Henrik Ibsen

Henrik Ibsen
Rođenje	(1828-03-20) 20. mart 1828. Skien, Norveška
Smrt	23. maj 1906(1906-05-23) (78 godina) Kristiania, Norveška
Zanimanje	Pisac
Jezik	norveški
Nacionalnost	Norvežanin
Poznata djela Peer Gynt (1867) Lutkina kuća (1879) Sablasti (1881) Narodni neprijatelj (1882) Divlja patka (1884) Hedda Gabler (1890)
Potpis

Henrik Johan Ibsen (20. mart 1828 – 23. maj 1906) bio je veliki norveški dramski pisac i pjesnik. Često se naziva "otac realizma" i jedan je od osnivača modernizma u pozorištu.

Rani period života

Rođen je 20. marta 1828. godine, u trgovačkoj porodici Knuda Ibsena i Marichene Altenburg, u malom lučkom gradu Skienu. Kada je Henrik imao oko sedam godina porodični posao je propao zbog čega je porodica bila prisiljena prodati većinu glavnih Altenburgovih zgrada u centru Skiena te se preseliti u malu vikendicu u Venstøpu, koja se nalazila izvan grada. Finansijska propast njegovog oca ostavila je jak utjecaj na Ibzenovog kasniji rad. Likovi iz njegovih drama često su ogledalo njegovih roditelja, a njegove teme se često bave pitanjima financijskih poteškoća kao i moralnim sukobima koji proizlaze iz mračnih tajni skrivenih od društva. Centralna tema Ibsenovih predstava je prikaz patnji žena, ponavljajući u tome svoju majku Marichenu Altenburg. Ibsenove simpatije prema ženama se mogu naći u njegovim dramama kao što su Lutkina kuća i Rosmersholm.

U petnaestoj godini života napušta školovanje i preseljava se u mali grad Grimstad gdje radi kao pomoćnik apotekara i počinje pisati drame. Sa 18 godina postaje otac vanbračnog dječaka za čiji odgoj do odrastanje mora plaćati alimentaciju iako nikada nije vidio svog sina. Poslije se seli u Christianiju, današnji Oslo.

Svoju prvu tragediju Catilina iz 1850. godine objavljuje pod pseudonimom "Brynjolf Bjarme", kada je imao samo 22 godine. Glavna Ibzenova inspiracija u ranom periodu stvaralaštva, sve do djela Peer Gynt, očigledno je bio norveški autor Henrik Wergeland i kao teme iz norveških narodnih priča koje se prikupili Peter Christen Asbjørnsen i Jørgen Moe. U doba Ibsenove mladosti, Wergeland je bio najpriznatiji i daleko najčitaniji norveški pjesnik i dramski pisac.

Život i karijera

Nekoliko godina Ibsen provodi u nacionalnom pozorištu u Bergenu gdje je bio uključen u izvođenje više od 145 pozorišnih predstava, u različitom svojstvu, bilo kao autor, režiser ili producent. U tom periodu napisao je 5 novih, širem krugu čitalaca uglavnom nepoznatih drama.

1858. odlazi u Oslo gdje obavlja ulogu direktora pozorišta u Oslu. Tu se ženi sa Suzannah Thoresen 18. juna 1858. godine a 23. decembra 1859. godine dobija sina Sigurda. Porodica živi u vrlo lošim finansijskim okolnostima a Ibsen je vrlo razočaran takvim načinom života u Norveškoj. Stoga, 1864. godine napušta Oslo i odlazi u Sorrento u Italiju. U narednih 27 godina se neće vratiti u svoju rodnu zemlju.

Zanimljivosti

• Norveški kompozitor Edvard Grieg komponirao je 1875. scensku muziku "Peer Gynt op. 23" za istoimeni pozorišni komad Henrika Ibsena.

Djela

• Catilina (Catilina, 1850)
• Norma ili političareva ljubav (Norma eller en Politikers Kjaerlighed, 1851)
• Gospođa Inger iz Oestraata (Fru Inger til Østeraad, 1854)
• Olaf Liljekrans (Olaf Liljekrans, 1856)
• Ratnici na Helgolandu (Hærmændene paa Helgeland, 1858)
• Komedija ljubavi (Kjærlighedens Komedie, 1862)
• Pretendenti na prijestolje (Kongs-Emnerne, 1864)
• Brand (Brand, 1866)
• Peer Gynt (Peer Gynt, 1867)
• Savez mladih (De unges Forbund, 1869)
• Cezar i Galilejci (Kejser og Galilæer, 1873)
• Stupovi društva (Samfundets Støtter, 1877)
• Nora ili Lutkina kuća (Et Dukkehjem, 1879)
• Sablasti (Gengangere, 1881)
• Narodni neprijatelj (En Folkefiende, 1882)
• Divlja patka (Vildanden, 1884)
• Romersholm (Rosmersholm, 1886)
• Žena s mora (Fruen fra Havet, 1888)
• Hedda Gabler (1890)
• Graditelj Solness (Bygmester Solness, 1892)
• Mala Eyolf (Lille Eyolf, 1894)
• Jon Gabriel Borkman (1896)
• Kad se mi mrtvi probudimo (Naar vi døde vågner, 1899)

Vanjski linkovi

• Henrik Ibsen na Wikimedia Commonsu