Dinbych-y-pysgod
 | |
| Math | tref bost, tref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 4,696, 4,087 |
| Daearyddiaeth | |
| Ardal warchodol | Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro |
| Sir | Sir Benfro |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 625.67 ha |
| Yn ffinio gyda | Hwlffordd |
| Cyfesurynnau | 51.6714°N 4.6994°W |
| Cod SYG | W04001032 |
| Cod OS | SN129007 |
| Cod post | SA70 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Samuel Kurtz (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Henry Tufnell (Llafur) |
 | |
| Statws treftadaeth | Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
Tref gaerog lan y môr a chymuned yn Sir Benfro, Cymru, yw Dinbych-y-pysgod[1][2] (Saesneg: Tenby). Saif yn ne'r sir, ar Fae Caerfyrddin. Mae'n bosib y cafodd y lle ei sefydlu gan y Llychlynwyr. Datblygodd fel harbwr pysgota a phorthladd masnachu, a thyfodd tref o amgylch y castell sydd bellach yn adfeilion. Heddiw, mae Dinbych yn gyrchfan wyliau boblogaidd.
Mae'r atyniadau lleol yn cynnwys 4 km o draethau tywod, muriau hynafol y dref sy'n dyddio o'r 13g ac yn cynnwys Porth y Pum Bwa, Eglwys Fair sy'n dyddio o'r 15g, Tŷ'r Marsiandwr Tuduraidd (eiddo'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, amgueddfa'r dref â'i oriel, a rhan o Lwybr Arfordirol Sir Benfro. Mae cychod bach yn hwylio'n rheolaidd o harbwr Dinbych i Ynys Bŷr a'i mynachlog enwog. Gellir cyrraedd Ynys Catrin, yn y bae gyferbyn â'r dref, ar hyd sarn pan fo'r llanw'n isel.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Samuel Kurtz (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Henry Tufnell (Llafur).[4]
Economi
[golygu | golygu cod]Twristiaeth yw sail yr economi lleol. Mae'r dref yn denu miloedd o ymwelwyr o bob cwrdd o wledydd Prydain a thu hwnt yn yr haf.
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]
Hanes
[golygu | golygu cod]Mae'r cyfeiriad cyntaf i'r dref i'w ganfod mewn cerdd o'r 7ed ganrif a geir yn Llyfr Taliesin. Ymddengys mai bryngaer oedd y dref yn y dyddiau hynny.
Enwogion
[golygu | golygu cod]- Robert Recorde (tua 1510-1588), ysgolhaig o'r 16g, a ddyfeisiodd yr arwydd mathemategol " = " (yr hafalnod).
- Augustus John (1878-1961), arlunydd
- Gwen John (1876-1939), arlunydd a chwaer hŷn Augustus John
- Nina Hamnett (1890-1956), arlunydd
- Kenneth Griffith (1921-2006), actor a chyfarwyddwr
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 10 Tachwedd 2021
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau · Arberth · Abergwaun · Cilgerran · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · Hwlffordd · Neyland · Penfro · Wdig
Pentrefi
Aber-bach · Abercastell · Abercuch · Abereiddi · Aberllydan · Amroth · Angle · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd-bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm-yr-Eglwys · Dale · Dinas · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Jeffreyston · Johnston · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maiden Wells · Manorowen · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Pentre Galar · Pontfadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Fflwrens · Sain Ffrêd · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Trefwrdan · Treglarbes · Tre-groes · Treletert · Tremarchog · Uzmaston · Waterston · Yerbeston