Prerada RNK
Prerada RNK (splicing = srastanje, procssing = procesuiranje), je najznačajnija post-translacijska modifikacija primarnog transkripta.[1][2][3][4]
Dok transkripcija kodirajućih gena za sintezu prokariotskih proteina ide preko iRNK, transkripcija eukariotskih gena daje primarni transkript RNK (pre-iRNK), koji,da bi postao zrela iRNK, mora proći procesuiranje, u nizu modifikacija.
To uključuje 5' „kaptažu“, koja je uređena enzimskim reakcijama, uz dodavanje 7-metilguanozina (m7G) na 5' kraj pre-iRNK. Na taj način štite RNK od degradacije putem egzonukleaza. Tako je 7G kaptažni faktor tada vezan u heterodimer (CBC20/CBC80), koji pomaže izlaženje iRNK u citoplazmu i štite je od dekaptaže.
Druga modifikacija je 3 otvaranje i poliadenilacija. Ako je poliadenilacijski signal (5'AAUAAA-3') prisutan u pre-iRNK signala, obično se javlja između sekvenci proteina i terminatora. Pre-iRNK se prvo rascijepi, a zatim se niz od ~200 adenina (A) dodaje da formiraju poli (A) rep, koji RNK štiti od degradacije. Poli-adeninski (A) rep je više vezan za proteine (PABP), neophodne za eksport iRNK i ponovno pokretanje translacije.
Vrlo važna modifikacija eukariotskih pre-iRNK je prerada RNK. Većina eukariotskih pre-iRNK sastoji od naizmjeničnih segmenata zvanih egzoni i introni. U procesu prerade, RNK-protein katalizira kompleks poznat kao splajsosom, tj. dvije trans-esterifikacijske reakcije, koje uklanjaju intron i oslobađaju ga u obliku omčaste (laso) strukture. Zatim uvezuju susjedne egzone u određenim slučajevima, neki introni ili egzoni mogu biti uklonjeni ili zadržani u zrelu iRNK. Ova takozvana alternativna prerada (splicing ) stvara niz različitih transkripata porijeklom iz jednog gena, jer ih potencijalno može prevesti u različite proteine, čime prerada proširuje složenost ekspresije eukariotskih gena.[1][2] [3][4][5]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Voet D., Voet J. G. Biochemistry, 3rd Ed. Wiley. ISBN 978-0-471-19350-0.
- ^ a b Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ a b Kapur Pojskić L. (2014). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo. ISBN 978-9958-9344-8-3.
- ^ a b Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Berberović Lj., Hadžiselimović R. (1986). Rječnik genetike. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 86-01-00723-6.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
- Virtual Cell Animation Collection: mRNA Splicing Arhivirano 1. 5. 2016. na Wayback Machine
- RNA Splicing na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)