بەکرەجۆ - ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد

بەکرەجۆ Bakrajo
شارەدێ
دیمەنی شارۆچکەی بەکرەجۆ
وڵات	کوردستان^[١] عێراق
پارێزگا	سلێمانی
قەزا	قەزای سلێمانی(ناوەند)
ناحیە	ناحیەی بەکرەجۆ
بەرزایی	٧٤٧ مەتر (٢٬٤٥١ پێ)
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (سۆرانی)
• ئایین	سوننی شافعی

بەکرەجۆ شارۆچکەیەکە کەوتووەتە ناحیەی بەکرەجۆ، قەزای سلێمانی، پارێزگای سلێمانی، باشووری کوردستان.^[٢] ئەم شارۆچکەیە ناوەندی ناحیەی بەکرەجۆیه

ناو

[دەستکاری]

لە جۆگای بەکرەوە کە پاشتر بووە بە بەکرەجۆگا پاشتر بەکرەجۆ، واتە لە بەکر و جۆگاوە ھاتووە.

جوگرافیا

[دەستکاری]

بەکرەجۆ لە باکوور ھاوسنوورە لەگەڵ گوندی قلیاسان و لە باشوور لەگەڵ گوندی باڵچوغ و لە ڕۆژھەڵات لەگەڵ گوندی کۆسەی چەم و لە ڕۆژاوا لەگەڵ گوندی ئەحمەدئاوا، بەکرەجۆ.^[٣]^[٤]

مێژوو

[دەستکاری]

کۆچکردوو بەکربەگ یاخود بەکرەسوور، کەیەکێک بووە لەمیرە پێش کۆتاکانی میرنشینی بابان، جۆگاکەی لێداوە لە سەرچنارەوە بە قلیاساندا بۆ بەکرەجۆ، کەپێ دەچێت چەند ساڵێک پێش ساڵی ۱۸٥۰ی زاینی بووبێت، لەبەرئەوەی لەم بەروارەدا میرنشینی بابان کۆتایی ھاتووە و عوسمانیەکان حوکمی ناوچەکەیان کردووە.
مێژووی مەزرەعەی بەکرجۆ: کۆچکردوو محەممەد ئەمین زەکی بەگ گەورە مێژووناسی کورد، ساڵی ۱۹۳٤ی زاینی مەزرەعەکەی دامەزراندووە، کەئەوکات وەزیر بووە لە شانشینی عێراق، تاکو بەو زەوی و ئاوە شاری سلێمانی بەخێو بکات، لەبەرئەوەی لەوڵاتی بابان و سۆراندا یەکێک بووە لەچوار بەپیتترین خاک و دەشتەکان بۆ کشتوکاڵ کەئەوانیش دەشتی (شارەزوور، بەکرەجۆ، بیتوێن و ھەولێر)ن.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]

^ «Kurdistan Regional Government». KRG. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ د. عەبدوڵڵا غەفوور. «پێڕستی گوندەکانی باشوور» (PDF) (بە کوردی).{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر)^{[بەستەری مردوو]}
^ http://wikimapia.org/
^ http://www.krso.net/ ٣ی شوباتی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

شار، شارۆچکە و شارەدێیەکانی ھەرێمی کوردستان

پارێزگای دھۆک

ئیدارەی زاخۆ	زاخۆ باتیفا دەركار ئیبراھیم خەلیل

پارێزگای سلێمانی

ئیدارەی ڕاپەڕین	ڕانیە قەڵادزێ حاجیاوا سەروچاوە سەرکەپکان چوارقوڕنە سەنگەسەر ژاراوە ئیسێوە ھێرۆ ھەڵشۆ
ئیدارەی گەرمیان	کەلار کفری خانەقین باوەنور شێخ تەویل ڕزگاری خان ڕۆستەم زینانەی گەورە سەرقەڵا کوڵەجۆ مەیدان قۆرەتوو

پارێزگای ھەولێر

ئیدارەی سۆران	سۆران چۆمان مێرگەسۆر خەلیفان سیدەکان حاجی ئۆمەران گەڵاڵە قەسرێ سمێلان وەرتێ سرێشمە مەزنێ شێروان مەزن بارزان پیران گۆڕەتوو بەرمیزە

پارێزگای ھەڵەبجە

ب و د پێڕستی گوندەکانی قەزای سلێمانی
کوردستان > باشوور > پارێزگای کوردستان > قەزای سلێمانی
ناحیەی بەکرەجۆ	بەکرەجۆ(ناوەند) ئاشەسپی ئالیاوای خواروو ئالیاوای سەروو ئاوبارە (ڕوونکردنەوە) ئەحمەدئاوا، بەکرەجۆ بابان، بەکرەجۆ باریکە، تانجەرۆ باڵچۆغ باوەگێلدی باوەمەردەی خواروو باوەمەردەی سەروو بنگرد، بەکرەجۆ پیرکە تاسڵوجە، سلێمانی تەپەڕەش، بەرانان تووەسپی جۆگەی گەورە جێشانە چاڵگە، دۆڵەڕووت چەقژی خواروو چەقژی سەروو خەلیفاوا خێوەتە (ڕوونکردنەوە) داراغا داربەڕوو، بەرانان دارتووی حارس دارتووی مەولانە دارتووی نەزەر دارەبەن، دۆڵەڕووت داودبڵاخ دێکۆنی بابەعەلی دێکۆنی عەلی ئەفەندی ڕاپەڕین، بەکرەجۆ سماقان، دۆڵەڕووت سەرداراوا سورگەی خواروو سورگەی سەروو سۆتکە شێخ ڕەش شێخ وەساڵ عەزیزاوا، بەکرەجۆ عەواڵ فەیاڵ قادراوا، دۆڵەڕووت قازان، بەرانان قزلەر قلیاسان قەمەرتلی قولەرەیسی قوڵقوڵە، دۆڵەڕووت قۆرخودوباش کارێزکڵاو کانی بەردینە کانی بەردینەی قازان کانی پیرە کانی جنە کانی سپیکەی گڵەزەردە کانی سەفەر کانی گۆران کانی گۆمە کانی مەنم کانی میکائیل کەڵەکن کەڵەوانان کەنەسوورە، بەکرەجۆ کەنەکەوەی ئیسکان کەنەکەوەی دەواجین کەنەکەوەی شەھیدان کۆسەی چەم کێلەسپی گڵەزەردە، بەرانان گۆپیتە لەنجاوا، بەرانان مەلاداود ھەزارمێرد ھەنارانی خواروو ھەنارانی سەروو ھەنارانی کۆن
ناحیەی بازیان	بازیان(ناوەند) ئاڵی بزاو ئاڵی گۆران ئەڵاقوڵی ئەڵایی خواروو ئەڵایی ئیبراھیم ئاوا باریکە، بازیان باڕۆیی بچوک باڕۆیی گەورە باڵاجۆ باڵۆڵان بەرانان بەردەقارەمان(باینجان) بەگەجانی بیبیجەکی سماقان بیبیجەکی گۆران بیبیجەکی وەیس تەپەشوانکارە تەیناڵی تازە تەیناڵی کۆن تووی ئەولیا چۆڵمک خاڵدان خێوەتە (ڕوونکردنەوە) داریکەلی دەربەندەسوتاو دەرگەزێنی بابەعەلی دەرگەزێنی ھەمەوەند زییەکە ساتیار، بازیان سڵێمانەگردە سەرچاوە، بازیان شوانکارە، بازیان شێخ مەند قوشقایە کانی پێنج شەمە کانی سمایلە کانی شایە کانی شەیتان کڵاشکەرانی بچوک کڵاشکەرانی گەورە کوپەڵە کۆیک گاوانی گۆپاڵە گۆمەتەی کەچ لازیان لەتیف ئاوا محمودێ مۆرتکە میرەدێ، بازیان ھالەی حاجی ڕەشید ھالەی سەرچاوە ھالەی مام قادر ھەنجیرە (ڕوونکردنەوە) ھەیاسی ھوڵوبڵاخ ورمزیار
ناحیەی تانجەرۆ	عەربەت(ناوەند) باخچە، تانجەرۆ بادەرە باریکە، عەربەت بەردەکەڕ، تانجەرۆ بێستان سووری بچوک بێستان سووری گەورە پوشێن چەقلاوا چەناخچیان چوارتاق حارس ئاوا حەمەی بارام خاک و خۆڵ، تانجەرۆ خرابە خەراجیان داربەڕولە، تانجەرۆ دارەڕەش دەربەندفەقەرە دەمرکان دێی ئەلی دێی بارام دێی ڕەمەزان ڕازیانە، تانجەرۆ زڕگوێز زڕگوێزەڵە زێڕینجۆی خواروو زێڕینجۆی سەروو ژاڵەی خواروو ژاڵەی سەروو سەدوبیست، تانجەرۆ سەماوات سولەکان شەمە شێخ عەوڵا شێخ عومەر شێخ وەیساوا عارفاوا فەرەجاوا قازاو قڕگە قسرتی خواروو قسرتی سەروو قەرەتۆغان قەڕاڵی کارێز، تانجەرۆ کاژاوی حەمەساڵەح کانی شاسوار کانی ھەنجیر، تانجەرۆ کانی وەیس کەماڵانی خواروو کەماڵانی سەروو کۆزەڕەقە کۆڵەبی کۆمەڵگای باریکە کۆمەڵگای تانجەرۆ گامێشەوان گەدان گەڵباخ گورگەچیا، تانجەرۆ گۆماو، تانجەرۆ ناوگردان، تانجەرۆ نەمەڵ نیسکەجۆ ھەنجیرە (ڕوونکردنەوە) ھوانە وێلەکەی خواروو وێلەکەی سەروو وێڵەدەر یاسین تەپە یەخیماڵی یەکماڵە
ناوەند: سلێمانی، شارۆچکەکان: بەکرەجۆ و بازیان و عەربەت