Neidio i'r cynnwys

Dafydd Nanmor

Oddi ar Wicipedia
Dafydd Nanmor
Ganwydc. 1420 Edit this on Wikidata
Nantmor Edit this on Wikidata
Bu farwc. 1485 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethbardd Edit this on Wikidata

Bardd a oedd yn feistr ar y canu mawl ac a ystyrir yn un o'r pwysicaf o Feirdd yr Uchelwyr oedd Dafydd Nanmor (fl. tua 1450 - 1480).

Bywgraffiad

[golygu | golygu cod]

Brodor o Nanmor, gogledd Meirionnydd (Gwynedd) oedd Dafydd Nanmor (mae rhai traddodiadau yn dweud iddo gael ei eni yn Harlech, ond ymddengys nad oes sail i'r honiad). Yn ôl y chwedl, bu rhaid iddo adael ei fro enedigol ar lan Afon Glaslyn am y De am iddo dramgwyddo trwy ganu cerddi serch i Gwen o'r Ddôl, gwraig uchelwr lleol. Sut bynnag y bu am hynny, treuliodd weddill ei oes Ne Cymru lle cafodd nawdd gan rai o fawrion y cyfnod, yn cynnwys Rhys ap Maredudd ('Rhys o'r Tywyn', ger Aberteifi) a'i deulu a Syr Dafydd ap Thomas, cwnstabl Castell Aberteifi. Ni wyddys pryd y bu farw, ond mae'n "tewi" ar ôl tua 1480. Dywedir iddo gael ei gladdu ym mynwent Y Tŷ Gwyn ar Daf.

Cerddi

[golygu | golygu cod]

Canu mawl yw trwch y cerddi ganddo sydd ar glawr. Ceir nodyn brudiol yn rhai o'i gerddi hefyd, yn enwedig ei awdl a chywydd i Siasbar Tudur a'i frawd Edmwnd Tudur, tad Harri Tudur. Cymerodd y beirniad Saunders Lewis waith Dafydd Nanmor fel esiampl nodedig o "fardd perchentyaeth", sail i lawer o feirniadaeth ddylanwadol ar ddelweddaeth a swyddogaeth Beirdd yr Uchelwyr a'u perthynas a'r uchelwyr eu hunain. Parhad a chydblethiad y gymdeithas Gymraeg a Chymreig yw prif nodwedd y canu hwn.

Mae rhai o'i gerddi yn orchestol, e.e. ei gywydd enwog 'I wallt Llio', sy'n llawn trosiadau estynedig a dychymyg wrth ddyfalu gwallt y ferch honno. Cywrain dros ben yw ei ddarlun o adeilad Abaty Ystrad Fflur hefyd.

Ysgolheictod

[golygu | golygu cod]

Mae gwaith Dafydd Nanmor yn dangos ei fod yn medru Lladin yn dda a bod ganddo ddiddordeb mawr mewn seryddiaeth - gyda'r dogn arferol o sêr-ddewiniaeth - a meddyginiaeth llyseuol. Roedd yn gopïydd llawysgrifau Cymraeg hefyd, ac mae lle i gredu mai ef yw awdur llawysgrif sy'n cynnwys detholiad o'i waith ei hun a rhai o gerddi Dafydd ap Gwilym.

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]

Gwaith y bardd

[golygu | golygu cod]

Astudiaethau

[golygu | golygu cod]
  • Saunders Lewis, 'Dafydd Nanmor', Meistri'r Canrifoedd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1973), gol. R. Geraint Gruffydd.