Turjej
| |||
| Wopon a chórgoj | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Zakładne daty | |||
| stat |  Nimska
| ||
| zwězkowy kraj |  Bramborska
| ||
| wokrejs | Sprjewja-Nysa | ||
| wusokosć | 61 metrow n.m.gł. | ||
| płonina | 42,22 km² | ||
| wobydlaŕstwo | 694 (31. dec 2017)[1] | ||
| gustosć zasedlenja | 16 wob. na km² | ||
| postowa licba | 03185 | ||
| pśedwólenje | ( 49) 035601 | ||
| awtowe wobznamjenje | SPN, FOR, GUB, SPB | ||
| Politika a zastojnstwo | |||
| šołtowka | Karin Kallauke (CDU) | ||
| adresa | Šulska 6 03185 Picnjo | ||
| Połoženje w Bramborskej | |||
 | |||
Turjej (nimski Tauer) jo gmejna w bramborskem wokrejsu Sprjewja-Nysa. Lažy na pódpołnoc wót Picnja w Dolnej Łužycy a ma 762 wobydlarjow.
Geografija
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Strony gmejny, kótaryž teke Šejnejdu ma, wobgroźijo 41,91km² płoninu. Tam bydle wokoło 785 luźe. Wósoby schójźeńk dojśpijo Turjej a wokolnosć pśez bliske wulicone Maznikojske jazoro. Picańska strona słuša k spócetnemu wobcerkoju sedlišća Serbow. Cłonki gmejny woplěwaju serbiske tradicije.
Stawizny
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Turjej se dej juž w 13. stolěśu zapalony byś, jo se naspomnjeł akle 1632 ako „Tawern“. Srjejź 19. stolěśa jo se wótměł wudrogowańska žwała do Awstraliji a Pódpołnocneje Ameriki. Teke wjele wobydlarjow z Turjeja su spušćili domownju.
Turjej se wuwijo k typiskej dłujkej wjas drogi. Pśi wobejem boku głowneje drogi móžo zatopjone grunty namakaś a dej lěbda druge drogi. Wósebnje wobnowjenje drogi a chódnikow jo pśipomocło k pólěpšenjeju naglěda jsy. Jo se teke nowa turnowarnja (2004) a hala za jězdźidła wognjoweje wobory (2003) twarił. Gósćeńc, kótaryž ja se natwarił 1910, se wužyjo hyšći ako centrum gmejny.
Šejnejda Wjas, kótaraž jo se zagmejnowała 1993, jo wobstojał 1742 ako „Ackervorwerk“
Kultura
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W Turjeju dajo wjele kulturelnych a sportojskich aktiwnosćow, kótarychž wobydlarje mógu wužyś. Serbske tradicije a nałogi se woplěwaju w cełem lěśe. Wósebnje znatej stej zapust a kokot. Žeński nose typisku serbsku drastwu pśi swěźenju. Mimo togo dajo serbsku namšu w Turjańskej cerkwi. Zachadnosć se wuchujo z tym ale teke za pśibytnosć a pśichod jo se napórał.
2001 jo wótwórił „Christinenhof“ w Turjeju, źož swěźenje a swětosnosći kuždego parta móžo se pśewjasć. ? sawna a kjaglowanišćo spórajotej wódychanje a žorśik. Mimo togo wótměju pšawidłownje zarědowanje, kaž nalětne swěźenje a zmakanja rentnarja, tak až wobstoj wjelike kulturelne pórucenje za wšykne starstwowe klase.
Pśidatnje namakaš w Turjeju žywe žywjenje towaristwow, kótarež nic jano dobrowólnu wognjowu woboru, ale teke kupki młodostnych, Domowinsku kupku a žeńskecy chor wopśimjejo.
Sport
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Wjas dajo teke wjele za ? Pódla towaristwow za balokopanje, kjaglowanje, billard, blidowy tenis a volleyball, dajo zgromadnosći za wuźarja a góńtwarje.
Turjej jo dobre wuchadnišćo za tury z kólasom w Picańskem kraju a někotare drogi wjedu samo do Błotow. Sćažka za kólasowarjow wjeźo direktnje do Maznikojskego jazora, kótaregož wódychanje a cystu wódu za wochłoźenje dajo. 32hektar wjeliki wódy jo wót pśiroźe pśewóstajonych lěsow wobedaś, źož se wupłaśijo pśechójźowanje. Což planujo dlejšy woglěd, móžo bungalow najmjeś abo se wusedni na campingowanišću a stanowišću.
Zajmnostki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Wosobnje zajmnostny jo dom za rěd wognjowej woborje. Rědne twarjenje z torm ze zegerom wót 1896 a póbocnym pśitwarjom wót 1913.
Blisko jo něgajšny gósćeńc, kenž jo se twarił wokoło 1910 a źinsajšny źeń ako centrum gmejny wužyjo.
Dłujkozajtšny gmejny jo stary wětšnik. Su jano wuški zdźaržaś.
W nowembrje 2005 jo wótwórił domowniski muzeum. Móžo serbske drastwy a typiske źěłowe a domacnostne rědy woglědaś. Žywjenje wejsna ludnosć a serbske tradicije se wótbłyšćuju.
Cerkwja
Kulturelno historiski drogotnej jo cerkwja, kenž jo se twariła na kredency wokoło 1790. Twarjenje z wobchytanja a torm z wuzgibnjoneju hawbu a wětšownicu, kótarejuž jo se pyšniła z “DFS” a “1790”, stej daloko widobnej. Wokna pśi pódpołnocnem a pódzajtšnem boce su se wobnowili. Niski, mólujucy wjerch w nutśikownje a kšywo z ? stej zwětšego južo na spócetnu formu. Pśispomnjeśa gódny stej hołtaŕ prjatkowarnje a kśica z drjewa pśi kórbje prjatkowarnje 17. stolěśa. Stoły póchadaju z casa twarjenja. Mimo togo dej na kšasny zwón se pokazaś. Na momentane wugótowanje słušaju pśidatnje škla k dupjenjoju z napisom „Gottlob Friedrich Schmiedt ward getauft den 23. August 1792“ a dwě swěcnika prjatkowarnje z „C:F:S. 1790“ a „M.E.K. 1790“. Cerkwja ma teke zasej orgele.
Nožki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- ↑ Ludnosć w Bramborskej pó gmejnach dnja 31. decembra 2017 na statistik-berlin-brandenburg.de (XLS-dataja; 223 KB)
Wótkaze
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]
Commons: Turjej – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow
Baršć (Forst) | Bórkowy (Burg) | Brjazyna (Briesen) | Cersk (Tschernitz) | Derbno (Döbern) | Derbno (Schenkendöbern) | Dešno-Strjažow (Dissen-Striesow) | Drjenow (Drehnow) | Drjowk (Drebkau) | Feliksowy jazor (Felixsee) | Gatojce (Teichland) | Gołkojce (Kolkwitz) | Góry (Guhrow) | Grodk (Spremberg) | Gubin (Gubin) | Hochoza (Drachhausen) | Janšojce (Jänschwalde) | Jemjelica-Źěwink (Jämlitz-Klein Düben) | Kopańce (Neuhausen/Spree) | Łukojce (Wiesengrund) | Lěšće-Zakrjejc (Hornow-Wadelsdorf) | Móst (Heinersbrück) | Nysowo-Małksowy doł (Neiße-Malxetal) | Picnjo (Peitz) | Smogorjow-Prjawoz (Schmogrow-Fehrow) | Tšěšojce-Žymjerojce (Groß Schacksdorf-Simmersdorf) | Turjej (Tauer) | Turnow-Pśiłuk (Turnow-Preilack) | Wjelcej (Welzow) | Wjerbno (Werben)