Fotosintetski protein
Fotoreceptorski proteini su svjetlosno-osjetljivi proteini koji su uključeni u osjećanje i odgovor na svjetlost kod raznih organizama. Neki primjeri su rodopsin i fotoreceptorska ćelija kičmenjaka mrežnjača, fitohrom kod biljaka te bakteriorodopsin i bakteriofitohromi kod nekih bakterija. Oni posreduju odgovor na svjetlo kada variraju vizualna percepcija, fototropizam i fototaksije, kao i odgovore na cikluse svjetlo-tama, kao što su cirkadijalni ritam i drugi fotoperiodizmi, uključujući i kontrolu vremena cvjetanja biljaka i sezone parenja kod životinja.[1][2][3]
Struktura
[uredi | uredi izvor]Fotoreceptorski proteini obično se sastoje od proteinskog i neproteinskog dijela fotopigmenta koji reagira na svjetlost putem fotoizomerizacije ili fotoredukcije, čime se podstiče promjena receptorskog proteina koji pokrećekaskadu signala. Pigmenti u fotoreceptorima uključuju retinal (retiniliden-proteine, naprimjer rodopsin kod životinja), flavin (flavoproteine, naprimjer kriptohrom u biljaka i životinja) i biline (biliproteine, naprimjer fitohrom kod biljaka).[1]
Fotoreceptori životinja
[uredi | uredi izvor](Također pogledajte: Fotoreceptorska ćelija)
- Melanopsin: u mrežnjači kičmenjaka, posreduje refleks zjenice, uključen u regulaciju cirkadijskih ritmova;
- Fotopsin: primem raznih boja svjetlosti u češićima mrežnjače kičmenja;
- Rodopsin: prijem zeleno-plave svjetlosti u štapićima kičmenjačke mrežnjače;
- Protein-kinaza C: posreduje deaktivaciju fotoreceptora i degeneraciju mrežnjače;[4]
- OPN5: osjetljiv na UV-zračenje[5]
Fotoreceptori biljaka
[uredi | uredi izvor]- UVR8: prijem UV-B svjetlosti;
- Kriptohrom: recepcija plave svjetlosti;
- Fototropin: posreduje fototropizam;
- Fitohrom: prijem crvenog i dugotalasnog crvenog svjetla.[2]
U biljnom sjemenu, fotoreceptor fitohrom je odgovoran za proces zvani fotomorfogeneza. To se događa kada se sjeme u početku nalazi u okruženju potpune tame bude izloženo svjetlosti. Kratka izloženost elektromagnetnom zračenju, a posebno talasne dužine u crvenom i dugotalasno-crvenom svjetlu, rezultira u aktiviranju fotoreceptora fitohroma unutar sjemenke. To zauzvrat podstiče signalni put u jedro i aktivira stotine gena koji su odgovorni za rast i razvoj.[6]
Fotoreceptori fototaktnih bičara
[uredi | uredi izvor](Također pogledajte: Aparat očne mrlje)
- Hanelrodopsin: posreduje fototaksije kod jednoćelijskih algi;
- Hlamiopsin i volvoksopsin;
- Flavoproteini.[1]
Fotoreceptori archaea i bakterija
[uredi | uredi izvor]Fotorecepcija i transdukcija signala
[uredi | uredi izvor]Odgovori na fotorecepciju
[uredi | uredi izvor]- Vizuelna percepcija;
- Fototropizam;
- Fototaksija;
- Dnevno-noćni ritam (tjelesni sat);
- Fotoperiodizam,
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c Hadžiselimović R., Maslić E. (1996). Biologija ponašanja životinja i ljudi. Sarajevo Publishing, Sarajevo. ISBN 9958-21-091-6.
- ^ a b Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Smith, D. P., Hardy, R. W., & al, e. (1991). Photoreceptor deactivation and retinal degeneration mediated by a photoreceptor-specific protein kinase C. Science, 254(5037), 1478-1478. Retrieved from http://search.proquest.com/docview/213560980
- ^ Kojima, D. Mori S., Torii M., Wada, A., Morishita R., & Fukada, Y. (2011): UV-Sensitive Photoreceptor Protein OPN5 in Humans and Mice. PLoS ONE, 6(10): e26388. DOI: 10.1371/journal.pone.0026388 <http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0026388 Arhivirano 2. 3. 2013. na Wayback Machine>
- ^ Winslow R. Briggs, Margaret A. Olney, Photoreceptors in Plant Photomorphogenesis to Date. Five Phytochromes, Two Cryptochromes, One Phototropin, and One Superchrome, 2003 <http://www.plantphysiol.org/content/125/1/85.full>
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]