William George Arthur Ormsby-Gore, 4ydd Barwn Harlech

William George Arthur Ormsby-Gore, 4ydd Barwn Harlech
William George Arthur Ormsby-Gore, 4ydd Barwn Harlech
Ganwyd	William George Arthur Ormsby-Gore ; 11 Ebrill 1885 ; Llundain
Bu farw	14 Chwefror 1964 ; Llundain
Dinasyddiaeth	Cymru
Addysg	Baglor yn y Celfyddydau
Alma mater	Coleg Eton; Coleg Newydd ;
Galwedigaeth	diplomydd, gwleidydd
Swydd	Aelod o 37ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 36fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 35ed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 34ydd Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 33ydd Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o'r 32ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 31ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 30ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o'r 29fed Senedd y Deyrnas Unedig, High Commissioner of the United Kingdom to South Africa, aelod o Dŷ'r Arglwyddi, ynad heddwch, Dirprwy Raglaw
Cyflogwr	Y Swyddfa Dramor ;
Plaid Wleidyddol	y Blaid Geidwadol
Tad	George Ormsby-Gore
Mam	Margaret Ethel Ormsby-Gore
Priod	Beatrice Ormsby-Gore
Plant	William David Ormsby-Gore, Mary Ormsby-Gore, Owen Ormsby-Gore, Katharine Macmillan, John Julian Stafford Ormsby-Gore, Elizabeth Ormsby-Gore
Llinach	teulu Ormsby-Gore
Gwobr/au	Knight of the Garter, Cymrodoriaeth y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol

Roedd Y Gwir Anrhydeddus William George Arthur Ormsby-Gore, 4ydd Barwn Harlech KG, GCMG, PC (11 Ebrill, 1885 – 14 Chwefror, 1964), yn wleidydd Ceidwadol, yn dirfeddiannwr, yn fancwr ac yn bendefig Cymreig.^[1]

Bywyd personol

Ganwyd William Ormsby-Gore yn Llundain, yn fab i George Ormsby-Gore, 3ydd Barwn Harlech a'r Arglwyddes Margaret, merch Charles Gordon, 10fed Ardalydd Huntly. Cafodd ei addysgu yn Eton a New College, Rhydychen lle graddiodd BA ym 1908.^[2]

Priododd yr Arglwydd Harlech a'r Arglwyddes Beatrice Edith Mildred, merch James Gascoyne-Cecil, 4ydd Ardalydd Salisbury, ym 1913.Bu iddynt dau fab ac un ferch. Bu farw ei fab hynaf Owen Gerard Cecil Ormsby-Gore o'i flaen. Bu farw'r Arglwydd Harlech ym mis Chwefror 1964 yn 78 mlwydd oed, ac olynwyd ef i'r farwniaeth gan ei ail fab David Ormsby-Gore, 5ed Barwn Harlech.

Gwasanaeth milwrol

Er ei fod yn Aelod Seneddol ar y pryd, gyda'r hawl i'w heithrio o wasanaeth milwrol fe ymrestrodd a'r fyddin ar doriad y Rhyfel Byd Cyntaf gan wasanaethu fel Is-gapten ym 1914;a Chapten am weddill y rhyfel yng Ngwasanaeth Cudd-ymchwil yr Aifft.

Yn ystod yr Ail Ryfel Byd roedd yn Uchel Gomisiynydd i Dde Affrica o 1941 i 1944.^[3]

Gyrfa wleidyddol

Eisteddodd Harlech fel Aelod Seneddol Ceidwadol Bwrdeistrefi Dinbych o 1910 i 1918 ac ar gyfer Stafford o 1918 tan 1938 gan wasanaethu yn y Llywodraeth fel Is-ysgrifennydd Gwladol dros y Trefedigaethau o 1922 i 1929 (ac eithrio am gyfnod ym 1924 pan fu Llywodraeth Lafur byrhoedlog ). Roedd yn gynrychiolydd Prydain ar Gomisiwn Mandadau Parhaol Cynghrair y Cenhedloedd o 1921 i 1922. Gwasanaethodd fel Postfeistr Cyffredinol ym 1931, a Phrif Comisiynydd Gweithfeydd 1931-1936 ac fel Ysgrifennydd y Trefedigaethau rhwng 1936 a 1938.

Bu farw ei dad ym 1938 a dyrchafwyd William i Dŷ'r Arglwyddi fel olynydd iddo.

Gyrfa

Ar ôl ymddeol o wleidyddiaeth rheng flaen gwasanaethodd ar fwrdd Banc y Midland, yr oedd hefyd yn berchennog, cyfarwyddwr a chadeirydd y Bank of West Africa, banc a sefydlwyd gan ei deulu.

Gwasanaeth cyhoeddus

Gwasanaethodd yr Arglwydd Harlech fel Arglwydd Raglaw Sir Feirionnydd o 1938 i 1957; Cwnstabl Castell Harlech 1938 i 1964; Cwnstabl Castell Caernarfon 1946-63; ymddiriedolwr Yr Amgueddfa Brydeinig, 1937; ymddiriedolwr yr Oriel Genedlaethol o 1927 i 1934 ac eto o 1936 i 1941; ymddiriedolwr Oriel y Tate o 1931 i 1938 ac o 1945 i 1953; Canghellor Prifysgol Cymru, 1945-1957 a Llywydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru rhwng 1950 a 1958.

Anrhydeddau

Ym 1927 derbyniwyd Ormsby-Gore i'r Cyfrin Gyngor. Fe'i urddwyd yn farchog yn Urdd San Mihangel a San Siôr ym 1938 ac ym 1948 fe'i gwnaed yn Farchog y Gardys (Knight of the Garter).

Cafodd ei ddyrchafu yn Gymrawd er anrhydedd gan New College, Rhydychen ym 1936; derbyniodd DCL Oxon er anrhydedd ym 1937 a LLD er anrhydedd Prifysgol Cymru ym 1947. Fe'i etholwyd yn Gymrawd Cymdeithas yr Hynafiaethwyr ym 1947.

Cyhoeddiadau

Florentine Sculptors of the Fifteenth Century, 1930;
Guide to the Mantegna Cartoons at Hampton Court, 1935;
Guides to the Ancient Monuments of England 1936-1938

Cyfeiriadau

↑ ORMSBY-GORE, WILLIAM GEORGE ARTHUR yn y Bywgraffiadur arlein [1] adalwyd 12 Ionawr 2015 trwy docyn darllenydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru
↑ ‘HARLECH’, Who Was Who, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc, 1920–2015; online edn, Oxford University Press, 2014 ; online edn, April 2014 [2] adalwyd 12 Ionawr 2015
↑ Fedorowich, K. (2008) Lord Harlech in South Africa, 1941-1944. Yn: Baxter, C. and Stewart, A., gol. (2008) Diplomats at War: British and Commonwealth Diplomacy in Wartime. Leiden and Boston: Martinus Nijhoff, tud. 195-225. ISBN 978 90 04 16897 8

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: Allen Clement Edwards	Aelod Seneddol dros Bwrdeistrefi Dinbych 1910 – 1918	Olynydd: diddymu'r etholaeth
Teitlau Pendefigaeth/Bonheddig
Rhagflaenydd: George Ormsby-Gore	Barwn Harlech 1938–1964	Olynydd: David Ormsby-Gore
Teitlau Anrhydeddus
Rhagflaenydd: George Ormsby-Gore	Arglwydd Raglaw Sir Feirionnydd 1938-1957	Olynydd: John Francis Williams-Wynne

[1] ORMSBY-GORE, WILLIAM GEORGE ARTHUR yn y Bywgraffiadur arlein [1] adalwyd 12 Ionawr 2015 trwy docyn darllenydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru

[2] ‘HARLECH’, Who Was Who, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc, 1920–2015; online edn, Oxford University Press, 2014 ; online edn, April 2014 [2] adalwyd 12 Ionawr 2015

[3] Fedorowich, K. (2008) Lord Harlech in South Africa, 1941-1944. Yn: Baxter, C. and Stewart, A., gol. (2008) Diplomats at War: British and Commonwealth Diplomacy in Wartime. Leiden and Boston: Martinus Nijhoff, tud. 195-225. ISBN 978 90 04 16897 8

[1]

[2]

[3]