Y Faner Goch

Symbol rhyngwladol o Sosialaeth a Chomiwnyddiaeth yw'r faner goch, gysylltir â gwleidyddiaeth yr adain chwith ers Chwyldro Ffrainc. Codwyd dros y dosbarth gweithiol am y tro cyntaf yn hanes Prydain ym Merthyr Tudful, yn ystod gwrthryfel 1831 pan liwiwyd dwy faner mewn gwaed llo. Mae sawl gwlad gan gynnwys Rwsia, Tsieina a Fietnam wedi eu sefydlu ar y Faner Goch wreiddiol. Caiff ehyd ei defnyddio fel lliw undebau a phleidiau sosialaidd ledled y byd. Yn ogystal â bod yn ddefnydd lliw coch ar bolyn, mae'r Faner Goch hefyd yn anthem a gyfansoddwyd gan Ernst Anschütz yn 1824 a'r geiriau gwreiddiol gan Jim Connell yn 1889.

Y faner goch â blwyddyn gwrthryfel Merthyr arni. Islaw mae baner weriniaethol Cymru yn hedfan.

Yr anthem

O'r symbol daw enw'r gân ddosbarth gweithiol Y Faner Goch (The Red Flag) a ysgrifennwyd gan y Gwyddel Jim Connell yn 1889. Ysgrifennwyd y geiriau Cymraeg gan y bardd Niclas y Glais, a ddechreua:

Mae baner gwerin yn y nen

A'i phlygion tanllyd uwch ein pen;

O'r gwan a sathrwyd o dan draed

Y daeth i'w phlygion liw y gwaed.

Cytgan:

Mae'r Faner Goch yn fflam o dân

Yn chwifio yn yr awyr lân;

Er brad y stanc a nos y gell

Cyhoedda'r faner ddyddiau gwell.

• Mae'r holl benillion ar gael ar y tudalen Wicitestun.