Elbasan

Elbasan
	Delwedd:Elbasan 1.jpg, Albania (Elbasan County).svg, Elbasan, Albania - View through Arch, 2022.jpg
Math	dinas
	LL-Q1860 (eng)-Astroyouth-Elbasan.wav
Poblogaeth	78,703
Cylchfa amser	UTC 01:00, UTC 2
Gefeilldref/i	Novi Ligure, Turku, Treviso, Mitrovica, Dunaújváros, Liège
Daearyddiaeth
Sir	Elbasan municipality
Gwlad	Albania
Uwch y môr	140 metr
Cyfesurynnau	41.115409°N 20.067762°E
Cod post	3001–3006
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas yng nghanolbarth Albania yw Elbasan (Albaneg: Elbasan neu Elbasani). Mae'n gorwedd ar lannau Afon Shkumbin yn Ardal Elbasan a Swydd Elbasan (41°06′Gog, 20°04′Dwy). Elbasan yw'r ddinas drydedd fwyaf yn Albania, gyda phoblogaeth o tua 100,000 (amcangyfrifiad 2003) ac arwynebedd o 1,290 km².

Roedd yn gorwedd ar y Via Egnatia yng nghyfnod yr Ymerodraeth Rufeinig.

Mae sawl enw ar ydref; Neokastron (Νεόκαστρον "Castell Newydd") yn Groeg, Novigrad ("Dinas Newydd") yn Slafeg a Terra Nuova ("Tir Newydd") yn Eidaleg. Daw'r enw cyfoes o'r Twrceg, il-basan ("y gaer").^[1]

Adeiladau a chofadeiladau

Castell Elbasan
Eglwys Mameli
Eglwys Santes Fair
Eglwys Sant Niclas (Shen Kolli)
Shkolla Normale e Elbasanit (ysgol)
Tŷ Kostandin Kristoforidhi (amgueddfa)

Economi

Dechreuodd datblygiad diwydiannol yn ystod y teyrnasiad y Brenin Zog gyda chynhyrchu tybaco a diodydd alcoholig, a daeth i ben yn ystod y gyfundrefn gomiwnyddol. Enillodd y ddinas amlygrwydd ar ôl adeiladu melin ddur yno yn 1974 yn ogystal â diwydiannau eraill.

Roedd y ddinas yn ganolbwynt ar gyfer diwydiant trwm yn ystod y gyfundrefn gomiwnyddol, gan ganolbwyntio ar ffatrïoedd prosesu metelegol a metel yn bennaf. Achosodd pob un o'r diwydiannau hyn lygredd mawr ac ystyrir mai Elbasan yw un o ddinasoedd mwyaf llygredig Albania heddiw.

Stadiwm Elbasan Arena

Yn dilyn yr angen i uwchraddio stadiwm yn y wlad ar gyfer safonau UEFA bu'n rhaid i Ffederasiwn Pêl-droed Albania gynnal gemau rhyngwladol mewn stadiymau eraill yn y wlad. Dewisiwyd adnewyddu Stadiwm Ruzhdi Bizhuta yn Elbasan. Dyma stadiwm y tîm cartref KF Elbasani. Yn 2014 agorwyd stadiwn newydd yr Elbasan Arena ar gyfer gemau rhyngwladol.