Βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας

Η Σοφία (Reina Sofía de España, γεννηθείσα Σοφία της Ελλάδας και της Δανίας, Ανάκτορα Ψυχικού, 2 Νοεμβρίου 1938) υπήρξε βασίλισσα της Ισπανίας ως σύζυγος του βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄ (1975-2014) και έκτοτε κατέχει τον τίτλο της βασιλομήτορος ως μητέρα του σημερινού βασιλιά Φιλίππου ΣΤ΄ της Ισπανίας. Προσφωνείται ακόμη ως Βασίλισσα. Είναι κόρη του βασιλιά Παύλου της Ελλάδας και της Φρειδερίκης και αδερφή του Κωνσταντίνου Β΄ της Ελλάδας.

Σοφία
Βασιλική σύζυγος της Ισπανίας
Περίοδος	22 Νοεμβρίου 1975 - 19 Ιουνίου 2014
Προκάτοχος	Βικτώρια Ευγενία του Μπάττενμπεργκ
Διάδοχος	Λετίθια της Ισπανίας
Γέννηση	2 Νοεμβρίου 1938 (1938-11-02) Ανάκτορα Ψυχικού, Αθήνα, Ελλάδα
Σύζυγος	Χουάν Κάρλος Α΄ της Ισπανίας (ν. 1962)
Επίγονοι	Ινφάντα Ελένα, Δούκισσα του Λούγο Ινφάντα Κριστίνα της Ισπανίας Φίλιππος ΣΤ΄ της Ισπανίας
Πλήρες όνομα
Σοφία Μαργαρίτα Βικτωρία Φρειδερίκη Ισπανικά: Sofía Margarita Victoria Federica de Grecia y Hannover
Οίκος	Γκλύξμπουργκ (από την γέννηση) Βουρβόνων (από τον γάμο)
Πατέρας	Παύλος της Ελλάδας
Μητέρα	Φρειδερίκη της Ελλάδας
Θρησκεία	Χριστιανισμός Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (1962- ) Ορθόδοξη Εκκλησία (1938-1962)
Υπογραφή
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Πρώτα χρόνια

Η Σοφία Μαργαρίτα Βικτωρία Φρειδερίκη γεννήθηκε στο Παλαιό Ψυχικό, στην Αθήνα, στις 2 Νοεμβρίου 1938. Οι γονείς της ήταν ο Παύλος, και η σύζυγός του, Φρειδερίκη. Ανήκει σε μια από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές βασιλικές οικογένειες δεδομένου ότι και οι δύο γονείς της ήταν απόγονοι της Βικτωρίας του Ηνωμένου Βασιλείου και του πρίγκιπα Αλβέρτου. Είναι μέλος του Οίκου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ. Ο αδελφός της Κωνσταντίνος ήταν Βασιλιάς της Ελλάδας έως την κατάργηση της μοναρχίας το 1974.

Ήταν το μεγαλύτερο παιδί του ζεύγους των τότε πριγκίπων της Ελλάδας (ο πατέρας της έγινε βασιλιάς το 1947). Τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε στην Αίγυπτο και στην Νότιο Αφρική, γιατί η βασιλική οικογένεια είχε εγκαταλείψει την Ελλάδα κατά την κατάληψή της από τους Γερμανούς. Το 1946 επέστρεψε στην Ελλάδα. Σπούδασε σε κολλέγια της Ελλάδας και της Γερμανίας Βρεφοκομία, Μουσική και Αρχαιολογία. Εκτός από τα ελληνικά μιλάει αγγλικά, ισπανικά, γαλλικά και γερμανικά.

Ο γάμος με τον Χουάν Κάρλος και η προίκα

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1961, η πριγκίπισσα Σοφία αρραβωνιάστηκε στη Λωζάνη τον Χουάν Κάρλος, πρίγκιπα των Αστουριών και επίδοξο διάδοχο του ισπανικού θρόνου. Δύο ημέρες αργότερα "υπό αίθριον ουρανόν, ηπίαν φθινοπωρινήν ημέραν και το κλασσικόν αττικόν λυκόφως" η Αθήνα υποδέχτηκε "το ευτυχές πριγκιπικόν ζεύγος και τους γονείς του". Οι δακτύλιοι αρραβώνες ανταλλάχθηκαν στα Ανάκτορα των Αθηνών στις 14 Δεκεμβρίου, ημέρα των 60ών γενεθλίων του βασιλιά Παύλου. Παρόντες 35 πρίγκιπες, η κυβέρνηση και άλλοι επίσημοι.

