Η απλοομάδα Τ είναι απλοομάδα του ανθρώπινου μιτοχονδριακού DNA (mtDNA). Πιστεύεται πως προέρχεται από περίπου 25,100 χρόνια πριν, από την Εγγύς Ανατολή.   

Προέλευση

Επεξεργασία

Το μιτοχονδριακό κλαδί T προέρχεται από την απλοομάδα JT, η οποία έδωσε επίσης την προέλευση στην απλοομάδα J. Το μητρικό κλαδί Τ πιστεύεται ότι προέρχεται από την Εγγύς Ανατολή.

Κατανομή

Επεξεργασία
 
Προβλεπόμενη χωρική κατανομή συχνότητας για την απλοομάδα Τ.

Η βασική απλοομάδα T* βρίσκεται μεταξύ των Αλγερινών στο Οράν (1.67%) και το Ρεγκιβάτη Σαχάρι (0.93%).[1] Διανέμεται επίσης μεταξύ των Σοκοτριών (1,2%).[2]

Η απλοομάδα T είναι παρούσα σε χαμηλές συχνότητες σε όλη τη Δυτική και Κεντρική Ασία και την Ευρώπη, με διαφορετικό βαθμό επικράτησης και σίγουρα θα μπορούσε να ήταν παρούσα σε άλλες ομάδες από τις γύρω περιοχές. Η T βρίσκεται σε περίπου το 10% των ιθαγενών Ευρωπαίων.[3][4] Είναι επίσης κοινή μεταξύ των σύγχρονων Ιρανών. Με βάση ένα δείγμα πάνω από 400 σύγχρονων Ιρανών, η απλοομάδα Τ αντιπροσωπεύει περίπου το 8,3% του πληθυσμού (περίπου 1 από 12 άτομα), ενώ ο πιο συγκεκριμένος υποτύπος Τ1 αποτελεί περίπου το ήμισυ αυτών.  Επιπλέον, ο συγκεκριμένος υποτύπος T1 τείνει να βρίσκεται πιο ανατολικά και είναι κοινός στην Κεντρική Ασία και σύγχρονους Τουρκικούς πληθυσμούς (Lalueza-Fox 2004), οι οποίοι κατοικούν σε μεγάλο βαθμό την ίδια περιοχή με τους αρχαίους Σάκες (Σκύθες), Σαρμάτες, Ανδρονόβο και άλλους υποτιθέμενους Ιρανικούς λαούς της 2ης και 1ης χιλιετίας π.Χ. Ο Lalueza-Fox και οι συνεργάτες του (2004) βρήκαν επίσης αρκετές ακολουθίες T και T1 σε αρχαίες τάφους, συμπεριλαμβανομένων των Κουργανών, στην στέπα του Καζακστάν μεταξύ του 14ου-10ου αιώνα π.Χ., καθώς και αργότερα στην 1η χιλιετία π.Χ. Αυτές συμπίπτουν με το τελευταίο μέρος της περιόδου των Ανδρονόβο και της περιόδου των Σάκων στην περιοχή.[5]

Η γεωγραφική κατανομή εντός του υποκλαδίου T2 ποικίλλει σημαντικά με τη σχέση της υπο-απλοομάδας T2e με T2b να αναφέρεται ότι ποικίλλει 40 φορές σε όλα τα εξεταζόμενα πληθυσμιακά στοιχεία από χαμηλά στη Βρετανία και την Ιρλανδία, μέχρι σε υψηλό στη Σαουδική Αραβία (Bedford 2012). Στο πλαίσιο της υποομάδας T2e, ένα πολύ σπάνιο μοτίβο εντοπίζεται μεταξύ των Σεφαρδιτών Εβραίων της Τουρκίας και της Βουλγαρίας και των υποψιασμένων Conversos[ασαφές] από τον Νέο Κόσμο (Bedford 2012).

Έχει βρεθεί στον πληθυσμό των Σβάν από τον Καύκασο (Γεωργία) T* 10,4% και T1 4,2%. Η T1a1a1 είναι ιδιαίτερα συχνή σε χώρες με υψηλά επίπεδα της Υ-απλοομάδας R1α, όπως η Κεντρική και Βορειοανατολική Ευρώπη. Το κλαδί βρίσκεται επίσης παντού στην Κεντρική Ασία και βαθιά στη Βόρεια Ασία, τόσο ανατολικά όσο Μογγολία.

