Луис Бунюэль

Луи́с Бунюэ́ль Портоле́с (е Луис Буньюэль, исп. Luis Buñuel Portolés, 1900 —1983) — испан кинорежиссёрĕ, синематографин сюрреалисăм элчи.

Кун-çулĕ

Бунюэль 1900 çулхи нарăс, 22 Каланда арагон хулинче (Теруэль провинцийĕ) çуралнă. 1907 —1915 çулсенче вăл Сарагосăри иезуит колледжĕнче, 1917 çултанпа — Мадрид Университетĕнче вĕренет, Сальвадор Далиипе тата Федерико Гарсиа Лоркăпа паллашать.

1924 —1927 çулсенчех Парисра «Авангард» юхăмне хутшăнать, Ж. Эпштейн режиссёр ассистенчĕ пулса ĕçлет.

1936 çулта Бунюэль республика Испанин культура атташи пулса Францире ĕçлет, антифашистлă документлă фильмсене ӳкерме пулăшать.

1939 çулта АПШ-на тухса каять, Голливудра монтажёр, Çĕнĕ Йоркра Хальхи ӳнер музейĕн ĕçченĕ пулса ĕçлет.

1946 çулта Бунюэль Мексикăна пурăнма куçать, унта Оскар Дансижье продюссерпа паллашать. Вĕсем пĕрле «Большое казино» (исп. Gran Casino, 1946) ӳнерлет. Виçĕ çул иртсен режиссёр мексикан гражданлăхне тивĕç пулать.

Бунюэльĕн мексика тапхăрĕнчи юлашки фильмĕ — «Симон-пустынник» (исп. Simón del Desierto, 1965).

Францие куçсан, Бунюэль Серж Зильберман продюссёрпа ĕçлет.

Бунюэль 1983 çулхи утăн 29-мĕшĕн ирхине Мехикора чĕре, пĕвер тата пӳре çитменлĕхĕнчен вилсе каять.

Фильмографи

Сан-Себастьян тĕнче кинофестивалĕн парни (1977)
Мускаври тĕнче кинофестивалĕн парни (1979)
Венецăри тĕнче кинофестивалĕн каçалăк парни (1982).

Режиссёр
1929: Андалуси йытти / Un chien andalou
1930: Ылтăн ĕмĕр / L'Âge d'or
1932: Лас Урдес. Çăкăрсăр çĕр / Las Hurdes
1946: Мăн казино / Gran Casino
1949: Мăн тăкакçă / El Gran Calavera
1950: Маннисем / Olvidados (Каннри тĕнче кинофестивалĕн парни, 1951)
1951: Сусана / Susana
1951: Тӳпе пусми / La Hija del engaño (Каннри Тĕнче кинофестивалĕн парни, 1952)
1952: Робинзон Крузо / Las Aventuras de Robinson Crusoe
1952: Юратусăр хĕрарăм / Una Mujer sin amor
1952: Тӳпене çити пусма / Subida al cielo
1953: Вăл / El
1953: Тискер кайăк / El Bruto
1954: Иллюзи трамвайпа çӳрет / La Ilusión viaja en tranvía
1954: Вĕçĕ-хĕррисĕр хавал (Грозовой перевал) / Abismos de pasión
1955: Ку шурăмпуç пулать / Cela s'appelle l'aurore
1955: Попытка преступления / Ensayo de un crimen
1955: Вилĕм юханшывĕ / El Río y la muerte
1956: Çак садри вилĕм / La Mort en ce jardin
1958: Назарин / Nazarín (Б. Перес Гальдос çырнипе, Каннри тĕнче кинофестивалĕн парни тата ФИПРЕССИ парни, унтах, 1959)
1959: Эль-Пао атмосфера хĕрӳленет / La Fièvre monte à El Pao
1960: Хĕр / La Joven
1961: Виридиана / Viridiana (тĕп парне Каннри тĕнче кинофестивалĕ)
1962: Пĕтерекен пирĕшти / El Ángel exterminador(ФИПРЕССИ парни Каннăри тĕнче кинофестивалĕнче)
1964: Горничнăй дневникĕ / Le Journal d'une femme de chambre
1965: Çимун – пушхир çынни / Simón del desierto
1966: Кăнтăрлахи чиперкке / Belle de jour (Венецири тĕнче кинофестивалĕн парни, 1967)
1970: Тристана / Tristana (Перес Гальдос çырнипе)
1969: Кайăк Хур çулĕ / La Voie lactée
1972: Буржуазин сăпайлă илĕртĕвĕ / Le Charme discret de la bourgeoisie («Оскар» парни тата Мельес парни, 1973)
1974: Ирĕклĕх ĕмĕлки / Le Fantôme de la liberté
1977: Çак иментерекен объекчĕ желания / Cet obscur objet du désir («Оскар» парнине номинациленĕ)

