Eglwys gadeiriol
Mae Eglwys gadeiriol neu gadeirlan yn adeilad eglwysig Cristnogol sydd yn gwasanaethu fel sedd esgob a'r eglwys pennaf yn ei esgobaeth. Mae'r term yn bodoli mewn enwadau sydd ag esgobion, megis Anglicaniaeth a Chatholigiaeth, yn unig. Yr unig eithriad yw Eglwys yr Alban, lle mae'r term yn cyfeirio at eglwysi a oedd yn seddi i esgobion cyn y Diwygiad Protestanaidd. Caiff y term ei ddefnyddio yn anffurfiol yn aml i gyfeirio at eglwysi sydd yn fawreddog eu hymddangosiad ond nad sydd ag esgobion yn breswyl ynddynt. Y math arall o eglwys mawr yng Ngorllewin Ewrop yw'r abaty.
Rhestr eglwysi cadeiriol
[golygu | golygu cod]Yr Almaen
[golygu | golygu cod]Brasil
[golygu | golygu cod]Cymru
[golygu | golygu cod]Anglicanaidd (Yr Eglwys yng Nghymru)
[golygu | golygu cod]- gweler hefyd Rhestr esgobaethau Anglicanaidd Cymru
- Eglwys Gadeiriol Aberhonddu
- Eglwys Gadeiriol Bangor
- Eglwys Gadeiriol Casnewydd
- Eglwys Gadeiriol Llandaf
- Eglwys Gadeiriol Llanelwy
- Eglwys Gadeiriol Tyddewi
Catholig (Talaith Caerdydd)
[golygu | golygu cod]Yr Eidal
[golygu | golygu cod]- Basilica San Marco, Fenis
- Eglwys Gadeiriol Fflorens
- Eglwys Gadeiriol Milan
- San Giovanni in Laterano, Rhufain
Ffrainc
[golygu | golygu cod]- Eglwys Gadeiriol Amiens
- Eglwys Gadeiriol Bourges
- Eglwys Gadeiriol Chartres
- Notre-Dame de Paris
- Eglwys Gadeiriol Reims
- Eglwys Gadeiriol Rouen
- Eglwys Gadeiriol Saint-Denis
Lloegr
[golygu | golygu cod]- Eglwys Gadeiriol Birmingham
- Eglwys Gadeiriol Blackburn
- Eglwys Gadeiriol Bradford
- Eglwys Gadeiriol Bryste
- Eglwys Gadeiriol Caer
- Eglwys Gadeiriol Caergaint
- Eglwys Gadeiriol Caerliwelydd
- Eglwys Gadeiriol Caerloyw
- Eglwys Gadeiriol Caerlwytgoed
- Eglwys Gadeiriol Caerlŷr
- Eglwys Gadeiriol Caersallog
- Eglwys Gadeiriol Caerwrangon
- Eglwys Gadeiriol Caerwynt
- Eglwys Gadeiriol Caerwysg
- Eglwys Gadeiriol Coventry
- Eglwys Gadeiriol Chelmsford
- Eglwys Gadeiriol Chichester
- Eglwys Gadeiriol Derby
- Eglwys Gadeiriol Durham
- Eglwys Gadeiriol Efrog
- Eglwys Gadeiriol Ely
- Eglwys Gadeiriol Guildford
- Eglwys Gadeiriol Henffordd
- Eglwys Gadeiriol Lerpwl
- Eglwys Gadeiriol Lincoln
- Eglwys Gadeiriol Manceinion
- Eglwys Gadeiriol Newcastle
- Eglwys Gadeiriol Norwich
- Eglwys Gadeiriol Peterborough
- Eglwys Gadeiriol Portsmouth
- Eglwys Gadeiriol Ripon
- Eglwys Gadeiriol Rochester
- Eglwys Gadeiriol Rhydychen
- Eglwys Gadeiriol Sant Pawl, Llundain
- Eglwys Gadeiriol Sheffield
- Eglwys Gadeiriol Southwell
- Eglwys Gadeiriol St Albans
- Eglwys Gadeiriol St Edmundsbury
- Eglwys Gadeiriol Southwark
- Eglwys Gadeiriol Truro
- Eglwys Gadeiriol Wakefield
- Eglwys Gadeiriol Wells