Шрёдингер танлăхĕ

Эрвин Шрёдингер (Erwin Schrodinger) бюсчĕ. Вена университечĕн тĕп çурчĕн аркадин картишĕ. Скульптор: Фердинанд Вельц, 1984. Постамент çинче аялта Шрёдингер танлăхне ÿкерсе хунă

Шрёдингер танлăхĕ — Гамильтонла квантла тытăмсенче хумла функципе панă таса тăрăмăн уçлăхри (пĕтĕмешле илсен, конфигурациллинчи) тата вăхăт тĕлĕшĕнчи улшăнăвĕсене çырса кăтартакан харпăр тăхăмсемлĕ дифференциаллă линилле танлăх.

Унăн квантла механикăри пĕлтерĕшĕ классикăлла механикăри Гамильтон танлăхĕсен е Ньютонăн иккĕмĕш саккунĕн е электромагнитла хумсен тĕлĕшĕнчи Максвелл танлăхĕсен пĕлтерĕшĕ пекех.

Ку танлăха Эрвин Шрёдингер 1925-мĕш çулта кăтартса панă, 1926-мĕш çулта вăл кун çути курнă. Шрёдингер танлăхĕ урăх тĕлтен математикăлла майпа тухакан япала мар. Унăн никĕсĕ — экспериментсен панăлăхĕсем, çапла вара вăл постулат пулса тăрать.

Шрёдингер танлăхĕ çутă хăвăртлăхĕнчен чылай пĕчĕкрех хăвăртлăхпа куçакан тата спинсăр пĕрчĕсене пырса тивет. Спинлă тата хăвăрт пĕрчĕсем тĕлĕшпе анлăлатнă танлăхсемпе усă курма тивет (Клейн — Гордон танлăхĕ, Паули танлăхĕ, Дирак танлăхĕ тата ыттисем те).

Шрёдингер танлăхĕн вăхăтран килекен уйрăмах пĕтĕмĕшле форми ак çапла çырăнать:

$i\hbar {\frac {\partial }{\partial t}}\Psi ={\hat {H}}(p,q)\Psi$

кунта ${\hat {H}}$ — гамильтониан, $q$ — координатсем, $p_{r}={\frac {\hbar }{i}}{\frac {\partial }{\partial q_{r}}}$ — импульссем. $\Psi$ — хум функцийĕ (хумла функци).

Вуламалли

• Шрёдингер Э. Избранные труды по квантовой механике. М.: Наука, 1976.
• Березин Ф. А., Шубин М. А. Уравнение Шредингера.— М.: Изд-во МГУ.— 1983.— 392 с.
• Кемпфер Ф. Основные положения квантовой механики. — М.: Мир, 1967. — 391 с.
• Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Квантовая механика (нерелятивистская теория). — Издание 6-е, исправленное. — М.: Физматлит, 2004. — 800 с. — («Теоретическая физика», том III). — ISBN 5-9221-0530-2.
• Фок В. А. Начала квантовой механики. — Л.: Кубуч, 1932; 2-е изд. — М.: Наука, 1976.
• Паули В.. Общие принципы волновой механики. — М.: ОГИЗ, 1947. — 330 с.
• Пригожин Илья. От существующего к возникающему: время и сложность в физических науках. — М.: КомКнига, 2006. — 296 с. — ISBN 5-484-00313-X.
• Пенроуз Роджер. «Новый ум короля»: о компьютерах, мышлении и законах физики. — М.: Едиториал УРСС, 2003. — 384 с. — ISBN 5-354-00005-X.
• Кушниренко А. Н. Введение в квантовую теорию поля. — М.: Высшая школа, 1971. — 304 с.
• Широков Ю. М., Юдин Н. П. Ядерная физика. — М.: Наука, 1972. — 670 с.
• Мотт Н., Снеддон И. Волновая механика и её применения. — М.: Наука, 1966. — 428 с.