Veve
Mae veve (hefyd vévé neu vevé) yn symbol crefyddol a ddefnyddir yn aml mewn gwahanol enwadau o fwdw megis fwdw Haiti. Maent yn wahanol i'r patipembas (arwyddysgrifau neu luniau) a ddefnyddir ym Mhalo a'r ponto riscados a ddefnyddir yn Quimbanda gan eu bod yn grefyddau Affricanaidd ar wahân i'w gilydd. Mae veves yn actio fel "begynau" i'r lwa ac yn gynrychioliad gweledol ohonynt yn ystod defodau.
Hanes
[golygu | golygu cod]Mae'r hanes yn wrthdrawiadol ac ni wyddys llawer amdano. Un gred yw eu bod yn tarddu o gredoau'r Taíno brodorol. Cred gyffredin arall yw eu bod yn tarddu o gosmolun pobl y Congo.
Swyddogaeth
[golygu | golygu cod]Yn ôl Milo Rigaud, mae'r veves yn cynrychioli ffigurau'r grymoedd serol. Yn ystod seremonïau fwdw, maent yn gorfodi'r lwas i ddisgyn i'r ddaear.[1] Mae gan bob lwa ei veve unigryw ei hun, er bod gwahaniaethau rhanbarthol wedi arwain at veves gwahanol i'r un lwa mewn rhai o achosion. Caiff aberthiadau ac offrymau eu gosod arnynt, fel arfer ar ffurf bwydydd a diodydd. Wrth berfformio defod, crëir y veves drwy ei dynnu ar y llawr gyda blawd india corn, rhisgl mân, powdr briciau cochion, neu'r powdwr du, er bod y sylwedd yn dibynnu'n llwyr ar y ddefod. Mewn fwdw Haiti, defnyddir cymysgedd o flawd india corn a ludw coed.
Enghreifftiau
[golygu | golygu cod]-
Veve Ayizan
-
Veve Baron Samedi
-
Veve Maman Brigitte
-
Veve Damballa Weddo
-
Veve Papa Legba
-
Veve Ogun
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Milo Rigaud, Secrets of Voodoo (Efrog Newydd: City Lights, 1969)