On Liberty
.jpg) | |
| Enghraifft o'r canlynol | gwaith ysgrifenedig  |
|---|---|
| Awdur | John Stuart Mill |
| Gwlad | y Deyrnas Unedig |
| Iaith | Saesneg |
| Dyddiad cyhoeddi | 1859 |
| Genre | ffeithiol |
| Prif bwnc | rhyddid, Marcus Aurelius |
| Statws hawlfraint | parth cyhoeddus, parth cyhoeddus |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Traethawd athronyddol gan John Stuart Mill yw On Liberty a gyhoeddwyd yn gyntaf ym 1859.
Cynnwys
[golygu | golygu cod]Rhagarweiniad
[golygu | golygu cod]Nid Rhyddid yr Ewyllys, fel ei elwir, yw pwnc y Traethawd hwn [...]; ond Rhyddid Sifil, neu Gymdeithasol: natur a chyfyngiadau'r grym a ellir gael ei ymarfer yn gyfreithlon gan gymdeithas dros yr unigolyn.
Yn y rhagarweiniad i On Liberty amlinella Mill ei ddehongliad o newidiadau mewn swyddogaeth rhyddid fel delfryd wleidyddol[2] a'i ofnau y gall twf democratiaeth arwain at ormes dan y mwyafrif.[nodyn 1]
Rhyddid meddwl a thrafod
[golygu | golygu cod]Yn ail ran ei draethawd, mae Mill yn rhoi dadl iwtilitaraidd, neu o leiaf canlyniadol,[3] dros ryddid meddwl a thrafod. Yn ôl Mill os yw llywodraeth neu rym cyhoeddus arall yn gwahardd neu dawelu barn neu safbwynt yna maent yn amddifadu cymdeithas, beth bynnag yw natur y farn. Os yw'r farn a fynegir yn gywir, yna nid yw bodau dynol yn elwa o'i gwir neu ei budd; os yw barn a fynegir yn anghywir, yna nid oes gan gymdeithas y cyfle i atgyfnerthu ei dealltwriaeth o beth sy'n gywir.
Unigolrwydd fel un o elfennau lles
[golygu | golygu cod]Cyfyngiadau i awdurdod cymdeithas dros yr unigolyn
[golygu | golygu cod]Cymwysiadau
[golygu | golygu cod]Nodiadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Deillia'r term "gormes dan y mwyafrif" (Saesneg: tyranny of the majority) o De la démocratie en Amérique gan Alexis de Tocqueville. Ysgrifennodd Mill adolygiadau o ddwy gyfrol y gwaith hwn ar gyfer y London Review ym 1836 a'r Edinburgh Review ym 1840. (Gweler nodiadau esboniadol Gray (rhif 8) ar gyfer Mill, t. 583.)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]Ffynonellau
[golygu | golygu cod]Hampsher-Monk, Iain (1992). A History of Modern Political Thought. Blackwell
Mill, John Stuart (1859/1991). "On Liberty", gol. Gray, John: On Liberty and Other Essays, Oxford World's Classics. Gwasg Prifysgol Rhydychen
Rawls, John (2007). gol. Freeman, Samuel: Lectures on the History of Political Philosophy. Gwasg Prifysgol Harvard