Ιώσηπος Φλάβιος

Ο Ιώσηπος Φλάβιος ή Γιωσέφ μπεν Ματιτιάχου (37 - 100 μ.Χ.) ήταν Εβραίος λόγιος, ιστορικός και αγιολόγος, ο οποίος γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ - τότε μέρος της ρωμαϊκής Ιουδαίας - από πατέρα ιερατικής καταγωγής και μητέρα βασιλικής καταγωγής. Ο Ιώσηπος Φλάβιος ήταν ο πρώτος που έγραψε την ιστορία των Ιουδαίων, στο βιβλίο του Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.

Ἰώσηπος Ματθίου παῖς
Όνομα	Ἰώσηπος Ματθίου παῖς
Γέννηση	37 Ιερουσαλήμ, Ιουδαία (ρωμαϊκή επαρχία)
Θάνατος	100 (63 ετών)
Επάγγελμα/ ιδιότητες	συγγραφέας και ιστορικός
Υπηκοότητα	Αρχαία Ρώμη
Τέκνα	Flavius Hyrcanus, Flavius Simonides Agrippa και Flavius Justus
Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα ()

Έκδοση των έργων του Ιώσηπου σε μετάφραση του Τόμας Λοντζ (1640)

Η ζωή του

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε το 37 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ, τότε μέρος της Ρωμαϊκής Ιουδαίας, από πατέρα ιερατικής οικογένειας και μητέρα βασιλικής καταγωγής, όπως βεβαιώνει ο ίδιος στο έργο του Βίος, στο οποίο και αυτοβιογραφείται.

Μαθαίνει τον ιουδαϊκό νόμο πάρα πολύ καλά από νεαρή ηλικία, και γνωρίζει όλες τις θρησκευτικές αιρέσεις της εποχής του, τους Εσσαίους - με τους οποίους μάλιστα έζησε τρία χρόνια παίρνοντας το όνομα Βανούν - αλλά και τους Φαρισαίους, τους Σαδδουκαίους και τους Ζηλωτές. Την εύνοιά του κερδίζουν τελικά οι Φαρισαίοι (το αντίστοιχο των Ελλήνων στωικών φιλοσόφων, όπως λέει ο ίδιος), και τελικά βρίσκεται να υπηρετεί στο ιερατείο του Ναού σε ηλικία 26 χρόνων, το 64 μ.Χ..

Η ανάληψη σημαντικών καθηκόντων

Μετά από λίγο αναλαμβάνει σημαντικότατα καθήκοντα. Συγκεκριμένα, πηγαίνει σε διπλωματική αποστολή στη Ρώμη σταλμένος από το Ιουδαϊκό Συνέδριο για να μεσολαβήσει στον αυτοκράτορα και να βρει τρόπο να απαλλάξει από την αιχμαλωσία και τη φυλακή ορισμένους Ιουδαίους ιερείς που ο Ρωμαίος έπαρχος Φήλιξ είχε στείλει αλυσοδεμένους στον αυτοκράτορα Νέρωνα. Τελικά, μέσω της γνωριμίας του με τον ομόφυλό του και γελωτοποιό του Νέρωνα, γνωρίζει και την αυτοκράτειρα Ποππαία, που τον βοήθησε στην επίτευξη του σκοπού του.

Γυρίζοντας στην πατρίδα του είχε ήδη ξεσπάσει η επανάσταση του 67 μ.Χ. και στην αρχή συντάσσεται με τη συντηρητική, φιλορωμαϊκή μερίδα και προσπαθεί να πείσει το λαό να σταματήσει την εξέγερση. Η επόμενη αποστολή που του αναθέτει το Συνέδριο είναι να πάει στη Γαλιλαία, τη μόνη επαρχία που δεν είχε ακόμα ολόκληρη επαναστατήσει κατά των Ρωμαίων και να δουλέψει για να καταπραΰνει το λαό, και να τον πείσει να παραδώσει τα όπλα. Φτάνοντας στην Τιβεριάδα, την πρωτεύουσα της επαρχίας, έρχεται αντιμέτωπος με ανυπέρβλητες δυσκολίες. Οι επαναστάτες είναι πολλοί και τόσο θυμωμένοι και αποφασισμένοι που δεν μπορεί να κάνει τίποτα.

Η αλλαγή στρατοπέδου

Τελικά αλλάζει στρατόπεδο και γίνεται ο αρχηγός όλης της επανάστασης στην περιοχή και ο στρατηγός ολόκληρης της στρατιωτικής διοίκησης των ανταρτών όλης της Γαλιλαίας. Βρισκόμαστε πια στο 67 μ.Χ. και οι λεγεώνες υπό τον Φλάβιο Βεσπασιανό κάνουν τελική επίθεση ενάντια στην Ιουδαία. Ο Ιώσηπος μετά τις νίκες των Ρωμαίων εγκαταλείπεται από τους στρατιώτες του αλλά δεν το βάζει κάτω. Κλείνεται με όσους του είχαν απομείνει στο φρούριο Ιωτάπατα και αποφασίζει να αντέξει την πολιορκία του Βεσπασιανού. Αντέχει 47 μέρες. Τελικά πιάνεται αιχμάλωτος των Ρωμαίων. Κερδίζει τη συμπάθεια του Βεσπασιανού χάρη στη μόρφωσή του και με την προφητεία του -που τελικά θα αποδειχτεί αληθινή- ότι αυτός θα γίνει αυτοκράτορας. Ο Βεσπασιανός τον γεμίζει τιμές θεωρώντας τον προφήτη, τον γεμίζει δώρα, και εκείνος σε αντάλλαγμα υιοθετεί το όνομα του Βεσπασιανού, Φλάβιος, παντρεύεται μια σκλάβα του στρατηγού, γίνεται απελεύθερος Ρωμαίος και συνοδεύει το γιο του Βεσπασιανού Τίτο, στην πολιορκία της Ιερουσαλήμ. Όλα αυτά συμβαίνουν το 70 μ.Χ. Ο Τίτος καταλαμβάνει την Ιερουσαλήμ και δίνει στον Ιώσηπο μεγάλα δώρα, όπως γαίες, ιερά βιβλία και πλούτη. Ο Ιώσηπος γίνεται με λίγα λόγια ο αγαπημένος της εξουσίας.

