بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دووم (کایەی ڤیدیۆییی ٢٠١٦)

ئەمە وتارێکی باشە. بۆ زانیاریی زۆرتر کرتەی لەسەر بکە.
لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دووم
پەرەپێدەرئید سۆفتوێر
بڵاوکەرەوەبێتێسدا سۆفتوۆرکس
دەرھێنەر
  • مارتی ستراتن
  • ھیوگۆ مارتن
نووسەرئادەم گازکۆین
ئاوازدانەرمیک گۆردن
زنجیرەدووم
بزوێنەرئید تێک ٦
سەکۆ
بڵاوبوونەوە
  • پلەی ستەیشن ٤، ویندۆز، ئێکس بۆکس وەن
  • ١٣ی ئایاری ٢٠١٦
  • نینتێندۆ سویچ
  • ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧
  • ستادیا
  • ١٩ی ئابی ٢٠٢٠
چەشنتەقەکەری کەسی یەکەم
شێوازتاکیاریزان، فرەیاریزان

دووم (بە ئینگلیزی: Domm) کایەیەکی ڤیدیۆییی تەقەکەری کەسی یەکەمە، لە ساڵی ٢٠١٦ لەلایەن ئید سۆفتوێر پەرەی پێدراوە و لەلایەن بێتێسدا سۆفتوۆرکس بڵاوکراوەتەوە. یارییەکە یەکەم قۆناغی گەورەی زنجیرەی دوومە لە دوای دووم ٣ لە ساڵی ٢٠٠٤ و ڕیبووتی ئەم یارییە بوو. لە مانگی ئایاری ٢٠١٦ بۆ پلەیستەیشن ٤ و مایکرۆسۆفت ویندۆز و ئێکس بۆکس وەن بڵاوکرایەوە. دەروازەیەکی بۆ نینتێندۆ سویچ بە ھاوبەشی لەگەڵ پانیک بەتن پەرەی پێدرا و لە مانگی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ بڵاوکرایەوە، ھەروەھا وەشانێکی بۆ گووگڵ ستادیا لە مانگی ئابی ٢٠٢٠ بڵاوکرایەوە. یاریزانەکان ڕۆڵی دەریاوانێکی فڕینی بۆشایی بێ ناو دەگرنە ئەستۆ کە بە «کێڵەر دووم» ناسراوە، کاتێک شەڕی ھێزە شەیتانەکان دەکات لەناو دامەزراوەیەکی وزە لەسەر مەریخ و دۆزەخ.

دووم ٤ لە ساڵی ٢٠٠٨ ڕاگەیەندرا، و ئەو وەشانە خولێکی پەرەپێدانی بەرفراوانی بەسەردا ھات بە دروستکردن و دیزاینی جیاوازەوە پێش ئەوەی یارییەکە لە ساڵی ٢٠١١ دووبارە دەستیپێبکرێتەوە و وەک تەنھا ناوی تاکی دووم ئاشکرا بکرێت. لەلایەن ئەو کڕیارانەوە تاقیکرایەوە کە پێشوەختە داواکاری یارییەکەی مەچینگەیمزی ساڵی ٢٠١٤ی وۆڵفینستین: نیو ئۆردەریان کردووە. میک گۆردن ئاوازەکەی ئامادە کردووە، لەگەڵ بەشدارییەکانی ڕیچارد دیڤین. ھەروەھا یارییەکە پێکھاتەیەکی فرە یاریزانی سەرهێڵ و دەستکاریکەری ئاستی ھەیە کە بە «سناپ ماپ» ناسراوە، کە بە ھاوبەشی لەگەڵ ستۆدیۆکانی سێرتەین ئافینیتی و ئیسکەلەیشن پەرەی پێدراوە.