Η T2c και η T2d φαίνεται να έχουν προέλευση από την Εγγύς Ανατολή κατά τη διάρκεια του Τελευταίου Παγετώδους Μέγιστου (LGM) και πιο πρόσφατων διασκορπισμών στην Ευρώπη. Το μεγαλύτερο μέρος του T2c αποτελείται από την απλοομάδα T2c1. Εκτός από μια κορυφή στην Κύπρο, το T2c1 είναι πιο συχνή στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, αλλά βρίσκεται επίσης στο Λεβάντε και στη Μεσογειακή Ευρώπη, με πιο μακρινή κατανομή σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Η T2 έχει επίσης βρεθεί και μεταξύ των Σοκότριων (7,7%).[2]

Αρχαιολογία

Επεξεργασία

Η Wilde και οι συνεργάτες της (2014) εξέτασαν δείγματα mtDNA από τον πολιτισμό Yamna, την υποτιθέμενη πατρίδα των ομιλητών της πρωτοινδοευρωπαϊκης γλώσσας . Βρήκαν την T2a1b στην περιοχή του Μέσου Βόλγα και τη Βουλγαρία, και την T1a τόσο στην κεντρική Ουκρανία όσο και στο Μέσο Βόλγα. Η συχνότητα του T1a και του T2 σε καθένα απο τα δείγματα από τον πολιτισμό Yamna ήταν 14,5%, ποσοστό υψηλότερο από οποιαδήποτε χώρα σήμερα και βρήσκεται μόνο σε παρόμοιες υψηλές συχνότητες μεταξύ των Ουντμουρτών της περιοχής Βόλγα-Ουραλίων (Idel-Ural).[6]

Η απλοομάδα T έχει επίσης βρεθεί μεταξύ Ιβηρομαυρούσιων δειγμάτων που χρονολογούνται από την Επιπαλεολιθική περίοδο στον προϊστορικό χώρο Afalou στην Αλγερία. Ένα αρχαίο άτομο είχε το υποκλάδιT2b (1/9; 11%).[7] Επιπλέον, η απλοομάδα T έχει παρατηρηθεί μεταξύ αρχαίας αιγυπτιακής μούμιας που ανασκάφηκαν στον αρχαιολογικό χώρο Abusir el-Meleq στην Κεντρική Αίγυπτο, που χρονολογούνται από την Προ-Πτολεμαϊκή / Νέο Βασιλείο αρχαίας Αιγύπτου (T1, T2) εποχή, την εποχή τους Πτολεμαίου (T1, Τ2), και Ρωμαϊκής Αιγύπτου (αποχωρισμένο T, T1).[8] Απολιθώματα που ανασκάφηκαν στο Kehf el Boroud στο Μαρόκο, αρχαιολογικό χώρο απο την Ύστερη Νεολιθική περίοδο, τα οποία έχουν χρονολογηθεί γύρω στο 3000 π.Χ., έχουν επίσης παρατηρηθεί ότι φέρουν το υποκλάδι T2. Επιπλέον, η απλοομάδα T έχει παρατηρηθεί σε αρχαία απολιθώματα Γουάντσε που ανασκάφηκαν στην Γκραν Κανάρια και την Τενερίφη των Καναρίων Νήσων, τα οποία έχουν χρονολογηθεί με Ραδιοχρονολόγηση άνθρακα-14 πως προέρχονται μεταξύ του 7ου και 11ου αιώνα μ.Χ. Τα άτομα που ανήκουν σε αυτά τα κλαδιά, θάφτηκαν στον αρχαιολογικό χώρο της Τενερίφης, με ένα δείγμα να ανήκει στο υποκλάδι T2c1d2 (1/7; 14%).[9]

Στην Αφρική, η απλοομάδα T βρίσκεται κυρίως μεταξύ των Αφρο-Ασιατικών πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένης του βασικού κλάδου T * .[1] Μερικά μη βασικά T κλαδιά βρίσκονται επίσης συνήθως μεταξύ των Σερερ που μιλούν Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες λόγω διάχυσης από το Μαγκρέμπ, πιθανότατα με την εξάπλωση του Ισλάμ.[10]