Артист
1926: Mauprat
1926: Кармен / Carmen
1930: Ылтăн ĕмĕр / L'Âge d'or
1964: Llanto por un bandido
1965: En este pueblo no hay ladrones
1966: Кăнтăрлахи чиперкке / Belle de jour
1969: Кайăк Хур çулĕ / La Voie lactée
1974: Ирĕклĕх ĕмĕлки / Le Fantôme de la liberté

Сценарист
1928: Ашер килĕ юхăнни / La Chute de la maison Usher
1928: Андалус йытти / Un chien andalou
1930: Ылтăн ĕмĕр / L'Âge d'or
1932: Лас Урдес. Çăкăрсăр çĕр / Las Hurdes
1935: Don Quintín el amargao
1936 ¿Quién me quiere a mí?
1937 Испани 1936 /España 1936/
1937 ¡Centinela, alerta!
1950 Маннисем /Olvidados, Los/
1951 Сусана /Susana/
1951 Si usted no puede, yo sí
1952 Subida al cielo
1952 Mujer sin amor, Una
1953 El
1953 Bruto, El
1954 Abismos de pasión
1954 Приключения Робинзона Крузо /Aventuras de Robinson Crusoe, Las/
1955 Cela s'appelle l'aurore
1955 Ensayo de un crimen
1955 Río y la muerte, El
1956 Çак садри вилĕм /Mort en ce jardin, La/
1959 Назарин /Nazarín/
1959 Fièvre monte à El Pao, La
1960 Хĕр /Joven, La/
1961 Виридиана /Viridiana/
1962 Пĕтерекен пирĕшти /Ángel exterminador, El/
1964 Курницăç дневникĕ/Journal d'une femme de chambre, Le/
1965 Çимун – пушхир çынни /Simón del desierto/
1967 Кăнтăрлахи чиперкке /Belle de jour/
1969 Кайăк Хур çулĕ /Voie lactée, La/
1970 Тристана /Tristana/
1971 Джонни пăшалланчĕ /Johnny Got His Gun/
1971 Historia decente, Una
1972 Буржуазин сăпайлă илĕртĕвĕ /Charme discret de la bourgeoisie, Le/
1973 Moine, Le
1974 Ирĕклĕх фантомĕ /Fantôme de la liberté, Le/
1977 Этот смутный объект желания /Cet obscur objet du désir/
1997 Novia de medianoche, La

Венецири тĕнчери кинофестивальте (1969) Бунюэлье «кино ăсти» ята тивĕçтернĕ.

Каçăсем

Кун-çулĕ, фильмографи 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ.
ru_bunuel — Живой Журналри этем пĕрлĕхĕн теми «Луис Бунюэль»(выр.)
http://www.bunuel.narod.ru
"Мана тĕлĕк килĕшет, темĕскер тĕлленсен те"
== Ссылки == 2008 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
Биография, фильмография режиссёра Луис Бунюэль 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ.
ru_bunuel — Живой Журналри этем пĕрлĕхĕн теми «Луис Бунюэль»(выр.)
http://www.bunuel.narod.ru
"Я обожаю сны, даже если это кошмары"
Статьи о Луисе Бонюэле на сайте журнала "Сеанс" 2008 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.