Fideo cartref
| Math | dull o ddosbarthu, ffilm  |
|---|
Mae fideo cartref yn gyfrwng wedi'i recordio ymlaen llaw sy'n cael ei werthu neu ei rentu i'w wylio gartref.[1] Daw'r term o'r cyfnod VHS a Betamax, pan oedd tapiau fideo'n brif gyfrwng dosbarthu, ond defnyddir y term hefyd am y cyfnod dilynol, a'r fformat disg optegol ee DVD a Blu-ray. Defnyddir y term "fideo cartref" am recordiadau fideo amatur, weithiau gan gwmni proffesiynol, a elwir hefyd yn ffilmiau cartref.[2]
Roedd y busnesau fideo cartref yn dosbarthu ffilmiau, cyfresi teledu, teleffilmiau a chyfryngau clyweledol eraill ar ffurf fideos mewn fformatau amrywiol i'r cyhoedd. Caiff y rhain eu prynu neu eu rhentu, ac yna eu gwylio'n breifat yng nghartrefi'r prynwyr. Erbyn y 2010au roedd llawer iawn o'r ffilmiau hyn yn cael eu dangos mewn sinemau ac ar gyfryngau digidol drwy ei lawrlwytho, gan ddisodli'r cyfrwng tâp fideo sydd bellach wedi chwythu ei blwc. Mae fformat fideo ar CD yn parhau i fod yn boblogaidd yn Asia, er bod DVDs yn pahau i fod yn llai a llai poblogaidd.
Hanes
[golygu | golygu cod]Ym 1956, arloesodd Ampex y system recordio tâp fideo fasnachol ymarferol gyntaf.[3] Roedd y system yma, fodd bynnag, yn defnyddio tâp rîl-i-rîl ac offer corfforol swmpus nad oedd yn addas i'w ddefnyddio gartref.[3]
Yng nghanol y 1970au, tâp fideo oedd y fformat fideo cartref gwirioneddol ymarferol cyntaf gyda chaset plastig yn cynnal y ddwy ril fideo oddi mewn; roedd y cyfarpar yma'n llawer haws i'w ddefnyddio na riliau tâp. Cyflwynwyd y fformatau casét fideo cartref Betamax a VHS, yn y drefn honno, ym 1975 a 1976[4] ond roedd angen sawl blwyddyn arall a gostyngiadau sylweddol ym mhrisiau offer a chasetiau fideo cyn i'r ddau fformat ddechrau dod yn gyffredin mewn cartrefi. Erbyn 1979 roedd camerau a chasetiau fideo cartref ar werth yng Nghymru.
Y cwmni cyntaf i ddyblygu a dosbarthu ffilmiau nodwedd o brif stiwdios ffilm ar fideo cartref oedd Magnetic Video.[5] Sefydlwyd Magnetic Video ym 1968 fel gwasanaeth dyblygu sain a fideo ar gyfer corfforaethau sain a theledu proffesiynol yn Farmington Hills, Michigan. Ar ôl lansio Betamax yn yr Unol Daleithiau ym 1976, ysgrifennodd prif weithredwr Magnetic Video Andre Blay lythyrau i'r holl brif stiwdios ffilm yn cynnig trwyddedu'r hawliau i'w ffilmiau. [5] Tua diwedd 1977, ymrwymodd Magnetic Video i gytundeb cyntaf o'i fath gyda 20th Century Fox.[5] Cytunodd Magnetic Video i dalu breindal o $7.50 yr uned a werthwyd i Fox a thaliad lleiafswm blynyddol gwarantedig o $500,000 yn gyfnewid am hawliau anghyfyngedig i 50 o ffilmiau, a oedd yn gorfod bod yn ddwy flwydd oed o leiaf ac a oedd eisoes wedi'u darlledu ar deledu rhwydwaith.[5]
Yn ystod yr 1980au, daeth siopau rhentu fideo yn ffordd boblogaidd o wylio fideos gartref. Yn nodweddiadol, roedd y siop rentu yn cynnal busnes gyda chwsmeriaid o dan amodau a thelerau y cytunwyd arnynt mewn cytundeb neu gontract rhentu, a oedd fel arfer yn gontract ysgrifenedig. Mae llawer o siopau rhentu fideo hefyd yn gwerthu ffilmiau a welwyd yn flaenorol a / neu ffilmiau newydd heb eu gweld. Yn yr 1980au, roedd siopau rhentu fideo yn rhentu ffilmiau yn y fformatau VHS a Betamax, er bod y rhan fwyaf o siopau wedi rhoi'r gorau i ddefnyddio tapiau Betamax pan enillodd VHS y rhyfel fformat yn hwyr yn y degawd hwnnw. Newidiodd y newid i wylio yn y cartref ffrydiau refeniw cwmnïau ffilm yn sylweddol, oherwydd roedd rhentu i gartrefi yn darparu cyfnod ychwanegol o amser pan allai ffilm wneud arian.
Yn ystod yr 1980au, sylweddolodd dosbarthwyr fideo yn raddol fod llawer o ddefnyddwyr eisiau adeiladu eu llyfrgelloedd fideo eu hunain, nid rhentu. Yn hytrach na gwerthu ychydig filoedd o unedau am bris cyfanwerthu o $70 i'r sianel rentu, gallai dosbarthwyr fideo werthu cannoedd o filoedd o unedau am bris cyfanwerthu o $15-20.[6]
Y "sbardyn eithaf" a gynyddodd y farchnad fideo cartref oedd datblygu fideos cartref i blant.[7] Roedd y wireb nad oedd gan ddefnyddwyr ddiddordeb mewn gwylio'r un ffilmiau dro ar ôl tro yn gwbl anghywir o ran plant. Darganfu llawer o rieni ei fod yn fuddsoddiad da i dalu $20 i brynu casét fideo a allai gadw eu plant yn dawel am dros awr, ac nid dim ond un tro, ond sawl gwaith.[7] Cydnabyddai The Walt Disney Company bod ei brif ffilmiau animeiddio teulu-gyfeillgar mewn sefyllfa wych i gymryd drosodd y farchnad fideo cartref, a thrwy ei adran fideo cartref, Buena Vista Home Entertainment, gwnaeth y cwmni hynny yn ystod y 1980au a'r 1990au.[7] Yn ystod y cyfnpod yma y prynnodd y cwmni SuperTed. Yn 1984, SuperTed oedd y gyfres cartŵn gyntaf o wledydd Prydain i gael ei darlledu ar The Disney Channel yn yr Unol Daleithiau.
Dirywiad tâp fideo a phoblogeiddio disgiau
[golygu | golygu cod]Yn y 2000au cynnar, dechreuodd VHS gael ei ddadleoli gan DVDs. Mae gan y fformat DVD nifer o fanteision dros VHS. Mae DVD yn ddisg sengl, sy'n cael ei droelli ar gyflymder uchel iawn, tra bod gan gasetiau fideo VHS sawl rhan symudol a oedd yn llawer mwy agored i gael eu treulio wrth eu defnyddio dro ar ol tro. Bob tro roedd casét VHS yn cael ei chwarae, roedd yn rhaid tynnu'r tâp magnetig y tu mewn a'i lapio o amgylch pen y drwm ar oleddf y tu mewn i'r chwaraewr. Er y gellir dileu tâp VHS os yw'n agored i faes magnetig sy'n newid yn gyflym â chryfder digonol, nid yw meysydd magnetig yn effeithio ar DVDs a disgiau optegol eraill. Roedd symlrwydd mecanyddol cymharol a gwydnwch DVD o gymharu â breuder VHS yn golygu bod DVDs yn fformat llawer gwell o safbwynt siop rentu.
Erbyn canol y 2000au, roedd DVDs wedi dod yn brif fformat ar gyfer ffilmiau fideo wedi'u recordio ymlaen llaw yn y marchnadoedd ffilmiau rhentu a ffilmiau newydd. Ar ddiwedd y 2000au, dechreuodd siopau werthu disgiau Blu-ray, fformat sy'n cefnogi diffiniad uchel.
Mae Blu-ray yn fformat storio data disg optegol digidol, wedi'i gynllunio i ddisodli fformat y DVD, ac mae'n gallu storio sawl awr o fideo mewn manylder uwch (HDTV 720p a 1080p). Defnyddir Blu-ray fel cyfrwng ar gyfer deunydd fideo fel ffilmiau nodwedd ac ar gyfer dosbarthu gemau fideo yn gorfforol. Mae'r disg plastig yr un maint â DVDs a chryno ddisgiau.[8]
Rhyddhawyd Blu-ray'n swyddogol ar 20 Mehefin 2006, gan ddechrau'r rhyfel fformat disg optegol manylder uwch, lle bu Blu-ray Disc yn cystadlu yn erbyn fformat HD DVD. Ildiodd Toshiba, y prif gwmni a oedd yn cefnogi HD DVD, yn Chwefror 2008.[9] Mae gan Blu-ray gystadleuaeth arall, wrth gwrs, sef fideo ar alwad (VOD) a gwerthiant parhaus DVDs. Yn Ionawr 2016, roedd gan 44% o gartrefi yr Unol Daleithiau a oedd a band eang hefyd chwaraewr Blu-ray.