Αργότερα ο Τίτος τον παίρνει μαζί του στη Ρώμη, του απονέμει την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη, παίρνει μια μηνιαία αποζημίωση, γίνεται ευνοούμενος όλων των Φλαβίων, χωρίζει τη γυναίκα του και παντρεύεται μια Ιουδαία, κάνει και άλλα παιδιά μαζί της και αρχίζει τη συγγραφή. Πεθαίνει το 100 μ.Χ. σε ηλικία 63 ετών.

Το έργο του

Τα έργα του Ιώσηπου που διασώθηκαν μέχρι σήμερα είναι:

• Περὶ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ πολέμου (7 βιβλία), γραμμένα μεταξύ 75-79 μ.Χ., την πρώτη φορά στα αραμαϊκά, για χρήση των βαρβάρων’’, όπως έγραψε ο ίδιος, και μετά στα ελληνικά. Τα βιβλία αυτά αρχίζουν με την επανάσταση των Μακκαβαίων σε περιληπτική όμως μορφή, συνεχίζουν με τη λεπτομερή περιγραφή της βασιλείας του Ηρώδη του Α΄ και την ανάρρηση του Αρχέλαου και τελειώνουν με την επανάσταση του 67 μ.Χ. στην οποία πήρε μέρος και ο ίδιος.

• Το δεύτερο έργο του είναι η Ἰουδαϊκή ἀρχαιολογία (20 βιβλία), που τέλειωσε η συγγραφή τους το 93 ή 94 μ.Χ. Το βιβλίο αυτό το απευθύνει στους Έλληνες και πραγματεύεται όλη την ιστορία των Ιουδαίων από την πρώτη τους εγκατάσταση στη Γη Χαναάν μέχρι και το ξέσπασμα της επανάστασης του 67 μ.Χ. Πηγές του βιβλίου αυτού είναι η Παλαιά Διαθήκη, η επιστολή του Αριστέα, βιβλικά ανέκδοτα ιουδαϊκής πηγής αλλά και χωρία από Έλληνες συγγραφείς.

• Ο Βίος του, παράρτημα της Ιουδαϊκής Αρχαιολογίας’’.

• Κατ' Απίωνος (2 βιβλία), στα οποία προσπαθεί να ανασκευάσει όλες της κατηγορίες ενάντια στη φυλή του. Ο πρώτος που το μετέφρασε στα λατινικά ήταν ο περίφημος συγκλητικός Κασσιόδωρος, υπουργός του βασιλιά των Οστρογότθων Θεοδώριχου, που γύρω στο 540 μ.Χ. αποφάσισε να μεταφράσει όλα τα έργα του Ιώσηπου σε κακά λατινικά, που οφείλονταν σε κακή γνώση των ελληνικών. Πολλές περικοπές του έργου του βρίσκουμε και σε εκκλησιαστικούς συγγραφείς όπως τον Θεόφιλο Αντιοχείας και τον Ευσέβιο Καισαρείας. Το έργο ολόκληρο βρέθηκε χειρόγραφο σε έναν κώδικα του 11ου αιώνα, στον Λαυρεντιανό κώδικα της Φλωρεντίας LXIX 22. Η επεξεργασία αυτού του κώδικα έγινε πρώτη φορά κατά τον 17ο αι., αλλά η λεπτομερέστερη και επιστημονικότερη επεξεργασία έγινε το 1889 από τον B. Niese. Η λατινική μετάφραση του έργου τυπώθηκε πρώτη φορά το 1480 στη Βερόνα από τον Peter Maufer και εκδόθηκε το 1535 στο Παρίσι από το Σιγισμόνδο Γελένιο. Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο πρωτοτυπώθηκε το 1544 στη Βασιλεία της Ελβετίας από τον Arlen. Άλλες ενδιαφέρουσε εκδόσεις είναι του Bernard (1700), του L. Dindorf (1847) και φυσικά του Niese (1889), η βάση για όλες τις μετέπειτα σοβαρές εργασίες.

Ορισμένοι αποδίδουν όμως στον Ιώσηπο και ένα άλλο έργο, έναν άλλο λόγο, με τίτλο Ιωσήπου εις Μακκαβαίους λόγους’’ ή Περί αυτοκράτορος λογισμού’’. Ο δε πατριάρχης Φώτιος το 887 μ.Χ. στην περίφημη βιβλιοθήκη του, τη Μυριόβιβλο, όπου καταλογογραφεί τα βιβλία που έχει στην κατοχή του και έχει διαβάσει, κάνει λόγο και για το παρακάτω σύγγραμμα «Ανεγνώσθη: Ιωσήπου, Λόγος περί της του παντός αιτίας’’ ή αλλιώς Λόγος περί της του παντός ουσίας’’». Όπου όμως και ο ίδιος αναγνωρίζοντας το μπέρδεμα γράφει ότι άλλοι θεωρούν αυτό το σύγγραμμα έργο του Ιουστίνου, άλλοι του Ειρηναίου και κάποιοι βάζουν στο κατάλογο και τον Ωριγένη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Works of Flavius Josephus (English)
• Scholarly Resources for the Study of Flavius Josephus