Neidio i'r cynnwys

Deddf Cymru 2017

Oddi ar Wicipedia
Deddf Cymru 2017
Enghraifft o'r canlynolDeddf Gyhoeddus Gyffredinol Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
IaithSaesneg Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi2017 Edit this on Wikidata
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata

Mae Deddf Cymru 2017 yn Ddeddf ddatganoli Cymreig gan Senedd y Deyrnas Unedig. Mae'n nodi diwygiadau i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 ac yn datganoli pwerau pellach i Gymru . Mae'r ddeddfwriaeth yn seiliedig ar gynigion y Papur Gorchymyn Dydd Gŵyl Dewi.

Cefndir

[golygu | golygu cod]

Cynigiwyd y mesur gan y Blaid Geidwadol yn ei maniffesto ar gyfer etholiad cyffredinol 2015.[1]

Cyflwynwyd ddraft o'r Bil Cymru ym mis Hydref 2015 [2] a wynebodd lawer o feirniadaeth gan y cyhoedd dros brofion cymhwysedd (a elwir hefyd yn "brofion rheidrwydd"). O ganlyniad, cafodd y bill ei ohirio erbyn dechrau 2016.[3][4] Cyflwynwyd bil diwygiedig i Dŷ’r Cyffredin ar 1 Mehefin 2016.

Prif ddarpariaethau

[golygu | golygu cod]

Un o’r darpariaethau pwysicaf yw bod y Ddeddf wedi symud Cymru o fodel materion a roddwyd i fodel materion a gadwyd yn ôl, a ddefnyddir yn yr Alban o dan Ddeddf yr Alban 1998.[5] Diddymodd y Ddeddf ddarpariaeth Deddf Cymru 2014 ar gyfer refferendwm yng Nghymru ar ddatganoli treth incwm.

Mae’r Ddeddf yn rhoi pwerau ychwanegol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru:[6]

  • Y gallu i ddiwygio adrannau o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 sy’n ymwneud â gweithrediad Cynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru o fewn y Deyrnas Unedig, gan gynnwys rheolaeth ar ei system etholiadol (yn amodol ar fwyafrif o ddwy ran o dair o fewn y Cynulliad) ar gyfer unrhyw newid arfaethedig.
  • Y gallu i ddefnyddio gwelliant o’r fath i ddatganoli pwerau i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a Gweinidogion Cymru dros feysydd megis arwyddion ffyrdd, gweithgaredd olew a nwy ar y tir, harbyrau, masnachfreinio rheilffyrdd, effeithlonrwydd ynni, a chyngor .
  • Y pŵer i newid enw Cynulliad Cenedlaethol Cymru. [7] Ar 9 Hydref 2019 cytunodd y Cynulliad mai Welsh Parliament / Senedd Cymru fyddai’r enw newydd. Daeth i rym ym mis Mai 2020.
  • Y gallu i godi neu ostwng treth incwm hyd at 10c yn y bunt [8]
  • Llywodraeth Cymru i gael mwy o bwerau benthyca i gefnogi buddsoddiad cyfalaf, hyd at £1 biliwn [9]
  • Pwerau estynedig dros gydraddoldeb a thribiwnlysoedd
  • Creu Awdurdod Cyllid Cymru, awdurdod treth ar gyfer trethi datganoledig Cymreig tra bod CThEM yn casglu trethi nad ydynt wedi’u datganoli i Gymru[6]

Roedd y Ddeddf yn cydnabod Cynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru fel rhai parhaol ymhlith trefniadau cyfansoddiadol y DU, gyda refferendwm yn ofynnol cyn y gellir diddymu’r naill neu’r llall. Mae'r Ddeddf hefyd wedi cydnabod bod corff o gyfraith Gymreig a sefydlodd swydd Llywydd Tribiwnlysoedd Cymru . [10]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "The Conservative party Manifesto 2015" (PDF). Conservative Party. 2015. Cyrchwyd 2 October 2016.
  2. ↑ "Draft Wales Bill" (PDF). gov.uk. October 2016. Cyrchwyd 11 January 2017.
  3. ↑ "Challenge And Opportunity: The Draft Wales Bill 2015" (PDF). Wales Governance Center. February 2016. Cyrchwyd 2 October 2016.
  4. ↑ "Return of the Wales Bill in Queen's Speech". BBC. 18 May 2016. Cyrchwyd 2 October 2016.
  5. ↑ "Explanatory Notes to the Wales Bill 2016–2017" (PDF). publications.parliament.uk. 2016. Cyrchwyd 6 July 2016.
  6. ↑ 6.0 6.1 ""Clarity and accountability" at the heart of the Wales Bill, says Alun Cairns". Wales Office. 14 June 2016. Cyrchwyd 6 July 2016.
  7. ↑ "Welsh Assembly to change its name to Welsh Parliament (via Passle)". Passle (yn Saesneg). Cyrchwyd 2019-10-05.[dolen farw]
  8. ↑ "Income Tax". Welsh Government. 23 May 2018.
  9. ↑ "Assembly now 'fully-fledged parliament'" (yn Saesneg). 2017-03-31. Cyrchwyd 2019-10-05.
  10. ↑ "Wales Bill 2016-17: Committee Stage Report". House of Commons Library. 9 September 2016. Cyrchwyd 26 September 2016.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Deddf_Cymru_2017&oldid=12640604"