دووم لەلایەن ڕەخنەگران و یاریزانانەوە پێشوازییەکی باشی لێکرا. ھەڵمەتی تاکە یاریزان و وێنە و دەنگ و یاریکردن ستایشێکی بەرچاوی لێکرا، لەکاتێکدا دۆخی فرە یاریزان ڕەخنەی بەرچاوی لێکەوتەوە. دووەم ئەو کایە ڤیدیۆیییە بوو کە زۆرترین فرۆشی ھەبوو لە ئەمریکای باکوور و بەڕیتانیا لە ھەفتەی بڵاوبوونەوەیدا و تا کۆتایی مانگی ئایاری ٢٠١٦ زیاتر لە ٥٠٠ ھەزار دانە بۆ کۆمپیوتەر فرۆشرا، بەدواداچوونێکی بە ناوی دووم ئیتێرناڵ لە مانگی ئازاری ٢٠٢٠ بڵاوکرایەوە.

یاریکردن

[دەستکاری]
شەڕکردنی دووم سلایەر دژی چەند کەسێک لە یارییەکەدا بە چەکی تاپڕ

یاریکردنی کایەی ڤیدیۆیی دووم یەکێکە لە تایبەتمەندییە گەورەکانی یارییەکە، ئەزموونێکی خێرا و ورووژێنەر پێشکەش دەکات کە دەگەڕێتەوە بۆ ڕەگەکانی زنجیرە ڕەسەنەکە لە ھەمان کاتدا توخمە مۆدێرنەکانی تێدایە. چەند لایەنێکی سەرەکی لە یارییەکە بریتیین لە: سیستەمی شەڕ: شەڕ لە کایەی دووم بە شێوەیەک دروست کراوە کە خێرا و دڕندانەیی و ورووژێنەر بێت.[١] یاریزانان ھاندەدرێن کە بەردەوام بجوڵێن و دوژمنەکانیان ڕووبەڕووی یەکتر بکەنەوە، چونکە مانەوە لە شوێنی خۆیان یان خۆدزینەوە دەتوانێت ببێتە ھۆی ئەگەری مردن.[٢][٣] یارییەکە پاداشتی شێوازی یاریکردنی شەڕانگێزی دەداتەوە بە دابینکردنی دڵۆپی تەندروستی و تەقەمەنی و زرێپۆش لە دوژمنە کەوتووەکانەوە، ھانی یاریزانەکان دەدات بەردەوام بن لە پاڵنانی بەرەو پێشەوە. چەک: یارییەکە جبەخانەی چەکی ھەمەچەشن و بەھێزی تێدایە کە جێگەی شێوازی یاریکردنی جیاوازە. لە دەمانچەی ئایکۆنیوە تا دەمانچەی وێرانکەری بی ئێف جی-٩٠٠٠،[٤] ھەر چەکێک ھەست و ئامانجی تایبەتی خۆی ھەیە لە شەڕدا. ھەروەھا یاریزانان دەتوانن چەکەکانیان بە مۆدەکان بەرز بکەنەوە کە کارایی زیاتر پێشکەش دەکەن، وەک زیادکردنی زیان یان شێوازی تەقەکردنی جێگرەوە. گلۆری کێڵز: یەکێک لە تایبەتمەندییە واژووکراوەکانی کایەکە سیستەمی گلۆری کێڵزە، کە ڕێگە بە یاریزانەکان دەدات کە دڕندانە گورزێکی گەورە ئەنجام بدەن لەسەر دوژمنە لاوازەکان.[٥][٦]