Οι επερχόμενοι γάμοι της πριγκίπισσας Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας το Μάιο κατέστησαν πολιτικό πρόβλημα που έφερε σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Καραμανλή και στάθηκε αφορμή να ψυχρανθούν ακόμη περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο.

Στις 19 Φεβρουαρίου του 1962 ο υπουργός Οικονομικών Σπύρος Θεοτόκης κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο με το οποίο δινόταν προίκα στη Σοφία ύψους 9.000.000 δρχ. (300.000 δολάρια της εποχής) που απαλλασσόταν από κάθε φορολογία και μπορούσε να μετατραπεί σε συνάλλαγμα.

Στην εισηγητική του έκθεση ο Θεοτόκης επικαλέστηκε "μακροχρόνιον και αδιάλειπτον έθιμον" και ανέφερε επίσης ότι: "Η συμβολή του ελληνικού λαού εις την αποκατάστασιν της βασιλόπαιδος Σοφίας, πρωτίστως προβάλλεται ως ηθική και έμπρακτος συμμετοχή αυτού εις το ευτυχές γεγονός...".

Η προίκα της Σοφίας ανήλθε στο ποσό των 9 εκατομμυρίων δραχμών. Η προικοδότηση ήταν η αφορμή για να ψυχρανθούν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο. Το σύνθημα «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, την εποχή που η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή προίκιζε τη Σοφία με 30.000 χρυσές λίρες (9 εκατομμύρια δραχμές την εποχή εκείνη), ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν πεισματικά κάθε αύξηση των δαπανών για την παιδεία.

Οι πληροφορίες όμως των ανθρώπων της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα λένε ότι κανείς δεν πληροφορήθηκε, δημόσια τουλάχιστον, το πραγματικό ύψος της προίκας και υποστηρίζουν ότι 100.000-200.000 χρυσές λίρες βγήκαν από τα ταμεία του κράτους. Στο εμπιστευτικό έγγραφο CE/941/4 της βρετανικής πρεσβείας προς το Υπουργείο Εξωτερικών τονίζεται: "Καθώς ο βασιλικός γάμος είναι άμεσος, το ποσόν της προίκας που θα δοθεί από το δημόσιο ταμείο έχει γίνει ο στόχος του αντιμοναρχικού αισθήματος στην Ελλάδα, που βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια".

Στις 21 Φεβρουαρίου έγινε έντονη συζήτηση στη Βουλή για το θέμα της προίκας. Εκπρόσωπος της Ένωσης Κέντρου δήλωσε ότι το κόμμα του δέχεται να δοθεί μόνο κάποιο συμβολικό δώρο, ενώ η Ε.Δ.Α. εξέφρασε την πλήρη αντίθεσή της στον θεσμό. Το Κόμμα Προοδευτικών δήλωσε πως είναι εναντίον του θεσμού, αλλά δεν θα έπρεπε η κατάργηση της προίκας να αρχίσει από την πριγκίπισσα Σοφία.

Η πριγκίπισσα Σοφία παντρεύτηκε τον Χουάν Κάρλος στις 14 Μαΐου του 1962 στην Αθήνα, με τρεις τελετές: η πρώτη με ρωμαιοκαθολική ιεροτελεστία στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, η δεύτερη με πολιτικό στο Παλάτι και η τρίτη, για την ορθόδοξη ιεροτελεστία, στον Καθεδρικό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Ακολούθησαν, η μεταστροφή της στον ρωμαιοκαθολικισμό και η παραίτηση από τα δικαιώματα της στον ελληνικό θρόνο. Η γαμήλια δεξίωση έγινε σε σκηνή που είχε στηθεί στους κήπους των Βασιλικών Ανακτόρων.