Πολιτισμός Τοποθεσία Γλωσσική Οικογένεια Ειδικότερα Συμπίεση Πηγή
Αμαχάρα Αιθιοπία Αφροασιατική > Σεμιτική 5/120 4.17% Kivisild 2004
Μπεζα Σουδάν Αφροασιατική > Κουσιτική 1/48 2.1% Hassan 2009
Βήτα Ισραήλ Αιθιοπία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/29 0.00% Behar 2008a
Κοπτ Αίγυπτος Αφροασιατική > Αιγυπτιακή 5/29 17.2% Hassan 2009
Ντάουρο Κ. Αιθιοπία Αφροασιατική > Ομοτική 2/137 1.46% Castrì 2008 και Boattini 2013
Αιγύπτιοι (Ελ-Χέιζ) Αίγυπτος Αφροασιατική > Σεμιτική 10/35 28.6% Kujanova 2009
Αιθιοπία Αιθιοπία Ανεπίσημη 2/77 2.60% Soares 2011
Εβραίος Αιθιοπίας Αιθιοπία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/41 0.00% Non 2011
Γκαράζ Αιθιοπία Αφροασιατική > Σεμιτική 0/21 0.00% Kivisild 2004
Χάμερ Αιθιοπία Αφροασιατική > Ομοτική 0/11 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Ονοτόμα Αιθιοπία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/19 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Ορόμα Αιθιοπία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/33 0.00% Kivisild 2004
Τιγκράι Αιθιοπία Αφροασιατική > Σεμιτική 3/44 6.82% Kivisild 2004
Δασαναχ Κένυα Αφροασιατική > Κουσιτική 0/49 0.00% Poloni 2009
Ελμόλο Κένυα Αφροασιατική > Κουσιτική 0/52 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Λο Κένυα Νίλο-Σαχάρα 0/49 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Μασαΐ Κένυα Νίλο-Σαχάρα 0/81 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Νάιρομπι Κένυα Νιγηρ-Κονγκό 0/100 0.00% Brandstatter 2004
Ντανγιάτομ Κένυα Νίλο-Σαχάρα 0/112 0.00% Poloni 2009
Ρεντίλ Κένυα Αφροασιατική > Κουσιτική 0/17 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Σαμπούρου Κένυα Νίλο-Σαχάρα 0/35 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Τούρκνα Κένυα Νίλο-Σαχάρα 0/51 0.00% Castrì 2008 και Boattini 2013
Χούτου Ρουάντα Νιγηρ-Κονγκό 0/42 0.00% Castrì 2009
Τσίπρας Σουδάν Νίλο-Σαχάρα 0/46 0.00% Krings 1999
Σουδάν Σουδάν Ανεπίσημη 3/102 2.94% Soares 2011
Καύση Τανζανία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/38 0.00% Tishkoff 2007
Δατογιά Τανζανία Νίλο-Σαχάρα 1/57 1.75% Tishkoff 2007 και Knight 2003
Ιράκ Τανζανία Αφροασιατική > Κουσιτική 0/12 0.00% Knight 2003
Σούκουμα Τανζανία Νιγηρ-Κονγκό 0/32 0.00% Tishkoff 2007 και Knight 2003
Τούρου Τανζανία Νιγηρ-Κονγκό 0/29 0.00% Tishkoff 2007
Υεμένιος Η Υεμένη Αφροασιατική > Σεμιτική 1/114 0.88% Kivisild 2004

Υπόκλαδοι

Επεξεργασία
 
Σχηατικό δέντρο της απλοομάδας T mtDNA . Οι ηλικίες (σε ka) που αναφέρονται είναι οι μέγιστες εκτιμήσεις πιθανοτήτων που ελήφθησαν για το σύνολο του ιτοχονδριακού γονιδίου .

Αυτό το φυλογενετικό δέντρο των υποκλαδίων της απλοομάδας Ι βασίζεται στην έρευνα (van Oven 2008) και στη μεταγενέστερη δημοσιευμένη έρευνα (Behar 2012b). Για συντομία, παρουσιάζονται μόνο τα τρία πρώτα επίπεδα των υποκλαδίων (κλαδίών).

  • Τ
    • Τ1
      • Τ1α
        • T1α1
        • Τ1α2
      • Τ1β
    • Τ2
      • T2α
        • T2α1
      • Τ2β
        • Τ2β1
        • Τ2β2
        • Τ2β3
        • T2b4
        • Τ2β5
        • Τ2β6
      • Τ2Κ
        • T2c1
      • Τ2δ
      • Τ2ε
        • Τ2ε2
      • T2f
        • Τ2φ1
      • Τ2γ

Θέματα Υγείας

Επεξεργασία

Μια μελέτη έδειξε ότι η απλοομάδα T σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας καρδιακής νόσου.   Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι άνθρωποι της απλοομάδας Τ είναι λιγότερο επιρρεπείς στον διαβήτη (Chinnery 2007 και González 2012).

Μερικές δοκιμαστικές ιατρικές μελέτες έχουν δείξει ότι η απλοομάδα T μπορεί να προσφέρει κάποια αντίσταση τόσο στη νόσο του Πάρκινσον όσο και στη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι στον ισπανικό πληθυσμό, η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (HCM) που αναφέρεται επίσης ως υπερτροφική αποφρακτική μυοκαρδιοπάθεια (HOCM) είναι πιο πιθανό να συμβεί σε άτομα με καταγωγή Τ2 από εκείνους από άλλες μητρικές απλοομάδες..[11] Είναι άγνωστο εάν αυτό είναι συγκεκριμένο ή όχι για αυτήν την υποκατηγορία της απλοομάδας Τ ή είναι ένας παράγοντας κινδύνου που μοιράζεται όλη η απλοομάδα Τ. Με μια στατιστικά σημαντική διαφορά που βρέθηκε σε ένα τόσο μικρό δείγμα, μπορεί να ενδείκνυται για εκείνους της γνωστής μητρικής απλοομάδας Τ να το γνωρίζουν αυτό και να ζητήσουν από τον γιατρό τους να ελέγξει για ενδείξεις αυτής της πάθησης όταν κάνουν μια εξέταση ρουτίνας σε νεαρή ηλικία. Συνήθως δεν παρουσιάζει συμπτώματα και αυξάνει τον κίνδυνο ξαφνικού καρδιακού θανάτου, το οποίο συχνά συμβαίνει σε άτομα νεαρής ηλικίας όπως οι εφήβοι και μπορεί να επηρεάσει εκείνους που είναι ενεργοί και δεν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου.[12]

Ορισμένες ιατρικές μελέτες έχουν δείξει ότι η μιτοχονδριακή απλοομάδα T συνδέεται με μειωμένη κινητικότητα σπέρματος σε άνδρες, αν και αυτά τα αποτελέσματα έχουν αμφισβητηθεί (Mishmar 2002). Σύμφωνα με το Departamento de Bioquimica y Biologica Molecular y Celular, Universidad de Zaragoza, η απλοομάδα T μπορεί να δημιουργήσει προδιάθεση για ασθενοζωοσπερμία (Ruiz-Pesini 2000). Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά αμφισβητήθηκαν λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος της μελέτης (Mishmar 2002).

Γνωστά μέλη

Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ του BBC One Meet the Izzards, ο ηθοποιός και κωμικός Eddie Izzard μαθαίνει ότι το μιτοχονδριακό DNA του είναι από την απλοομάδα T, συγκεκριμένα το υποκλάδι T2f1a1.[13]

Ο Henry Louis Gates Jr. ανήκει στην απλοομάδα T2b2.[14]

Νικόλαος Β ́ της Ρωσίας

Επεξεργασία

Ο τελευταίος Ρώσος Τσάρος, ο Νικόλαος Β ́, έχει αποδειχθεί ότι ανήκει στην απλοομάδα T, συγκεκριμένα στο υποκλάδι T2 (Ivanov 1996). Υποθέτοντας ότι όλα τα σχετικά γενεαλογικά είναι σωστά, αυτό περιλαμβάνει όλους τους γυναικείους απόγονους της γυναικείας του προγόνου της Μπάρμπαρα του Τσέλιε (1390-1451), σύζυγο του Σιγισμούνδου, Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Επίσης περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ευγενών Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένου του Γεωργίου Α΄ της Μεγάλης Βρετανίας και του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Α΄ της Πρωσίας (μέσω της Σοφίας του Αννόβερου), του Καρόλου Α΄ της Αγγλίας, του Γεωργίου Γ ́ του Ηνωμένου Βασιλείου, του Γεώργιου Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καρόλου Ι΄ Γουσταύου της Σουηδίας, του Γουσταύου Β΄ Αδόλφου της Σουηδίας, του Πρίγκιπα Μαυρικίου της Οράγγης, του Όλαφ Ε΄ της Νορβηγίας και του Γεωργίου Α΄ της Ελλάδας.

Σημειώσεις

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Asmahan Bekada; Lara R. Arauna; Tahria Deba; Francesc Calafell; Soraya Benhamamouch; David Comas (September 24, 2015). «Genetic Heterogeneity in Algerian Human Populations». PLOS ONE 10 (9): e0138453. doi:10.1371/journal.pone.0138453. PMID 26402429. Bibcode2015PLoSO..1038453B. ; S5 Table
  2. 2,0 2,1 Černý, Viktor (2009). «Out of Arabia—the settlement of island Soqotra as revealed by mitochondrial and Y chromosome genetic diversity». American Journal of Physical Anthropology 138 (4): 439–447. doi:10.1002/ajpa.20960. PMID 19012329. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 October 2016. https://web.archive.org/web/20161006125303/http://ychrom.invint.net/upload/iblock/f30/Cerny 2009 Out of ArabiarusThe Settlement of Island Soqotra as Revealed by Mitochondrial and Y.pdf. Ανακτήθηκε στις 13 June 2016. 
  3. Bryan Sykes (2001). The Seven Daughters of Eve. London; New York: Bantam Press. ISBN 978-0393020182. 
  4. «Maternal Ancestry». Oxford Ancestors. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2013. 
  5. Bennett, Casey; Kaestle, Frederika A. (2010). «Investigation of Ancient DNA from Western Siberia and the Sargat Culture». Human Biology 82 (2): 143–156. doi:10.3378/027.082.0202. PMID 20649397. 
  6. Wilde, Sandra (2014). «Direct evidence for positive selection of skin, hair, and eye pigmentation in Europeans during the last 5,000 y». Proceedings of the National Academy of Sciences 111 (13): 4832–4837. doi:10.1073/pnas.1316513111. PMID 24616518. Bibcode2014PNAS..111.4832W. 
  7. Kefi, Rym (2018). «On the origin of Iberomaurusians: new data based on ancient mitochondrial DNA and phylogenetic analysis of Afalou and Taforalt populations». Mitochondrial DNA Part A 29 (1): 147–157. doi:10.1080/24701394.2016.1258406. PMID 28034339. 
  8. Schuenemann, Verena J. (2017). «Ancient Egyptian mummy genomes suggest an increase of Sub-Saharan African ancestry in post-Roman periods». Nature Communications 8: 15694. doi:10.1038/ncomms15694. PMID 28556824. Bibcode2017NatCo...815694S. 
  9. Rodrı́guez-Varela (2017). «Genomic Analyses of Pre-European Conquest Human Remains from the Canary Islands Reveal Close Affinity to Modern North Africans». Current Biology 27 (1–7): 3396–3402.e5. doi:10.1016/j.cub.2017.09.059. PMID 29107554. 
  10. Ball, Edward (2007). The Genetic Strand: Exploring a Family History Through DNA. Simon and Schuster. σελ. 233. ISBN 978-1416554257. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  11. Castro, M (2006). «Mitochondrial DNA haplogroups in Spanish patients with hypertrophic cardiomyopathy.». Int J Cardiol 112 (2): 202–6. doi:10.1016/j.ijcard.2005.09.008. PMID 16313983. 
  12. Chen, Michael. «Hypertrophic cardiomyopathy - Medical Encyclopedia». Medline Plus. National Library of Medicine. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2015. 
  13. Meet the Izzards: The Mum's Line. BBC One. 12 Μαρτίου 2013. 48 λεπτά σε. 
  14. Gates Jr., Henry Louis (2010). Faces of America: How 12 Extraordinary People Discovered Their Pasts. New York University Press. σελ. 4. 

Ιστότοποι

Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία