Commons:Pierwsze kroki/Wybieranie licencji
- Na początku
- Rady i zalecenia
- Inne projekty
Jak wybrać właściwą licencję
Wybór licencji to bardzo ważna sprawa, gdyż wszystkie pliki na Commons muszą mieć wolne licencje.
Pamiętaj, że po wybraniu licencji musisz dodać w opisie obrazka odpowiedni szablon licencji, który wyświetli dane na jej temat i warunki użycia grafiki. Sprawą kluczową jest zatem wyjaśnienie, czy jesteś uprawniony do nadania wolnej licencji plikowi, który chcesz przesłać. Diagram obok stanowi zwięzłe podsumowanie omawianych poniżej kwestii.
Podstawowe informacje
- Generalna zasada: jeżeli umieścisz własną twórczość na jednej z wolnych licencji, nie możesz potem unieważnić udzielonego zezwolenia (możesz tylko złagodzić licencję).
- Niektóre wolne licencje obowiązują również dla innych wersji tej samej treści. Jest tak dlatego, że w świetle praw autorskich, stanowią one tę samą pracę. Powiedzmy, że chcesz udostępnić miniatury swoich zdjęć na licencji Creative Commons, podczas gdy te same zdjęcia w pełnej rozdzielczości – na jakiejś własnościowej. W takiej sytuacji może się okazać, że nieświadomie pozwolisz na wykorzystanie oryginalnych zdjęć na wolnej licencji, ponieważ oba warianty tego samego zdjęcia stanowią jedną pracę.
- Jeżeli użyjesz takiej licencji, by udostępnić jedną wersję pracy, może się okazać, że licencja pozwala na wykorzystanie również wszystkich pozostałych jej wariantów, które zostały wygenerowane z oryginału (w tym oryginał). Choć dokładne szczegóły mogą się różnić w różnych jurysdykcjach, najważniejsze jest, by upewnić się, czy podczas konwersji został dodany wyraz kreatywności. Zobacz również Commons:Same work.
- Najprostszy przypadek to samodzielnie narysowane obrazki. Fotografie mogą sprawiać troszkę więcej problemów, gdyż każda osoba która jest na zdjęciu musi wyrazić zgodę na jego publikację. Nie dotyczy to zdjęć wykonanych podczas publicznych wydarzeń ani zdjęć osób publicznych - pod warunkiem, że zdjęcie nie zostało zrobione danej osobie w sytuacji prywatnej, lecz w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych).
- Dzieła sztuki wystawione na stałe na widok publiczny można w niektórych krajach – np. Niemczech, Szwajcarii i Austrii publikować bez zgody właścicieli tych dzieł dzięki istnieniu zasady wolności panoramy. W uproszczeniu zasada ta głosi, że wolno publikować zdjęcia dzieł sztuki oraz wszelkich obiektów architektonicznych, których właściciele wystawili je na widok publiczny. Natomiast w niektórych krajach, takich jak np. Francja, Belgia czy Włochy, zasada wolności panoramy nie obowiązuje. Dlatego nie możesz załadować zdjęcia np. Atomium w Brukseli, chyba że nie stanowi głównego tematu zdjęcia.
- W niektórych krajach, w przypadku obiektów i instalacji tymczasowych, wolność panoramy może nie mieć zastosowania. Jeden ze słynnych przykładów to opakowanie Reichstagu w Berlinie przez parę artystów Christo i Jeanne-Claude. W większości krajów musisz mieć zezwolenie również na fotografie eksponatów w muzeach oraz zdjęcia własności prywatnej – zwłaszcza te pokazujące wnętrza wymagają zgody właściciela. W Polsce wolno publikować zdjęcia dzieł sztuki, które da się sfotografować z miejsc publicznych (ulic, parków, skwerów), natomiast trzeba mieć zgodę właściciela obiektu do sfotografowania go z jego prywatnego terenu (np: we wnętrzu domu, stojąc na jego gruncie itd.)
- Większość obrazków, które znajdziesz w Internecie, nie może być załadowana, chyba że właściciel praw autorskich wyraźnie zezwolił na publikację na konkretnej wolnej licencji. Możesz jednak zawsze poprosić o takie zezwolenie. Jeżeli otrzymasz je e-mailem, prześlij je na adres [email protected] i zacytuj ładując plik. W e-mailu z prośbą o zezwolenie warto zawrzeć standardową deklarację zgody, zamieszczoną na stronie Commons:Pozwolenia.
- Jeżeli autor dzieła zmarł dawniej niż 70 lat temu, a jego utwór został opublikowany za jego życia, staje się ono własnością publiczną w większości krajów i może być załadowane w zdecydowanej większości przypadków. Stosuje się to również do kopii i reprodukcji wykonanych przez osoby trzecie, gdy nie mają one znamion oryginalnej twórczości wymaganej, aby objąć je osobnymi prawami autorskimi (możesz przeczytać o procesie między Bridgeman Art Library i Corel Corporation na angielskiej Wikipedii).
- Więcej szczegółowych informacji na temat praw autorskich i licencji oraz prawa autorskiego obowiązującego w różnych krajach znajdziesz na stronie Commons:Licensing/pl.