Οι Άγγλοι διπλωμάτες όμως εκτιμούσαν ότι ήταν ατυχής ο χρόνος του βασιλικού γάμου της Σοφίας. Το σημειώνει ο πρεσβευτής σερ Ραλφ Μάρεϊ στο εμπιστευτικό του έγγραφο CE/941/8: "Πολιτικά, ο χρόνος του γάμου ήταν άστοχος και άτυχος. Έγινε αμέσως μετά τους εορτασμούς για τα 60χρονα του βασιλέως Παύλου. Η επέτειος αυτή συγκέντρωσε στην Αθήνα μέλη από βασιλικούς οίκους. Έγιναν πολλές βασιλικές εκδηλώσεις, σε βαθμό που έκαναν τους Έλληνες να γκρινιάζουν για τα έξοδα...".

Ο Μάρεϊ περιγράφει με παραμυθένιους χαρακτηρισμούς τον γάμο της Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος και τον παρομοιάζει με τον γάμο του πρίγκιπα Ρενιέ Γ΄ του Μονακό με την Γκρέις Κέλλυ. Για τους γάμους της Σοφίας έφτασαν στην Αθήνα φιλοξενούμενοι της βασιλικής οικογένειας, 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι.

Η γαλλική εφημερίδα Le Monde έγραψε ότι, ενώ ακόμα και οι κομμουνιστές τηρούσαν έως τότε στάση διακριτική απέναντι στο θρόνο, τώρα "οι Έλληνες βασιλείς έχουν καταστεί αντικείμενο μιας δυσφημιστικής εκστρατείας, η οποία ανησυχεί και τα βασιλικά ανάκτορα και την κυβέρνηση...".

Βασίλισσα της Ισπανίας

Η Ισπανία την εποχή εκείνη ήταν επισήμως Βασίλειο, αλλά με τη θέση του βασιλιά κενή, και τις αρμοδιότητες του αρχηγού κράτους είχε ο στρατηγός Φρανθίσκο Φράνκο. Νόμιμος διάδοχος τότε του ισπανικού θρόνου ήταν ο πατέρας του Χουάν Κάρλος, πρίγκιπας Χουάν των Βουρβόνων. Χουάν Κάρλος και Σοφία, σε αντίθεση με τον πατέρα του Χουάν Κάρλος που ήταν εναντίον του καθεστώτος και κατοικούσε μόνιμα στη Πορτογαλία, ζούσαν στη Μαδρίτη.

Το καθεστώς από το 1947 δεν είχε καθορίσει ποιος ήταν ο διάδοχος και έτσι οι μνηστήρες ήταν πολλοί. Υπήρχε και το ενδεχόμενο να καταργηθεί η μοναρχία, όπως έκανε το στρατιωτικό καθεστώς στη Πορτογαλία. Ο Φράνκο έδωσε στο ζεύγος τον τίτλο πρίγκιπες της Ισπανίας, και όχι το πρίγκιπες της Αστουρίας που έχουν πάντα οι διάδοχοι του ισπανικού θρόνου. Τελικά, ο Φρανθίσκο Φράνκο επέλεξε τον Πρίγκιπα Χουάν Κάρλος, παρακάμπτοντας μια γενιά. Έτσι το 1975, όταν πέθανε ο Φράνκο, η Βασιλεία αποκαταστάθηκε (44 χρόνια μετά την έκπτωση του Βασιλιά Αλφόνσου ΙΓ΄) με την άνοδό του στον Ισπανικό θρόνο (22 Νοεμβρίου 1975) ως Χουάν Κάρλος Α' της Ισπανίας και έτσι η Σοφία έγινε Βασίλισσα της Ισπανίας. Ο πατέρας του Χουάν Κάρλος, αν και δυσαρεστημένος που ο γιος του τον δέχτηκε, αποδέχθηκε τις εξελίξεις για να σωθεί η Δυναστεία.

Ο Βασιλιάς Χουάν Κάρλος προχώρησε αμέσως στον εκδημοκρατισμό της Ισπανίας και το 1977 έγιναν οι πρώτες μετά από 45 χρόνια ελεύθερες εκλογές. Η Σοφία βρισκόταν στην Ελλάδα όταν έγινε το πραξικόπημα της Χούντας το 1967. Από τότε και μέχρι το 1998 δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα, εκτός για λίγες ώρες στην κηδεία της μητέρας της Φρειδερίκης, τον Φεβρουάριο του 1981. Από την επίσημη επίσκεψη του Ισπανικού Βασιλικού ζεύγους το 1998 και μετά, έχει πυκνώσει τις επίσημες και ιδιωτικές της επισκέψεις. Μαζί της ζει, στα ανάκτορα Θαρθουέλα, η αδελφή της Ειρήνη της Ελλάδας.

Μέχρι την παραίτηση του Χουάν Κάρλος Α΄ είχε τον τίτλο της Καθολικής Συζύγου Καθολικού Μονάρχη, έχοντας έτσι το προνόμιο να εμφανίζεται ενώπιον του Πάπα ντυμένη στα λευκά και όχι στα μαύρα όπως ορίζει η εθιμοτυπία του Βατικανού. Από τις 19 Ιουνίου 2014, κατέχει το αξίωμα της Βασιλομήτορος της Ισπανίας, αφού στον θρόνο ανέβηκε ο γιος της Φίλιππος ΣΤ΄ της Ισπανίας.

Οι συντηρητικές θέσεις της σε κοινωνικά ζητήματα και συγκεκριμένα η εναντίωσή της στον γάμο των ομοφυλοφίλων, στις παρελάσεις των ομοφυλοφίλων και στις εκτρώσεις έχουν επικριθεί και έχουν προκαλέσει αντιδράσεις.

Οικογένεια

Η Σοφία και ο Χουάν Κάρλος απέκτησαν τρία παιδιά:

• την Ελένα, Δούκισσα του Λούγο (1963-), παντρεύτηκε τον Χάιμε ντε Μαριτσαλάρ στις 18 Μαρτίου 1995 στη Σεβίλλη, απέκτησαν :
  • τον Φελίπε Χουάν (Φίλιππο Ιωάννη) (1998-)
  • την Βικτόρια Φεδερίκα (Βικτωρία Φρειδερίκη) (2000-)
• την Κριστίνα της Ισπανίας (1965-) Δούκισσα της Πάλμα ντε Μαγιόρκα, παντρεύτηκε τον Ινιάκι Ουρνταγκαρίν, στις 4 Οκτωβρίου 1997 στη Βαρκελώνη, απέκτησαν:
  • τον Χουάν Βαλεντίν (1999-)
  • τον Πάμπλο Νικολάς Σεβαστιάν (2000-)
  • τον Μιγέλ (2002-)
  • την Ιρένε (2005-)
• τον Φίλιππο ΣΤ΄ της Ισπανίας (1968-), παντρεύτηκε στις 22 Μαΐου 2004 στη Μαδρίτη, τη Λετίθια Ορτίθ Ροκασολάνο, απέκτησαν:
  • την Ελεονώρα των Αστουριών (2005-)
  • την Σοφία της Ισπανίας (2007-)

Τίτλοι

Προσφωνήσεις της Βασίλισσας Σοφίας της Ισπανίας
Προσφώνηση αναφοράς	Μεγαλειοτάτη
Προφορική	Μεγαλειοτάτη
Εναλλακτική	Κυρία

• 2 Νοεμβρίου 1938 – 14 Μαΐου 1962: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδας και της Δανίας
• 14 Μαΐου 1962 – 21 Ιουλίου 1969: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Ινφάντα Σοφία της Ισπανίας
• 21 Ιουλίου 1969 – 22 Νοεμβρίου 1975: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα της Ισπανίας
• 22 Νοεμβρίου 1975 – 19 Ιουνίου 2014: Η Αυτής Μεγαλειότητα η Βασίλισσα
• 19 Ιουνίου 2014 – μέχρι σήμερα: Η Αυτής Μεγαλειότητα η Βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας

Πρόγονοι

Μονόγραμμα της Βασίλισσας Σοφίαςτης Ισπανίας

Οικόσημο της Βασίλισσας Σοφίαςτης Ισπανίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη Ιστοσελίδα της Ισπανικής Βασιλικής Οικογένειας
• Επίσημη Ιστοσελίδα του Ιδρύματος Βασίλισσα Σοφία
• Βασίλισσα Σοφία Οικογενειακό Δέντρο