चन्द्रशेखर वेङ्कट रामन

सर चंद्रशेखर वेङ्काटरमण
जन्म	७ नोभेम्बर, १८८८ तिरुचिरापल्ली, तमिलनाडु
मृत्यु	२१ नोभेम्बर १९७०(१९७०-११-२१) (८२ वर्ष) बङ्गलुरु, कर्नाटक, भारत
राष्ट्रीयता	भारत
क्षेत्र	भौतिक शास्त्र
संस्थान	भारतीय वित्त विभाग इंडियन एसोसिएशन फर कल्टिभेशन अफ साइन्स भारतीय विज्ञान संस्थान
शिक्षा	प्रेसीडहरूसी कालिज
डॉक्टरी शिष्य	जी एन रामचंद्रन
प्रसिद्धि	रमण इफेक्ट
उल्लेखनीय सम्मान	नाइट बैचेलर (१९२९) भौतिकशास्त्रमा नोबल पुरस्कार (१९३०) भारत रत्न लेनिन शान्ति पुरस्कार

चन्द्रशेखर वेङ्कट रामन् (तमिल: சந்திரசேகர வெங்கடராமன்) (७ नोभेम्बर, १८८८ - २१ नोभेम्बर, १९७०) नोबेल पुरस्कारबाटी सम्मानित भारतीय भौतिक-शास्त्री थाआ। उनको जन्म दक्षिण भारतको तमिलनाडु प्रांतको तिरुचिरापल्‍ली नामक स्थानमी भएको थियो। प्रकाशका प्रकीर्णनमी उत्कृष्ट कार्यको लागि वर्ष १९३० मी उनीलाई भौतिक शास्त्रको प्रतिष्ठित नोबेल पुरस्कार दिइएको हो। उनका आविष्कार उनको नैं नाममी रमन प्रभावका नामबाटी जानिन्छ।

चन्द्रशेखर वेङ्कट रमनको प्रारम्भिक शिक्षा वाल्टीयरमी भयो। १२ वर्षको अवस्थामी प्रवेशिका परीक्षा उत्तीर्ण गरे पछि उनले भौतिकीमी स्नातक रे एमएको डिग्री मद्रास (अब चेन्नई)का प्रेसीडहरूसी कालेजबाटी पूरा गरे। यस कालेजमी उनले १९०२ मी भर्ना भए रे १९०४ मी पूरा विश्वविद्यालयमी प्रथम स्थान प्राप्त गरे। उनले १९०७ मी मद्रास विश्वविद्यालयबाटी गणितमी प्रथम श्रेणीमी एमएको डिग्री विशेष योग्यता सहित हासिल गरे। तत्पश्चात उनले सहायक वित्तीय मैनेजरका रूपमी भारतीय वित्तीय निगम कोलकातामी नौकरी शुरु गरे। तर यस काममी उनको रुचि थिएन अतः १९१७ मी उनले सरकारी सेवाबाटी राजिनामी दिए रे इण्डियन अशोसिएशन फर कल्टीवेशन अफ साईंसमी भौतिकीका आफ्ना प्रयोग शुरु गरे। अनुसन्धान कार्यका प्रति यिनको रूचिलाई देखेर कलकत्ता विश्वविद्यालयका उप कुलपति सर आशुतोष मुखर्जीले उनलाई भौतिक विज्ञान विभागका प्रधान अध्यापकका पदमी कार्य गर्न अनुरोध गरे। भौतिक विज्ञानमी खोजहरूका फलस्वरूप कलकत्ता विश्वविद्यालयले इनको डीएससीको डिग्रीबाट विभूषित गरे। १९२४ मी यी फेलो अफ रोयल सोसाइटीका सदस्य निर्वाचित भए। १९३० मी यिनलाई रमन प्रभावमी नोबेल पुरस्कार मिलयो।१९४८ मी सेवानिवृति पछि उनले रामन् अनुसन्धान संस्थानको बेंगलोरमी स्थापना गरे रे यसै संस्थानमी शोधरत रहे। १९५४ ई.मी भारत सरकार द्वारा भारत रत्नको उपाधिबाटी विभूषित रामनलाई १९५७ मी लेनिन शान्ति पुरस्कार पनि प्रदान गरे थियो।

२८ फेब्रुअरी १९२८लाई चन्द्रशेखर वेङ्कट रमनले रमन प्रभावको खोज गरे जसको यादमी भारतमी यस दिनलाई प्रत्येक वर्ष विज्ञान दिवसका रूपमी मनाइन्छ।