Tramvaj-voz
Tramvaj-voz je vrsta lakog šinskog vozila koje zadovoljava standarde sistema lake željeznice (obično gradski ulični tramvaj), ali koje također ispunjava nacionalne standarde glavnih linija, koje dozvoljavaju rad zajedno sa vozovima na glavnim linijama. Ovo omogućava postanak linija koje mogu koristiti i postojeće gradske tramvajske pruge i glavne željezničke pruge i stanice. Kombinira urbanu dostupnost tramvaja s većom brzinom voza u predgrađu.[1]
Koncept modernog tramvaj-voza nastao je u njemačkom gradu Karlsruhe u kasnim 1980-im.[2] Ovaj koncept se često naziva Karlsruhe modelom[1] i od tada je usvojen u drugim gradovima kao što su Mulhouse u Francuskoj[1] i u Kasselu, Nordhausenu i Saarbrückenu u Njemačkoj.[2]
Inverzija koncepta je poznat pod imenom voz-tramvaj; glavni voz prilagođen za vožnju ulicom u gradskoj tramvajskoj lniji, također poznat kao model Zwickau .
Tehnologija
[uredi | uredi izvor]Tramvaj-vozovi su često korišteni u međugradskim linijama,[3] tj. povezuju različita mjesta ili gradove prema definiciji Georgea W. Hiltona i Johna F. Duea.[4]
Većina tramvaja-vozova saobraća na standardnom kolosijeku, što olakšava dijeljenje kolosijeka sa glavnim vozovima.
Vozila tramvaj-voz su dvostruko opremljena kako bi zadovoljila potrebe i tramvajskog i načina rada na glavnim prugama, s podrškom za više napona elektrifikacije ako je potrebno i sigurnosnom opremom. Sistemi Karlsruhe i Saarbrücken koriste automatsku zaštitu voza "PZB" ili "Indusi", tako da ako mašinovođa prođe signal pri zaustavljanju, aktiviraju se kočnice.
Historija
[uredi | uredi izvor]Ideja za ovakvom vrstom javnog prijevoza nije nova; u ranom 20. vijeku, međugradske tramvajske linije često su saobraćale na posebnoj pruzi između gradova, dok su se vozile na uličnoj pruzi u gradu, zajedno s ostalim vozilima. Prva međugradska linija koja se pojavila u Sjedinjenim Američkim Državama bila je pruga u ulici Newark i Granville u Ohiu, koja je otvorena 1889. Godine 1924. u Hobartu, Australija, predloženo je zajedničko korištenje pruge između tramvaja i vozova.[5]
Postojeći sistemi
[uredi | uredi izvor]Azija
[uredi | uredi izvor]Japan
[uredi | uredi izvor]- Fukui: Fukui Fukubu linija
Evropa
[uredi | uredi izvor]Austrija
[uredi | uredi izvor]Danska
[uredi | uredi izvor]- Aarhus Letbane [7]
Francuska
[uredi | uredi izvor]- Lyon: Rhônexpress (2010)
- Lyon: Tramvaj-voz u zapadnom Lyonu
- Mulhouse: Mulhouse tramvaj [8]
- Nantes: tramvaj-voz u Nantu (2011)
- Île-de-France (regija Pariza):
- Tramvajska linija 4 (2006.)
- Tramvajska linija 11 Ekspres (2017.)
Njemačka
[uredi | uredi izvor]- Chemnitz : Chemnitz Tramway
- Karlsruhe : Stadtbahn Karlsruhe
- Kassel : Kassel RegioTram (2006)
- Nordhausen : Tramvaji u Nordhausenu
- Saarbrücken : Saarbahn
Mađarska
[uredi | uredi izvor]- Suegedin-Vasrelz tramvaj-voz (2021.)
Italija
[uredi | uredi izvor]- Sassari : Metrosassari
Portugal
[uredi | uredi izvor]- Porto :
- Linija metroa Porto B/Bx (otvoreno 2005.)
- Metro linija C u Portu (otvoreno 2005.)
Španija
[uredi | uredi izvor]- Alicante : Alicante Tram (2007.)
- Majorka : Željeznička mreža Majorke
- Cádiz : tramvaj-voz zaliva Cádiz (otvoreno 2022.)
Ujedinjeno Kraljevstvo
[uredi | uredi izvor]- Sheffield - Rotherham : Sheffield Supertram (2018.)
- Cardiff : Metro u Južnom Walesu (2023.)
Sjeverna Amerika
[uredi | uredi izvor]- Puebla, Meksiko : Puebla-Cholula turistički voz
Modeli
[uredi | uredi izvor]Modeli tramvaj-vozova uključuju:
- Alstomov RegioCitadis i Citadis Dualis, izvedeni iz Citadisa;
- Bombardier Flexity Link i Bombardier Flexity Swift;
- Siemens S70 i
- Stadler Citylink
Voz-tramvaj
[uredi | uredi izvor]Evropa
[uredi | uredi izvor]- Zwickau : Tramvaji u Zwickauu – ugrađeni dizel generator (laki RegioSprinter dizelski šinski autobusi koji također rade na uličnoj tramvajskoj mreži)
Sjeverna Amerika
[uredi | uredi izvor]- Austin : Capital MetroRail – prigradska željeznica koja dijeli više zajedničkog sa radom voza-tramvaja, sa uličnom prugom u centru grada i korištenjem glavne pruge. Koristi više dizelskih jedinica.
- New Jersey : River Line – višestruke dizelske jedinice koje koriste glavne pruge između Trentona, New Jersey i Camden, New Jersey.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c "Tram-train: Making new connections". tautonline.com. Tramways & Urban Transit. Pristupljeno 28. 1. 2022.
- ^ a b "Uk tram-train: Learning lessons". tautonline.com. Tramways & Urban Transit. Pristupljeno 28. 1. 2022.
- ^ "UrbanRail.Net > Europe > Germany > Hessen > Kassel Tram / Straßenbahn".
- ^ Hilton, George Woodman; Due, John Fitzgerald (2000) [1960]. The Electric Interurban Railways in America. Stanford University Press. Original preface, 1960 page ix.
- ^ "TRAMS AND TRAINS". The Mercury. Hobart, Tasmania. 12. 2. 1924. str. 6. Pristupljeno 21. 4. 2012 – preko National Library of Australia.
- ^ "TRAUNSEETRAM - Stern & Hafferl Verkehr".
- ^ "Aarhus tram-train project gets the go-ahead". Railway Gazette International. 10. 5. 2012. Arhivirano s originala, 1. 3. 2020. Pristupljeno 5. 7. 2022.
- ^ Haydock, David (april 2011). "France's first real tram train". Today's Railways. Platform 5 Publishing Ltd. str. 37–40.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Tramvaj-voz - 2. generacija: U potrazi za 'idealnim' TramTrain-gradom
- Novi tramvaj-voz za Mulhouse - reportaža i slike (engleski/njemački)
- Izgradnja sistema TramTrain u Mulhouseu sa slikama (engleski/njemački)
- Tramvaj-voz Karlsruhea transformisan u metro u centru
- Prijedlog Regije Leeds City
- (Jane's) Urban Transit Systems[mrtav link]