Eta Carinae
| Eta Carinae | |
|---|---|
 Slika sa Hubble Space Telescope prikazuje zvijezdu Eta Carinae i bipolarnu nebulu Homunculus koja okružuje zvijezdu. | |
| Podaci posmatranja Epoha: 2000 | |
| Sazviježđe | Kobilica |
| Rektascenzija | 10h 45m 03,591s |
| Deklinacija | −59° 41′ 04,26″ |
| Vidljivi sjaj | −0,8 do 7,9 m |
| Tipizacija | |
| Spektralna klasa | BIae-0 / OI |
| B-V indeks boje | 0,61 |
| U-B indeks boje | -0,45 |
| Promjena zvjezdanog tipa | LBV i binarna |
| Astrometrija | |
| Radijalna brzina | −25,0 km/s |
| Udaljenost | 7.500 do 8.000 SG |
| Apsolutni sjaj | -7 MV |
| Vlastito kretanje | |
| Rektascenzijski udio | −7,6 ×10-3 "/god |
| Deklinacijski udio | 1,0 ×10-3 "/a |
| Fizikalne osobine | |
| Masa | 120 / 30 M☉ |
| Radijus | ~240 / 24 R☉ |
| Luminozitet | 5.000.000 / 1.000.000 L☉ |
| Temperatura | ~15.000 / 37.200 K |
| Ostali nazivi | |
| Oznaka po Bayer-u | eta; Car[1] |
| Oznaka po BSK | HR 4210[1] |
| Oznaka po Henry-Draper katalogu | HD 93308[1] |
| Oznaka po SAO katalogu | SAO 238429[1] |
| Oznaka po Tycho katalogu | TYC 8626-2809-1[1] |
Eta Carinae (η Carinae ili η Car) je zvjezdani sistem u sazviježđu Kobilica, udaljena 7.500 do 8.000 svjetlosnih godina od Sunca. Sistem sadrži najmanje dvije zvijezde od kojih je primarna η Car A je svijetla plava varijabilna zvijezda, koja je prvobitno imala oko 150 masa Sunca, od kojih je izgubila najmanje 30. Vreli supergigant zvijezda η Car B, težine otprilike 30 sunčevih masa kruži oko primarne zvijezde, mada ogromna slabo prozirna crvena maglina okružuje zvijezdu Eta Carinae, onemogućavajući optičko posmatranje pratioca. Sistem Eta Carinae je okružen maglinom Homunculus, koja je zapravo dio mnogo veće magline Eta Carinae, a trenutno ima kombinirani bolometrijski luminozitet od preko 5 miliona puta veći od Sunca.[2] Nije vidljiva na sjevernoj polulopti sjevernije od 30°S geografske širine, a na južnoj je cirkumpolarna južno od 30°J geografske širine.
Zvjezdana evolucija
[uredi | uredi izvor]Veoma ja jak izvor rendgenskog zračenja. Zbog svoje mase i faze životnog ciklusa, smatra se da će eksplodirati u supernovu ili hipernovu u bližoj astronomskoj budućnosti odnosno nekoliko miliona godina. U ovom slučaju moguće je da gornji dio atmosfere bude izložen jakom elektromagnetnom zračenju, koje bi pored oštećenja vještačkih satelita ozlijedilo astronaute. Nedaleko od nje je 2004. otkrivena supernova impostor SN 2006jc u sazviježđu Ris, što je dovelo do pogrešnog zaključka da je η Car postala supernova. Isto se dogodilo 2006. sa SN 2006gy u sazviježđu Perzej. [3]
Etimologija
[uredi | uredi izvor]Na kineskom postoji naziv Tseen She (bs. "nebeski oltar") ili Foramen.[3]
Otkriće
[uredi | uredi izvor]Edmond Halley katalogisao ju je prvi put 1677. Oko 1730. zbog porasta svoje sjajnosti je postala najpoznatija zvijezda Kobilice, 1782. sjaj joj se opet smanjuje. 1843. bila je (nakon Sirijusa) najsjajnija zvijezda na nebu s prividnim sjajem od -0,8 iako je udaljena najmanje 7500 sg.[3]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e SIMBAD baza podataka, Strazburški centar astronomskih podataka (CDS), Strazburg, η Car pristupljeno 10.4.2015 (en)
- ^ Kashi, A.; Soker, N. (2009). Possible implications of mass accretion in Eta Carinae. New Astronomy 14: 11. doi:10.1016/j.newast.2008.04.003
- ^ a b c Sazviježđe Kobilica izconstellation-guide.com pristupljeno 10.4.15 (en)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Vizier katalog (en)