων (Βου Λου):

• καλοσύνη του άρχοντα-νομιμοφροσύνη του αρχόμενου.
• αγάπη του πατέρα – υπακοή του γιου.
• αγαθότητα των ηλικιωμένων – σεβασμός των νέων.
• δικαιοσύνη του συζύγου – υπακοή της συζύγου.

Η διάδοση και η βασική αρχή

Αιώνες αργότερα, ο Κομφουκιανισμός εισχώρησε στην Ιαπωνία, την Κορέα, το Βιετνάμ και άλλες περιοχές όπου υπήρχαν κινεζικοί πληθυσμοί, ασκώντας βαθιά επίδραση σε όλους τους κοινωνικούς θεσμούς. Ο Κομφουκιανισμός τονίζει την αρχή που προσομοιάζει στον Χρυσό Κανόνα: «Ό,τι δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου, μην το επιβάλεις στους άλλους».

Δείτε επίσης

• Κομφούκιος
• Ανάλεκτα του Κομφούκιου