ئەنجامدانی گلۆری کێڵز نەک ھەر دوژمن بە شێوەیەکی گەورە خوێناوی دەکات بەڵکو پاداشتی یاریزانەکە دەداتەوە بە دڵۆپی تەندروستی. جووڵە: لایەنێکی سەرەکی یاریکردنە لە کایەکە یاریزانەکان توانای بازدان و دوو بازدان و سەرکەوتن بەسەر پەنجەرەکاندا و ئەنجامدانی کوشتنی شکۆمەندییان ھەیە بۆ ئەوەی زەبری یارییەکە بەردەوام بێت.[٧][٨] دیزاینی ئاستی یارییەکە ھانی یاریزانەکان دەدات کە بە خێرایی و بە شێوەیەکی کارا بە ژینگەکاندا تێپەڕن، بە بەکارھێنانی توخمەکانی ڕاست و پلاتفۆرم بە قازانجی خۆیان. بەڕێوەبردنی سەرچاوەکان: جگە لە لێھاتوویی شەڕکردن، یاریزانەکان دەبێت سەرچاوەکانیان بە شێوەیەکی کاریگەر بەڕێوەببەن.[٩] ئەمەش بریتییە لە بەدواداچوون بۆ تەندروستی و تەقەمەنی و پێداویستییەکانی زرێپۆش، ھەروەھا بەکارھێنانی ستراتیژی پاوەر ئەپ و ئامێرەکانی وەک نارنجۆک و زنجیر مۆری بۆ بەدەستھێنانی لێوار لە شەڕدا.[١٠] دیزاینی ئاست: ئاستەکانی یارییەکە بە شێوەیەکی ئاڵۆز دیزاین کراون بۆ ئەوەی تێکەڵەیەک لە ڕووبەڕووبوونەوەی شەڕی چڕ و گەڕان و دژایەتی پلاتفۆرم دابین بکات. ھەر ئاستێک پڕە لە نھێنی بۆ دۆزینەوە، لەوانە شتە کۆکراوەکانی شاراوە، خاڵەکانی نوێکردنەوە؛ بۆیە یارییەکە چەندین توخم و مۆدی جیاوازی تێدایە کە ڕێگەی بە یاریزانان دەدات بەکاریبھێنن تا زیاتر پێش بکەون و شێواز و ئاستی جیاواز بێتە پێشیانەوە.[١١]

چیرۆک

[دەستکاری]

چیرۆکی کایەی دووم بەدوای پاڵەوانەکەدا دەگەڕێت کە بە دووم سلایەر ناسراوە، کاتێک لە تابوتێکەوە لەسەر مەریخ لە دامەزراوەی توێژینەوەی کۆمپانیای یونیون ئایرۆسپەیس (UAC) کە بە بنکەی مەریخی UAC ناسراوە، بەئاگا دێتەوە. یارییەکە بە داگیرکردنی ھێزە شەیتانەکان لە دۆزەخەوە دەست پێدەکات، کە لەلایەن ئۆلیڤیا پیرسەوە ڕێکدەخرێت، زانایەکی پلە باڵای زانکۆی یو ئەی سی کە پەیمانێکی لەگەڵ جنۆکەکاندا کردووە بۆ ئەوەی دەسەڵاتەکەیان بۆ قازانجی خۆی بەکاربھێنێت. وەک دۆم سلایەر، یاریزانەکە دەست دەکات بە ئەرکێکی بێوچان و دڕندانە بۆ وەستاندنی داگیرکاری شەیتانەکان و ڕێگریکردن لە تێکەڵبوونی دۆزەخ لەگەڵ مەریخ و لە کۆتاییدا زەوی. بە درێژایی یارییەکە، دۆم سلایەر شەڕ دەکات لە نێوان کۆمەڵێک جنۆکەدا بە بەکارھێنانی چەکی بەھێز، لەوانە دەمانچەی ئایکۆنی، تفەنگی پلازما، موشەک ھەڵگر و زنجیر.[١٢]

گێڕانەوەکە لە ڕێگەی چیرۆکگێڕانی ژینگەیی و لۆگی داتا و کارلێککردن لەگەڵ کارەکتەرەکانی دیکەدا دەکرێتەوە، وەک دکتۆر ساموێل ھایدن، سەرۆکی UAC، کە ڕێنمایی و زانیاری سەبارەت بە ھەڕەشەی شەیتانەکان دەدات. لەگەڵ پێشکەوتنی یاریزانەکان لە یارییەکەدا، ڕادەی ڕاستەقینەی تاقیکردنەوەکانی UAC لەگەڵ وزەی دۆزەخ و دەرئەنجامەکانی دەستکاریکردنی ھێزەکانی دەرەوەی کۆنترۆڵی خۆیان ئاشکرا دەکەن. چیرۆکی یارییەکە بەھۆی بەدواداچوونی بێوچانی دۆم سلایەر بۆ جنۆکەکان و ھەوڵەکانی بۆ کۆتاییھێنان بە داگیرکارییەکە بۆ یەکجارەکی و بۆ ھەمیشە. یارییە خێراکانی یارییەکە و زنجیرە شەڕە چڕەکان لەگەڵ توخمەکانی نھێنی و دۆزینەوە تێکەڵاون، کاتێک یاریزانەکان نھێنییەکانی لێکۆڵینەوەکانی UAC ئاشکرا دەکەن و ڕووبەڕووی سەرۆکە جنۆکە بەھێزەکان دەبنەوە لە شەڕە ئیپیکییەکاندا؛ بۆیە یاریکردن و چیرۆکی کایەکە زەمینە بۆ ئەزموونێکی گەورە و پڕ لە کردار دادەنێت کە ڕێز لە ڕەگ و ڕیشەی کلاسیکی تەقەکەری کەسی یەکەمی زنجیرەکە دەگرێت.

پەرەپێدان

[دەستکاری]
مارتی ستراتۆن (چەپ) و هوگۆ مارتن (ڕاست)، دەرھێنەرانی یارییەکە

پەرەپێدانی کایەی ڤیدیۆیی دووم کارێکی گرنگ بوو کە ئامانجی بوژاندنەوەی زنجیرەکە ڕەسەنەکە بوو لە ھەمان کاتدا ڕاستگۆیی لەگەڵ ڕەگەکانیدا وەک تەقەکەرێکی خێرا و دڕندەیی کەسی یەکەم.[١٣] یارییەکە لەلایەن ئید سۆفتوێرەوە پەرەی پێدراوە کە ستۆدیۆی پشت یارییە ڕەسەنەکانی «دووم»ە و لەلایەن باتێسدە سۆفتوۆرکس بڵاوکراوەتەوە.[١٤] یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی تیمی پەرەپێدان بریتی بوو لە مانەوەی بەھێزی یارییە ڕەسەنەکانی «دووم» لە ھەمان کاتدا ھێنانیان بۆ سەردەمی مۆدێرن بە گرافیکی نوێکراوە و میکانیکی یاریکردن و چیرۆکگێڕان.[١٥][١٦] تیمەکە ھەوڵیدا یارییەک دروست بکات کە سەرنجی ھەردوو ھاندەرانی ماوە درێژی زنجیرەکە و تازەھاتووانی زنجیرەکە سەرنجڕاکێش بێت.[١٧]

بۆ بەدیھێنانی ئەمە، گەشەپێدەران لە کاتی پرۆسەی پەرەپێدانەکەدا سەرنجیان خستە سەر چەند لایەنێکی سەرەکی؛ یاریکردن: ئامانجی تیمەکە دروستکردنی ئەزموونێکی یاریکردنی خێرا بوو کە جەختی لەسەر جووڵە و چالاکی و شەڕی لێھاتووانە بکردایەتەوە.[١٨] ئەوان میکانیکی وەکو کوشتنی شکۆمەندییان ناساند، کە ڕێگەی بە یاریزانەکان دەدا جووڵەی کۆتایی دڕندانە لەسەر دوژمنە لاوازەکان ئەنجام بدەن بۆ وەرگرتنەوەی تەندروستی و تەقەمەنی، ئەمەش ھاندەری شێوازی یاریکردنی شەڕانگێز بوو. چەک و نوێکردنەوە: یارییەکە جبەخانەیەکی ھەمەچەشنی چەکی تێدابوو کە ھەریەکەیان تایبەتمەندی و ئەرکی ناوازەی ھەبوو.[١٩] یاریزانان دەتوانن چەک و تواناکانیان بەرز بکەنەوە بە بەکارھێنانی سیستەمێکی پێشکەوتن کە پاداشتی گەڕان و لێھاتوویی شەڕکردن دەداتەوە. دیزاینی ئاست: ئاستەکان بە شێوەیەک دیزاین کراون کە ناھێڵی و کۆتایی کراوە بن، ھاندەری گەڕان و دۆزینەوەی نھێنییەکان بن لە ھەمان کاتدا ھەستکردن بە زەبری ھێز و چڕی دەپارێزن.[٢٠] تیمەکە ژینگەیەکی ئاڵۆزیان دروست کرد کە پڕ بوون لە ناوچەی شاراوە و دژایەتی و توخمەکانی چیرۆکگێڕانی ژینگەیی. دیزاینی ھونەر و دەنگ: دیمەن و دیزاینی دەنگی یارییەکە زۆر گرنگ بوون لە دروستکردنی ئەزموونێکی گەورە و کەشوھەوا.[٢١]

گەشەپێدەران گرنگییەکی زۆریان بە وردەکارییەکان داوە لە دروستکردنی بوونەوەرە شەیتانییەکان و ژینگەکان و چەکەکاندا، ھەروەھا دروستکردنی دەنگێکی دینامیکی کە تەواوکەری کردارەکانی سەر شاشە بوو. فرە یاریزان و سناپ ماپ: جگە لە ھەڵمەتی تاکە یاریزان، شێوازی فرە یاریزانی لەخۆگرتبوو کە جەختی لەسەر شەڕی خێرا دەکردەوە لە شێوازی گۆڕەپان.[٢٢] ھەروەھا یارییەکە سناپ ماپی ناساند کە دەستکاریکەرێکی ئاستی بەکارھێنەر دۆستە و ڕێگەی بە یاریزانەکان دەدا نەخشەی تایبەت و شێوازی یارییەکە دروست بکەن و ھاوبەشی بکەن؛ بۆیە پەرەپێدانی کارێکی گەورە بوو بۆ تیمی ئید سۆفتوێر، کە ھەوڵیان دا ڕێز لە مانەوەی زنجیرەکە بگرن لە ھەمان کاتدا پاڵنانی سنوورەکان و گەیاندنی وەرگرتنی نوێ لە فۆرمولەی کلاسیکی تەقەکەری کەسی یەکەم.[٢٣] یارییەکە لەلایەن ڕەخنەگران و ھەوادارانی بە ھەمان شێوە پێشوازییەکی باشی لێکرا بەھۆی یارییە چڕەکەی و گێڕانەوەی گەورە و گونجاندن لە ئەزموونی ئایکۆنی دووم بۆ نەوەی نوێی یاریزانان.[٢٤]

بڵاوکردنەوە

[دەستکاری]
ئەو بەرگەی لەڕێگەی ڕاپرسییەک لە توویتەر هەڵبژێردرا

بڵاوکردنەوەی کایەی ڤیدیۆیی دووم بە تەواوی ناوازە بوو، شێوازی دروستکردنی بانگەشەی یارییەکە بۆ بێتێسدا و ئید سۆفتوێر دیاردە بوو.[٢٥] لە ڕاگەیاندنی سەرەتایییەوە لە ئی٣ بەو ترەیلەرە سینەمایییە چڕەوە تا ئاشکراکردنی یارییەکە و چاوپێکەوتنەکانی گەشەپێدەران، ھەوادارانیان وروژاند بۆ ئەوەی کە بڕیار بوو.[٢٦] تاقیکردنەوەی تاقیکاری فرە یاریزانیش ھەنگاوێکی زیرەک بوو، جۆشوخرۆشی کردارەکەی بە یاریزانەکان دەدا و ڕێگەی پێدەدان فێدباکی خۆیان دەربارەی بدەن. بڵاوبوونەوەی کایەی دووم ٢٠١٦ لەلایەن ھەوادارانە کۆنەکانی تەقەکەری کەسی یەکەمەوە زۆر چاوەڕوان دەکرا.[٢٧] یارییەکە لەلایەن ئید سۆفتوێر پەرەی پێدراوە و لەلایەن بێتێسدا سۆفتوۆرکس بڵاوکراوەتەوە، یارییەکە دووبارە دەستپێکردنەوەی زنجیرە کلاسیکییەکان بووە کە شۆڕشێکی گەورەی لە چەشنەکەدا کردووە لە ساڵانی نەوەدەکاندا. یارییەکە بە فەرمی لە ئی٣ ٢٠١٥ بە ترەیلەرێکی سینەمایی ڕاگەیەندرا کە شەڕی خێرا و دڕندانە و کەشوھەوای چڕ و پڕی پیشان دا کە «دووم» پێی ناسراوە. ئەم ڕاگەیاندنە وروژاندنێکی زۆری لەنێو یاریزانان دروست کرد کە تامەزرۆی بینینی گەڕانەوەی ئەو کۆکراوە خۆشەویستە بوون.[٢٨][٢٩]

پێش بڵاوکردنەوەی یارییەکە، ئید سۆفتوێر و بێتێسدا ترەیلەری یاریکردن و ڕۆژنامەی گەشەپێدەرەکانیان ھاوبەش کرد کە تیشکیان خستە سەر گرافیکە سەرنجڕاکێشەکانی یارییەکە، یاریکردنی داینامیکی و دیزاینی ئاستی ئاڵۆز.[٣٠][٣١] گەشەپێدەران جەختیان لەوە کردەوە کە ئەوان بە ڕەگەکانی زنجیرەکە دەمێننەوە لە ھەمان کاتدا توخمە مۆدێرنەکانیان دەناسێنن بۆ ئەوەی یارییەکە ھەست بە تازەیی و داھێنەرانە بکات. یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرنجڕاکێشەکانی بڵاوکردنەوەکە بریتی بوو لە تاقیکاری فرە یاریزان کە ڕێگەی بە یاریزانەکان دەدا ئەزموونی کردارە خێراکانی فرە یاریزان بکەن پێش ئەوەی کایەکە بە فەرمی بخرێتە بازاڕەوە.[٣٢][٣٣][٣٤] ئەم تاقیکارییە یارمەتی دروستکردنی بانگەشەی و پێشبینیکردنی یارییەکەی دا، چونکە یاریزانەکان تامێکیان لە شەڕی چڕ و میکانیکی یاریکردنی ناوازە وەرگرت. لە ١٣ی ئایاری ٢٠١٦، دواجار کایەی «دووم» بڵاوکرایەوە و ڕەخنەگران ستایشی زۆریان لێکرد. یارییەکە ستایشی زۆری لێکرا بەھۆی یارییە خێراکانی و دیمەنە سەرسووڕھێنەرەکانی و وەرگێڕانی دڵسۆزانە لە فۆرمولەی کلاسیکی «دووم». یاریزانەکان زۆر دڵخۆش بوون کە خۆیان بخزێننە ناو دۆخی ھەڵمەتەوە، کە ئەزموونێکی ورووژێنەری تاکە یاریزانی پێشکەش دەکرد کە پڕ بوو لە جنۆکە و گۆڕ.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Appel، Molly (٢٧ی ئایاری ٢٠١٦). «The Alien Among Us: Why Doom is the Best First-Person Shooter for Beginners». Paste. لە ١٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  2. ^ Wojcik، Wade (January 11, 2016). «The Gruesome Level Design Of Doom». Game Informer. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە June 30, 2016 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  3. ^ Birnbaum، Ian (١٨ی تەممووزی ٢٠١٤). «Doom revealed at QuakeCon 2014, and here's what we saw». PC Gamer. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  4. ^ Saed، Sherif (٦ی ئابی ٢٠١٥). «Doom can't afford to let you hang back». VG247. لە ١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  5. ^ Houghton، David (٣ی تەممووزی ٢٠١٥). «Doom is fast, thrilling, authentic, and deeply, hilariously gory». GamesRadar. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  6. ^ Bertz، Matt (January 20, 2016). «The Explosive, Modified Arsenal of Doom». Game Informer. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە July 4, 2016 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  7. ^ Craddock، David (March 16, 2020). «Stairway to Badass: The Making and Remaking of Doom: Keywords». Shacknews. لە December 27, 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە December 27, 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  8. ^ Wiltshire، Alex (July 15, 2016). «How Doom[[:داڕێژە:'s]] Glory Kills Maintain Momentum». Rock Paper Shotgun. لە December 27, 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە December 27, 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: URL–wikilink conflict (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  9. ^ Bowling، Steve (٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧). «Doom Review». Nintendo Life. لە ٢٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  10. ^ Craddock، David (May 18, 2016). «How to Get the Chainsaw in Doom». Shacknews. لە December 27, 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە December 27, 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  11. ^ Sarkar، Samit (١١ی ئایاری ٢٠١٦). «Doom developers explain the campaign's progression system». Polygon. لە ٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  12. ^ Douglas، Dante (September 15, 2017). «Doom is About Climate Change». Paste. لە December 6, 2022 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 27, 2024 ھێنراوە. {{cite magazine}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  13. ^ Craddock، David (March 16, 2020). «Stairway to Badass: The Making and Remaking of Doom: Trendy». Shacknews. لە January 3, 2024 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 3, 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  14. ^ Barnett، Brian. «Why Development Stopped On Doom 4». IGN. لە ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  15. ^ McWhertor، Michael (١٩ی شوباتی ٢٠١٤). «Wolfenstein: The New Order hits May 20 with Doom beta access (update)». Polygon. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  16. ^ Smith، Adam (١٩ی شوباتی ٢٠١٤). «Mein Gott: Wolfenstein Preorders Secure Doom Beta Access». Rock, Paper, Shotgun. لە ٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  17. ^ Ocampo، Jason (٧ی ئایاری ٢٠٠٨). «Doom 4 Announced». IGN. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی ئایاری ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی ئایاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  18. ^ Pitts، Russ (May 15, 2014). «Making Wolfenstein: A Fight Club at the Top of the World». Polygon. لە ڕەسەنەکە لە August 6, 2014 ئەرشیڤ کراوە. لە December 11, 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  19. ^ Magrino، Tom (١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٩). «Bethesda publishing Rage». GameSpot. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی ئازاری ٢٠١٤ ھێنراوە.
  20. ^ Chalk، Andy (١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥). «Doom multiplayer alpha signups are now being taken». PC Gamer. لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  21. ^ Reilly، Jim (١٦ی ئابی ٢٠١٠). «Doom 4 Coming Sooner Than You Think». IGN. لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  22. ^ Thorsen، Tor (١٠ی نیسانی ٢٠٠٩). «Hollenshead Rages about PC gaming, E3 surprises». GameSpot. لە ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی نیسانی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  23. ^ Bailey، Dustin (١١ی تەممووزی ٢٠٢٢). «New Doom 4 footage shows what the Call of Duty-inspired FPS would've played like». GamesRadar . لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  24. ^ Kaharl، Jonathan (١٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١). «Doom 4 (Unreleased)». Hardcore Gaming 101. لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  25. ^ Nunneley، Stephany (١٢ی ئایاری ٢٠١٦). «Doom: here's the PC requirements and launch times for your region». VG247. لە ١٢ی شوباتی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  26. ^ Wilhelm، Parker (١٩ی ئابی ٢٠٢٠). «Rip & Tear, Anywhere: Doom (2016) arrives on Google Stadia!». Bethesda Softworks. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  27. ^ Frank، Allegra (٢٤ی شوباتی ٢٠١٦). «Doom launching uncut in Germany — a franchise first». Polygon. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  28. ^ Sirani، Jordan (١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧). «Doom Gets a Release Date for Nintendo Switch». IGN. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  29. ^ Osborn، Alex (١٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧). «Wolfenstein 2 Switch Port Handled by Same Studio Behind Doom, Rocket League Port». IGN. لە ١ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  30. ^ Matulef، Jeffery (١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٧). «Doom on Switch won't have SnapMap level editor». Eurogamer. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  31. ^ Khan، Asif (November 9, 2017). «Doom on Nintendo Switch Review: What a time to be alive». Shacknews. لە December 28, 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە December 28, 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  32. ^ Furniss، Zack (١٠ی ئایاری ٢٠١٦). «Where is our review for Doom?». Destructoid. لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  33. ^ Shreier، Jason (١٠ی ئایاری ٢٠١٦). «Bethesda Isn't Sending Out Early Review Copies Of Doom». Kotaku. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  34. ^ Craddock، David (٣٠ی ئایاری ٢٠١٦). «Opinion: Doom Release Highlights Shifting Problem of Embargoes». Shacknews. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ھێنراوە.

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=دووم_(کایەی_ڤیدیۆییی_٢٠١٦)&oldid=1373550»