Dostępne licencje
| Pojęcie | Znaczenie |
|---|---|
| Licencja | Dokument prawny określający warunki wykorzystania (albo zakaz wykorzystania) utworu. Tylko osoba uprawniona z tytułu praw autorskich może określić licencję. |
| CC | Creative Commons, organizacja, która opracowała wolne licencje. Ich nazwy zaczynają się od CC. |
| Uznanie autorstwa | Podanie, kto jest autorem. W przypadku licencji CC ten warunek ma skrót BY. |
| Na tych samych warunkach | Licencja utworu opartego na utworze, który publikujemy, ma być tą samą, którą określamy dla naszego utworu. Ma skrót SA. |
| Copyleft | Pozwolenie na bardziej swobodne korzystanie z utworu niż to wynika z tradycyjnego prawa autorskiego. |
| Fair use | Instytucja prawa amerykańskiego podobna do polskiego dozwolonego użytku (każdemu wolno w określony sposób korzystać z utworu). |
Kiedy treść, którą ładujesz do Commons jest twoją własną pracą, możesz wybrać spośród wielu dostępnych licencji. Jeżeli nie interesują cię twoje prawa do niej i chcesz po prostu umieścić ją na Commons, wybór opcji w sekcji proponowanych będzie najlepszym wyborem. Natomiast kiedy chciałbyś zdecydować, na co dokładnie pozwalasz, publikując grafikę, powinieneś przeanalizować, na co pozwala każda z licencji i zadecydować zgodnie ze swoimi preferencjami. Poniżej znajduje się krótki opis dostępnych licencji.
Jeżeli nie ma odpowiadającej ci licencji do wyboru, możesz zaznaczyć "Żadna" i później ręcznie dodać odpowiednie informacje (listę akceptowalnych licencji znajdziesz na Commons:Oznaczenia licencji). Jest to zaawansowany sposób, ponieważ wymaga od ciebie znajomości nazwy szablonu opisującego wybraną licencję.
- "Nie wiem która to licencja" ("I don't know what the license is")
- Tak naprawdę, nie jest to rzeczywista opcja wyboru – tylko raczej test służący sprawdzeniu, czy wiesz co robisz. Pliki załadowane z tym tekstem po sprawdzeniu będą usuwane – w szczególności te opisane jako użyte na zasadzie dozwolonego użytku (fair use) oraz innych nie-wolnych licencjach (jak zezwolenia na wykorzystanie wyłącznie dla celów niekomercyjnych), które nie są dozwolone na Wikimedia Commons.
Najlepsze sposoby
- "Własna praca, wymagane podanie autora, udostępnianie na podobnej licencji" ({{CC BY-SA 4.0}})
- Ten wybór wymaga, by za każdym razem, kiedy praca jest wykorzystywana, podać jej autora. Ponadto, każdy utwór zależny musi być udostępniony na podobnej licencji. To jest rekomendowana opcja, ponieważ pozwala łatwo wykorzystywać pliki, a jednocześnie pozostawia ci niektóre prawa do pracy.
- "Własna praca, wymagane podanie autora" ({{CC BY 4.0}})
- Ta opcja wymaga, by za każdym razem, kiedy praca jest wykorzystywana, był oznaczany jej autor.
- "Praca własna, w domenie publicznej" ({{CC0}})
- Wybierając tę opcję, przyznajesz każdemu prawo do używania twojego utworu w jakikolwiek sposób sobie tylko wymyślą. Nikt nie musi oznaczać, że jesteś autorem pracy. Po udostępnieniu do domeny publicznej, nie możesz już nigdy zmienić licenji. W przeciwieństwie do innych wolnych licencji, nie zachowujesz żadnych praw do utworu.
Powyższe licencje zostały stworzone przez Creative Commons. Składają się one z modułów, których możesz używać w zależności od potrzeb, jednak Commons nie akceptują tych zawierających moduły NC i ND (użytek niekomercyjny i brak utworów zależnych). W 2015 roku najnowszą wersją była 4.0, choć 2.0 jest również często używana dla plików pochodzących z serwisu Flickr, ponieważ jest to jedyna wersja tam dostępna.
Uwagi dodatkowe
Po wybraniu opcji udostępniania możesz zaznaczyć opcję "Obserwuj tę stronę", aby śledzić wszelkie zmiany dokonywane w Twojej grafice. Na swojej liście "Obserwowanych" możesz sprawdzać kto i kiedy dokonywał zmian oraz zobaczyć szczegóły zmian (po kliknięciu w link). Przycisk "Obserwuj" znajduje się również na górze każdej strony.
Po kliknięciu na "Prześlij plik" być może będziesz musiał to jeszcze potwierdzić, o ile Twoje oprogramowanie uzna tę akcję za niebezpieczną. Po zakończeniu ładowania – co może chwilę potrwać – zostaniesz przekierowany na stronę grafiki.
Po wgraniu grafiki na Commons, musisz jeszcze edytować odpowiednią stronę Wikipedii (albo innego projektu), by umieścić tam ilustrację. Aby uzyskać pomoc odnośnie ilustrowania artykułów, zapoznaj się z instrukcją zamieszczoną w odpowiednim projekcie. Dla polskojęzycznej Wikipedii, pomoc znajdziesz tutaj: Pomoc:Ilustrowanie
Zobacz też
Strony na Wikimedia Commons: