دیکتاتۆر
دیکتاتۆر (بە ئینگلیزی: Dictator) سەرکردەیەکی سیاسییە کە خاوەنی ھێزێکی ڕەھایە. دیکتاتۆری دەوڵەتێکە کە لەلایەن یەک دیکتاتۆرەوە یان لەلایەن سیاسییەکەوە حوکم دەکرێت.[١] وشەکە وەک نازناوی دیکتاتۆری ڕۆم سەرچاوەی گرتووە کە لەلایەن ئەنجومەنی پیرانی ڕۆمانییەوە ھەڵبژێردراوە بۆ ئەوەی لە کاتی نائاساییدا حوکمڕانی کۆمارەکە بکات.[١] وەک زاراوەی "ستەمکار" و "خۆسەپێن"، دیکتاتۆر نزیکەی تەنیا وەک زاراوەیەکی ناتایبەتی بۆ حوکمڕانی ستەمکارانە بەکارھاتووە. لە بەکارھێنانی مۆدێرندا زاراوەی دیکتاتۆر بە گشتی بۆ پێناسەکردنی سەرکردەیەک بەکاردێت کە بڕێکی نائاسایی دەسەڵاتی کەسیی بەدەستەوەیە یان خراپ بەکاریدەھێنێت.
زۆرجار دیکتاتۆرەکان بە ھەندێک لەمانەی خوارەوە تایبەتمەندن: ڕاگرتنی ھەڵبژاردن و ئازادییە شارستانییەکان؛ ڕاگەیاندنی باری نائاسایی؛ سەرکوتکردنی نەیارانی سیاسی؛ پابەند نەبوون بە ڕێکارەکانی سەروەریی یاسا؛ و بوونی ھەستێکی خودایی. دیکتاتۆرییەتەکان زۆرجار دەوڵەتی تاک حیزبی یان حیزبی باڵادەستن.[٢][٣] جۆرەھا سەرکردە کە لە جۆرە جیاوازەکانی ڕژێمدا ھاتوونەتە سەر دەسەڵات، وەک دەوڵەتی تاک حیزبی یان حیزبی باڵادەست و حکوومەتە مەدەنییەکان لەژێر دەسەڵاتی کەسیدا، بە دیکتاتۆر پێناسە کراون.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا «Lessons in On-Line Reference PublishingMerriam-Webster's Collegiate Dictionary. Merriam-WebsterMerriam-Webster's Collegiate Thesaurus. Merriam-WebsterMerriam-Webster's Collegiate Encyclopedia. Merriam-Webster». The Library Quarterly. 71 (3): 392–399. July 2001. doi:10.1086/603287. ISSN 0024-2519.
- ^ Papaioannou، Kostadis (2015). «The Dictator Effect: How long years in office affect economic development». Journal of Institutional Economics. 11 (1): 111–139. doi:10.1017/S1744137414000356.
{{cite journal}}:|hdl-access=پێویستی بە|hdl=ھەیە (یارمەتی) - ^ Olson، Mancur (1993). «Dictatorship, Democracy, and Development». American Political Science Review. 87 (3): 567–576. doi:10.2307/2938736. JSTOR 2938736.
