Emanuel Swedenborg

Emanuel Swedenborg
Emanuel Swedenborg
Ganwyd	29 Ionawr 1688 (yn y Calendr Iwliaidd) ; Stockholm, Jakob and Johannes parish
Bu farw	29 Mawrth 1772 ; o strôc ; Llundain
Dinasyddiaeth	Sweden
Alma mater	Prifysgol Uppsala ;
Galwedigaeth	ffisegydd, athronydd, diwinydd, mathemategydd, cyfrinydd, llenor, gwyddonydd, dyfeisiwr
Cyflogwr	Prifysgol Uppsala ;
Tad	Jesper Swedberg
Llinach	Swedenborg
llofnod

Athronydd, gwyddonydd, diwinydd a chyfrinydd Cristnogol o Sweden oedd Emanuel Swedenborg (8 Chwefror [29 Ionawr yn yr Hen Ddull] 1688 – 29 Mawrth 1772) a ystyrir yn un o'r prif feddylwyr yn nhraddodiad cyfriniol y Gorllewin. Ysgrifennodd nifer o destunau yn yr iaith Ladin, gan gynnwys dehongliadau o'r Ysgrythurau fel gair digyfrwng Duw. Pontiodd ei fywyd a'i waith oesoedd yr Oleuedigaeth a Rhamantiaeth, a châi ei syniadaeth ddylanwad pwysig ar sawl mudiad deallusol a chrefyddol wedi ei farwolaeth. Gelwir ei dysgeidiaeth, sy'n ddiarhebol dywyll a dwfn, yn Swedenborgiaeth, a sefydlwyd Eglwys y Jeriwsalem Newydd ar ei sail.

Ganed ef yn Stockholm, yng nghyfnod Ymerodraeth Sweden, i deulu amlwg a chefnog. Ymddisgleiriodd yn ei astudiaethau ers ei flynyddoedd cynnar, a chafodd yrfa lwyddiannus fel gwyddonydd a pheiriannydd. Yn ogystal â'i ymchwil ym maes ffiseg a'i waith mathemategol, dyfeisiodd fodd i adeiladu dociau sych a dyluniodd long danfor gynnar.

Wedi iddo droi'n 30 oed, symudodd ei sylw tuag at athroniaeth a metaffiseg, ac aeth ar daith ysbrydol. Honnodd ei fod wedi cael sawl profiad goruwchnaturiol gan gynnwys gweld angylion ac ysbrydion. Credodd i Dduw ei benodi i ddatguddio gwirionedd y byd ysbrydol a bywyd ar ôl marwolaeth. Ei gampwaith ydy Arcana Caelestia, a gyhoeddwyd mewn wyth cyfrol o 1749 i 1756.

Llyfryddiaeth

1716-1718, (Daedalus Hyperboreus) Swedeg: Daedalus Hyperboreus, eller några nya mathematiska och physicaliska försök
1721, Prodromus principiorum rerum naturalium : sive novorum tentaminum chymiam et physicam experimenta geometrice explicandi
1722, Miscellanea de Rebus Naturalibus
1734, Opera Philosophica et Mineralia
- (Principia, cyf. I) Tomus I. Principia rerum naturlium sive novorum tentaminum phaenomena mundi elementaris philosophice explicandi
- (Principia, cyf. II) Tomus II. Regnum subterraneum sive minerale de ferro
- (Principia, cyf. III) Tomus III. Regnum subterraneum sive minerale de cupro et orichalco
1734, Prodromus Philosophiz Ratiocinantis de Infinito, et Causa Finali Creationis; deque Mechanismo Operationis Animae et Corporis.
1744-1745, Regnum animale, 3 volumes
1745, De Cultu et Amore Dei, 2 volumes
1749-1756, Arcana Cœlestia, quae in Scriptura Sacra seu Verbo Domini sunt, detecta., 8 cyf.
1758, De Caelo et Ejus Mirabilibus et de inferno. Ex Auditis et Visis.
1758, De Ultimo Judicio
1758, De Equo Albo de quo in Apocalypsi Cap.XIX.
1758, De Telluribus in Mundo Nostro Solari, quæ vocantur planetæ: et de telluribus in coelo astrifero: deque illarum incolis; tum de spiritibus & angelis ibi; ex auditis & visis.
1758, De Nova Hierosolyma et Ejus Doctrina Coelesti
1763, Doctrina Novæ Hierosolymæ de Domino.
1763, Doctrina Novæ Hierosolymæ de Scriptura Sacra.
1763, Doctrina Vitæ pro Nova Hierosolyma ex præceptis Decalogi.
1763, Doctrina Novæ Hierosolymæ de Fide.
1763, Continuatio De Ultimo Judicio: et de mundo spirituali.
1763, Sapientia Angelica de Divino Amore et de Divina Sapientia. Sapientia Angelica de Divina Providentia
1764, Sapientia Angelica de Divina Providentia
1766, Apocalypsis Revelata, in quae detegunter Arcana quae ibi preedicta sunt.
1768, Deliciae Sapientiae de Amore Conjugiali; post quas sequumtur voluptates insaniae de amore scortatorio.
1769, Summaria Expositio Doctrinæ Novæ Ecclesiæ, quæ per Novam Hierosolymam in Apocalypsi intelligitur.
1769, De Commercio Animæ & Corporis.
1771, Vera Christiana Religio, continens Universam Theologiam Novae Ecclesiae
1859, Drömboken, Journalanteckningar, 1743-1744
1983-1997, Diarum, Ubi Memorantur Experiantiae Spirituales.

Eginyn erthygl sydd uchod am Swedwr neu Swedwraig. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.