Er gwaethaf goruchafiaeth prif ffrwd DVD, parhawyd i ddefnyddio VHS, er yn anaml, i'r 2000au; parhaodd y gostyngiad yn y defnydd o VHS yn ystod y 2010au. Arweiniodd y newid i DVD i ddechrau at werthu llawer o gasetiau fideo VHS ail-law, a oedd ar gael mewn siopau nwyddau ail-law, fel arfer am bris llawer is na'r ffilm gyfatebol ar DVD ail-law. Yng Ngorffennaf 2016, cyhoeddodd y gwneuthurwr VCRs diwethaf, sef Funai, ei fod yn rhoi'r gorau i gynhyrchu VCRs.[10]
Y newid o wylio ar ddisg i ddiwylliant ffrydio
[golygu | golygu cod]Un o sgil effeithiau mwyaf niweidiol ffrydio ffilmiau oedd ar DVD, sydd wedi dod yn llai poblogaidd gyda phoblogrwydd torfol ffrydio ar-lein. Aeth llawer o gwmnïau rhentu DVDs, fel Blockbuster, i'r wal. Yng Ngorffennaf 2015, cyhoeddodd The New York Times erthygl am wasanaethau DVD-drwy-bost Netflix. Dywedodd fod Netflix yn parhau â'u gwasanaethau DVD gyda 5.3 miliwn o danysgrifwyr, a oedd yn ostyngiad sylweddol o'r flwyddyn flaenorol, ond roedd gan eu gwasanaethau ffrydio 65 miliwn o aelodau.[11] Yng Nghymru, daeth Gyhoeddiadau Sycharth i ben yn 2008, cwmni gwerthu CR-ROMiau i ysgolion, gan beidio a mynd ymlaen i ffrydio eu cynnwys.
Prif fusnes Netflix erbyn 2020au oedd fel gwasanaeth ffrydio ar sail tanysgrifiad, sy'n cynnig ffrydio ar-lein o lyfrgell o ffilmiau a rhaglenni teledu, gan gynnwys y rhai a gynhyrchir yn fewnol gan Netflix ei hun.[12] Yn Ebrill 2019, roedd gan Netflix dros 148 miliwn o danysgrifiadau taledig ledled y byd, gan gynnwys 60 miliwn yn yr Unol Daleithiau, a thros 154 miliwn o danysgrifwyr, gan gynnwys treialon am ddim.[13] Mae ar gael ledled y byd ac eithrio ar dir mawr Tsieina (oherwydd cyfyngiadau lleol), Syria, Gogledd Corea, a'r Crimea (oherwydd sancsiynau UDA). Mae gan y cwmni hefyd swyddfeydd yn India, yr Iseldiroedd, Brasil, Japan, a De Corea.[14] Mae Netflix yn aelod o'r Motion Picture Association.[15] Dechreuodd Netflix gynhyrchu cyfryngau ei hun yn 2012. Ers 2012, mae Netflix wedi cymryd mwy o rôl weithredol fel cynhyrchydd a dosbarthwr cyfresi ffilm a theledu.
