Neidio i'r cynnwys

Penrhyn Llŷn

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Pen Llŷn)
Penrhyn Llŷn
Mathgorynys Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirGwynedd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
GerllawMôr Iwerddon Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.9092°N 4.4614°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethArdal o Harddwch Naturiol Eithriadol Edit this on Wikidata
Manylion
[golygwch ar Wicidata]
Gweler hefyd Llŷn (gwahaniaethu) a Penrhyn (gwahaniaethu).

Gorynys yng ngogledd-orllewin Cymru yw Penrhyn Llŷn neu Pen Llŷn. Mae'n rhan o Wynedd. Mae'n ymestyn fel braich allan i'r môr tua gogledd Bae Ceredigion. Yr Eifl yw'r copa uchaf a'r prif drefi yw Aberdaron, Abersoch, Cricieth, Nefyn a Phwllheli. Creadigaeth bur diweddar yw'r term ei hun.

Penrhyn Llŷn

Mae'r penrhyn yn cael ei adnabod fel Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol. Ceir nifer o draethau braf, yn arbennig ar yr arfordir deheuol, baeau creigiog ar hyd arfordir y gogledd, a bryniau gosgeiddig fel Yr Eifl a Carn Fadryn.

Er gwaethaf mewnlifiad o siaradwyr Saesneg i leoedd fel Abersoch, erys Llŷn yn un o gadarnleoedd pwysicaf yr iaith Gymraeg.

Geirdarddiad

[golygu | golygu cod]

Daw'r enw Llŷn o Laigin, brenhinllin Leinster/Laighin a sefydlodd gwladfa Wyddelig yng Ngogledd Cymru yn ystod Oes Gristnogol Gynnar Iwerddon (tua 400–800).[1]

Copaon

[golygu | golygu cod]
Mynydd Moel-y-gest.
Lleoliad y copaon o Ynys Môn i Ben Llŷn.
Rhwng Ynys Môn a Phen Llŷn
Enw Cyfesurynnau OS Cyfesurynnau Daearyddol
Bwlch Mawr, Penrhyn Llŷn SH426478  map  53.004°N, 4.347°W
Bwrdd Arthur, Ynys Môn SH585812  map  53.308°N, 4.125°W
Carn Fadryn, Penrhyn Llŷn SH278351  map  52.885°N, 4.56°W
Carneddol, Penrhyn Llŷn SH301331  map  52.868°N, 4.525°W
Garn Boduan, Penrhyn Llŷn SH312393  map  52.924°N, 4.512°W
Gwylwyr Carreglefain, Penrhyn Llŷn SH324410  map  52.94°N, 4.495°W
Gyrn Ddu, Penrhyn Llŷn SH401467  map  52.993°N, 4.383°W
Mynydd Twr, Holy Island (Ynys Môn) SH218829  map  53.312°N, 4.676°W
Moel-y-gest, Penrhyn Llŷn SH549388  map  52.926°N, 4.159°W
Mynydd Anelog, Penrhyn Llŷn SH151272  map  52.81°N, 4.744°W
Mynydd Bodafon, Ynys Môn SH472854  map  53.343°N, 4.296°W
Mynydd Carnguwch, Penrhyn Llŷn SH374429  map  52.958°N, 4.422°W
Mynydd Cennin, Penrhyn Llŷn SH458449  map  52.979°N, 4.298°W
Mynydd Cilan, Penrhyn Llŷn SH288241  map  52.787°N, 4.54°W
Mynydd Eilian, Ynys Môn SH472917  map  53.399°N, 4.299°W
Mynydd Enlli, Ynys Enlli SH122218  map  52.761°N, 4.784°W
Mynydd Rhiw, Penrhyn Llŷn SH228293  map  52.832°N, 4.631°W
Mynydd y Garn, Ynys Môn SH314906  map  53.385°N, 4.536°W
Yr Eifl, Penrhyn Llŷn SH364447  map  52.974°N, 4.437°W

Cymunedau (a chyn-gymunedau)

