Neidio i'r cynnwys

Xenophon

Oddi ar Wicipedia
Xenophon
Ganwydc. 430 CC Edit this on Wikidata
Erchia Edit this on Wikidata
Bu farwc. 354 CC Edit this on Wikidata
Corinth Edit this on Wikidata
DinasyddiaethAthen yr henfyd Edit this on Wikidata
Galwedigaethhanesydd, hurfilwr, athronydd, person milwrol, llenor Edit this on Wikidata
Swyddstrategos Edit this on Wikidata
Adnabyddus amHiero Edit this on Wikidata
PlantGryllus, Diodorus Edit this on Wikidata

Cadfridog a hanesydd Groegaidd oedd Xenophon (Hen Roeg: Ξενοφῶν, Groeg diweddar:: "Ξενοφών", "Ξενοφώντας"; c.. 431 CC – 355 CC).

Ganed ef tua 430 CC gerllaw dinas Athen, yn fab i Gryllus ac o deulu uchelwrol. Yn 401 CC, cymerodd ran yn ymgyrch Cyrus yr Ieuengaf i geisio cipio gorsedd Ymerodraeth Persia oddi ar ei frawd, Artaxerxes II. Roedd byddin Cyrus yn cynnwys tua 10,000 o hurfilwyr Groegaidd.

Ym mrwydr Cunaxa, i’r gogledd o ddinas Babilon, lladdwyd Cyrus yn yr ymladd. Gwahoddodd Artaxerxes II arweinydd y Groegiaid, Clearchus. i gynhadledd heddwch, ond cymerodd ef yn garcharor a’i ddienyddio. Etholodd y Groregiaid arweinyddion newydd, yn cynnwys Xenophon, cyn ymladd eu ffordd yn ôl at yr arfordir. Ysgrifennodd Xenophon hanes taith y Deng Mil yn ôl i Wlad Groeg fel yr Anabasis ("Yr Ymgyrch”).

Yn ddiweddarach, alltudiwyd ef o Athen, efallai am iddo ymladd dros Sparta yn erbyn Athen ym Mrwydr Coronea yn 394 CC. Roddodd Sparta dir iddo ger Olympia yn Elis. Caniatawyd iddo ddychwelyd i Athen wedi i’w fab, Gryllus, farw yn ymladd dros Athen ym Mrwydr Mantinea.

Roedd yn edmygydd o Socrates ac ysgrifennodd nifer o weithiau ar ei athroniaeth. Mae ei fersiwn ef o Socrates yn bur wahanol i fersiwn Platon.

Gweithiau

[golygu | golygu cod]

Hanesyddol

[golygu | golygu cod]

Socratig

[golygu | golygu cod]

Eraill

[golygu | golygu cod]