Jakov V, kralj Škota
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Jakov V | |
|---|---|
 | |
| Kralj Škota | |
| Vladavina | 9. septembar 1513 - 14. decembar 1542 |
| Prethodnik | Jakov IV |
| Nasljednik | Marija I |
| Krunidba | 21. septembar 1513 |
| Supružnik | Magdalena od Francuske Marija od Guisea |
| Djeca | James Stewart (vanbračno) Marija I, kraljica Škota |
| Dinastija | Stuart  |
| Otac | Jakov IV, kralj Škota |
| Majka | Margareta od Engleske |
| Rođenje | 10. april 1512 |
| Smrt | 14. decembar 1542 |
Jakov V (10/11/15. april 1512 - 14. decembar 1542) bio je kralj Škota od 9. septembra 1513. godine, pa do svoje smrti 1542. godine.
Djetinjstvo
[uredi | uredi izvor]U trenutku svog rođenja bio je jedino dijete, te tako prijestolonasljednik, kralja Jakova IV. Majka mu je bila Margareta Tudor, kćerka engleskog kralja Henrika VII.
Postao je kralj kao jednogodišnja beba kada je njegov otac poginuo u bici kod Floddena. Tokom njegovog djetinjstva zemljom su upravljali regenti. Očeva oporuka postavila je njegovu majku na mjesto regenta, ali ista je Margaretu lišila te pozicije kada se ona preudala. Sljedeći regent bio mu je rođak, John Stewart.
Samostalna vladavina
[uredi | uredi izvor]Godine 1525. pod svoje skrbništvo ga je uzeo očuh, Archibald Douglas, tri ga godine držao kao zatvorenika i u njegovo ime upravljao kraljevstvom, sve dok ga njegova žena, Jakovljeva majka Margareta, nije zbacila s ove pozicije. Dvanaestogodišnji Jakov je tada preuzeo izvršnu vlast, sa majkom na mjestu glavnog savjetnika. Njegova prva odluka kao kralja sastojala se od uklanjanja očuha sa političke scene.
Nije podnosio heretike, te naredio pogubljivanja mnogih podržavaoca crkvenih reformi. Majčina smrt ostavila ga je slobodnog da prekrši sklopljeni mir sa Engleskom.
Bračni život i potomstvo
[uredi | uredi izvor]Još prije dvadesete godine začeo je devetero vanbračne djece. Dana 1. januara 1537. godine oženio je Magdalenu od Francuske, kćerku francuskog kralja Franje I i bretonske vojvotkinje Klaudije, kao još jednu potvrdu tradicionalne škotsko-francuske alijanse. Nakon njene smrti mjesec dana kasnije, oženio je drugu Francuskinju, Mariju od Guisea. Par je imao dva kratkovječna sina, te jednu kćerku koja će Jakova naslijediti kao Marija I.
Smrt
[uredi | uredi izvor]Doživio je nervni slom nakon izgubljene bitke, a njegovom stanju nije pomogla ni vijest o rođenju kćerke, umjesto očekivanog muškog nasljednika. Umro je od posljedica nervnog sloma, 8. decembra 1542.
| Prethodnik: Jakov IV |
Kralj Škota 1513–1542 |
Nasljednik: Marija I |