| Blwyddyn | DVD Gorau (Gwobr Peter von Bagh yn ddiweddarach) | Cwmni | Blu-ray gorau | Cwmni |
|---|---|---|---|---|
| 2004 | " Pier Paolo Pasolini - Les Années 60" | Ffilmiau Carlotta | Amh | |
| 2005 | " Alexandre Medvedkine " | Arte | Amh | |
| 2006 | Entuziazm | Österreichisches Filmmuseum | Amh | |
| 2007 | " Casgliad Ernst Lubitsch " | Transit Film-Murnau Stiftung | Amh | |
| 2008 | L'argent The Threepenny Opera |
Ffilmiau Carlotta Y Casgliad Maen Prawf |
Amh | |
| 2009 | " Joris Ivens Wereldcineast" | Sefydliad Ewropeaidd Joris Ivens | Amh | |
| 2010 | "Gan Brakhage : Blodeugerdd, Cyfrol Dau" | Y Casgliad Maen Prawf | La Rosa di Bagdad [Crybwyll] | Cinecittà Luce |
| 2011 | " Segundo de Chomón 1903 – 1912" | Filmoteca de Catalunya a Cameo Media sl | "America ar Goll a Wedi'i Ddod o Hyd: Stori'r BBS " [Crybwyll] | Y Casgliad Maen Prawf |
| 2012 | "Cyfrol 2 Cyflawn Humphrey Jennings : Dechreuwyd Tanau" | Sefydliad Ffilm Prydain | "Odyssey Hollis Frampton " | Y Casgliad Maen Prawf |
| 2013 | Gli ultimi | La Cineteca del Friuli | Unig | Y Casgliad Maen Prawf |
| 2014 | " Džim Švantė (Sol' Svanetii) & Gvozd' v sapoge " | Argraffiad Filmmuseum | Danddaearol | Sefydliad Ffilm Prydain |
| 2015 | " Y Tŷ Dirgel (La Maison du mystère)" | Flicker Alley, LLC Casgliad Ffilmiau Blackhawk |
" Y Cysylltiad : Prosiect Shirley, Cyfrol Un " " Portread o Jason : Prosiect Shirley, Cyfrol Dau" " Ornette: Made in America : Project Shirley, Cyfrol 3" |
Carreg Filltir Ffilm a Fideo |
| 2016 | " Frederick Wiseman Intégrale Cyf. 1" | Blaq Allan | Amh | |
| 2017 | Helwyr yr Iachawdwriaeth | Argraffiad Filmmuseum | Amh | |
| 2018 | " Arne Sucksdorff : Samlade Verk " | Stiwdio S Adloniant | Amh | |
| 2019 | Non contate su di noi | Fideo Ceiniog Ffilm Nazionale Cineploit |
Amh | |
| 2020 | Darn o Ymerodraeth | Flicker Alley, LLC | Amh |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Hawlfraint
- Yn-Syth-i-fideo
- Dosbarthu ffilm
- Sinema gartref
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "home video". Merriam-Webster. Cyrchwyd Apr 29, 2020.
- ↑ "home video". Collins English Dictionary. Cyrchwyd Apr 29, 2020.
- ↑ 3.0 3.1 Gomery, Douglas (1992). Shared Pleasures A History of Movie Presentation in the United States. Madison, WI: University of Wisconsin Press. t. 278. ISBN 9780299132149.
- ↑ ,"50 Years of the Video Cassette Recorder". WIPO. Cyrchwyd 7 June 2016.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Wasser, Frederick (2001). Veni, Vidi, Video: The Hollywood Empire and the VCR. Austin: University of Texas Press. t. 95. ISBN 9780292791466. Cyrchwyd 10 January 2022.
- ↑ Ulin, Jeffrey C. (2013). The Business of Media Distribution: Monetizing Film, TV and Video Content in an Online World. New York and London: Focal Press. t. 172. ISBN 9781136057663. Cyrchwyd 7 January 2022.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Ulin, Jeffrey C. (2013). The Business of Media Distribution: Monetizing Film, TV and Video Content in an Online World. New York and London: Focal Press. t. 173. ISBN 9781136057663. Cyrchwyd 7 January 2022.
- ↑ "6JSC/ALA/16/LC response" (PDF). rda-jsc.org. September 13, 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar October 14, 2012. Cyrchwyd January 29, 2014.
- ↑ "Toshiba Announces Discontinuation of HD DVD Businesses" (Press release). Toshiba. February 19, 2008. http://www.toshiba.co.jp/about/press/2008_02/pr1903.htm. Adalwyd February 26, 2008.
- ↑ Sun, Yazhou; Yan, Sophia (2016-07-22). "The last VCR will be manufactured this month". CNNMoney. Cyrchwyd 2018-01-22.
- ↑ Steel, Emily (July 26, 2015). "Netflix refines its DVD business, even as streaming unit booms". The New York Times. Archifwyd o'r gwreiddiol ar June 21, 2017. Cyrchwyd November 4, 2019.
- ↑ Pogue, David (January 25, 2007). "A Stream of Movies, Sort of Free". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archifwyd o'r gwreiddiol ar March 22, 2016. Cyrchwyd February 7, 2016.
- ↑ "Q1 2019 Letter to Netflix Shareholders" (PDF). Netflix Investor Relations. Cyrchwyd April 17, 2019.
- ↑ "Netflix Corporate Information". Netflix. Archifwyd o'r gwreiddiol ar January 3, 2018.
- ↑ McClintock, Pamela (January 22, 2019). "Netflix Becomes First Streamer to Join the Motion Picture Association of America". The Hollywood Reporter. Cyrchwyd January 22, 2019.