[golygu | golygu cod]
Llun Enw Cyfnod Poblogaeth
1961 		Sir Cymuned Refs
Aberdaron 1894
1974		 1,161 Gwynedd Aberdaron [2]
Abererch 1894
1934		 Gwynedd Llannor [3]
Ynys Enlli 1894
1974		 17 Gwynedd Aberdaron [4]
Bodferin 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron [5]
Botwnnog 1894
1974		 1,176 Gwynedd Botwnnog [6]
Bryncroes 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron
Botwnnog		 [7]
Buan 1934
1974		 619 Gwynedd Buan [8]
Carnguwch 1894
1934		 Gwynedd Pistyll [9]
Ceidio 1894
1934		 Gwynedd Buan [10]
Criccieth
Urban District		 1894
1974		 1,672 Gwynedd Criccieth [11]
Dolbenmaen 1934
1974		 1,447 Gwynedd Dolbenmaen [12]
Edern 1894
1939		 Gwynedd Nefyn [13]
Llanaelhaearn 1894
1974		 1,242 Gwynedd Llanaelhaearn [14]
Llanarmon 1894
1934		 Gwynedd Llanystumdwy [15]
Llanbedrog 1894
1974		 883 Gwynedd Llanbedrog [16]
Llandegwning 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog [17]
Llandudwen 1894
1934		 Gwynedd Buan
Tudweiliog		 [18]
Llanengan 1894
1974		 2,116 Gwynedd Llanengan [19]
Llanfaelrhys 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron [20]
Llanfihangel Bachellaeth 1894
1934		 Gwynedd Buan [21]
Llangian 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Llanengan		 [22]
Llangwnnadl 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron
Tudweiliog		 [23]
Llangybi 1894
1934		 Gwynedd Llannor
Llanystumdwy		 [24]
Llaniestyn 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Tudweiliog		 [25]
Llannor 1894
1974		 2,039 Gwynedd Llannor [26]
Llanystumdwy 1894
1974		 2,056 Gwynedd Llanystumdwy [27]
Sarn Mellteyrn 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Tudweiliog		 [28]
Nefyn 1894
1974		 2,164 Gwynedd Nefyn [29]
Benllech 1894
1934		 Gwynedd Tudweiliog [30]
Penrhyn Llŷn 1894
1934		 Gwynedd Criccieth
Llanystumdwy		 [31]
Penrhos 1894
1934		 Gwynedd Llannor [32]
Pistyll 1894
1974		 599 Gwynedd Pistyll [33]
Pwllheli
Municipal Borough		 1835
1974		 3,647 Gwynedd Pwllheli [34]
Tudweiliog 1894
1974		 1,003 Gwynedd Tudweiliog [35]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Ó Corráin (1989), t. 6.
  2. ↑ A Vision of Britain Through Time : Aberdaron Civil Parish Archifwyd 2012-06-30 yn archive.today. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  3. ↑ A Vision of Britain Through Time : Abererch Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  4. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bardsey Island Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  5. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bodferin Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2012.
  6. ↑ A Vision of Britain Through Time : Botwnnog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  7. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bryncroes Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  8. ↑ A Vision of Britain Through Time : Buan Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  9. ↑ A Vision of Britain Through Time : Carnguwch Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  10. ↑ A Vision of Britain Through Time : Ceidio Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  11. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw criccieth
  12. ↑ A Vision of Britain Through Time : Dolbenmaen Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  13. ↑ A Vision of Britain Through Time : Edern Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  14. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanaelhaearn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  15. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanarmon Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  16. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanbedrog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  17. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llandegwning Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  18. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llandudwen Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  19. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanengan Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  20. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanfaelrhys Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  21. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanfihangel Bachellaeth Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  22. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangian Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  23. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangwnnadl Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  24. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangybi Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  25. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llaniestyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  26. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llannor Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  27. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanystumdwy Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  28. ↑ A Vision of Britain Through Time : Mellteryn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  29. ↑ A Vision of Britain Through Time : Nefyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  30. ↑ A Vision of Britain Through Time : Benllech Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  31. ↑ A Vision of Britain Through Time : Penllyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  32. ↑ A Vision of Britain Through Time : Penrhos Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  33. ↑ A Vision of Britain Through Time : Pistyll Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  34. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw pwllheli
  35. ↑ A Vision of Britain Through Time : Tudweiliog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]
  • Ó Corráin, D. "Prehistoric and Early Christian Ireland" yn The Oxford History of Ireland, golygwyd gan R. F. Foster (Rhydychen, Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1989).
  • Ioan Mai Evans, Gwlad Llŷn (Llandybie, 1968)
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Penrhyn_Llŷn&oldid=11948950"