Castlejordan
| Math | endid tiriogaethol gweinyddol  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Swydd Meath |
| Gwlad |  Gweriniaeth Iwerddon |
| Cyfesurynnau | 53.3966°N 7.1115°W |
 | |
Pentref a threfgordd yn Swydd Meath/an Mhí, Iwerddon/Éire, yw Caisleán Shiurdáin, neu Castlejordan.[1] Fe'i lleolir yn ne'r sir, yn agos at y ffin â Swydd Offaly/Contae Uíbh Fhailí, i'r de o Kinnegad/Cionn Átha Gad.[2][3] Mae Caisleán Shiurdáin yn ardal o tua 2.2km,[4] ac roedd yno boblogaeth o 85 o bobl yng nghyfrifiad 2011.
Enw
[golygu | golygu cod]Mae Caisleán Shiurdáin wedi'i enwi ar ôl Jordan De Courcy, cyndad y teulu Normanaidd De Courcy. Yn dilyn marwolaeth ei ewythr John De Courcys yn Dun Phádraig, alltudiwyd Jordan De Courcy i Gaerwysg. Ar ei ddychweliad i Iwerddon adeiladodd gastell yn yr ardal.[5][6]
Hanes
[golygu | golygu cod]Mae tystiolaeth o anheddu hynafol yn yr ardal yn cynnwys safleoedd cloddiau yn nhrefi cyfagos Cill Daingin a Harristown.[7] Mae tŵr canoloesol adfeiliedig yn y pentref, a oedd yn gysylltiedig yn hanesyddol â’r teulu Gifford.[8][9]
Mae adeilad Eglwys Iwerddon (Anglicanaidd) y pentref (adeiladwyd c. 1823 ) bellach yn adfail i raddau helaeth,[10] ond mae'r eglwys Gatholig Rufeinig (adeiladwyd c. 1840 ) yn dal i cael ei defnyddio ac wedi ei chysegru i'r Drindod Sanctaidd.[11]
Mwynderau a chwaraeon
[golygu | golygu cod]Mae pentref Caisleán Shiurdáin yn cynnwys tafarn, swyddfa bost, a'r eglwys Gatholig Rufeinig.[12] Roedd gan yr ysgol (cynradd) genedlaethol leol, Ysgol Genedlaethol Ganolog Caisleán Shiurdáin (a elwir hefyd yn Ysgol Gynradd Sant Ciarán), gofrestriad o 85 o ddisgyblion nôl yn 2020.[13]
Ballinabrackey GAA yw clwb lleol Cymdeithas Athletau Gaeleg.[14]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Caisleán Shiurdáin / Castlejordan". logainm.ie. Placenames Database of Ireland. Cyrchwyd 8 February 2021.
- ↑ "Townlands in Castlejordan". townlands.ie. Cyrchwyd 7 Chwefror 2021.
- ↑ "Castlejordan: Records, maps and place-names". johngrenham.com. Cyrchwyd 7 February 2021.
- ↑ "Castlejordan Townland, Co. Meath". townlands.ie. Cyrchwyd 8 Chwefror 2021.
- ↑ "Ancestors of Jordan De Courcy". www.decourcy.net. Cyrchwyd 2021-02-09.
- ↑ O'Hart, John (1888). Irish Pedigrees: Or, The Origin and Stem of the Irish Nation (yn Saesneg). J. Duffy and Company.
- ↑ Archaeological Inventory of County Meath. Dublin: Government Stationery Office.
- ↑ Lewis, Samuel (1837). "Castle-Jordan". A Topographical Dictionary of Ireland. Lewis.
- ↑ "ME02027 - Castlejordan - Castle - Tower House". meathheritage.com. Cyrchwyd 8 Chwefror 2021.
- ↑ "Castlejordan Graveyard, Castlejordan, Castlejordan, Meath". buildingsofireland.ie (yn Saesneg). National Inventory of Architectural Heritage. Cyrchwyd 7 February 2021.
- ↑ "Church of the Trinity, Lewellensland, Castlejordan, Meath". buildingsofireland.ie. National Inventory of Architectural Heritage. Cyrchwyd 9 February 2021.
- ↑ "Church of the Holy Trinity Castlejordan". ballinabrackeyandcastlejordan.com. Ballinabrackey Castlejordan Parish. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-02-14. Cyrchwyd 8 February 2021.
- ↑ "Castlejordan Central NS". education.ie. Department of Education. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 8 Chwefror 2021.
- ↑ "Ballinabrackey". Meath G.A.A. (yn Saesneg). Cyrchwyd 7 Chwefror 2021.