Idi na sadržaj

Elektrohemijski gradijent

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Dijagram koncentracije iona i naboja kroz polupropusnu ćelijsku membranu.

Elektrohemijski gradijent je gradijent elektrohemijskog potencijala, obično za ion koji se može kretati preko membrana. Gradijent se sastoji od dva dijela, hemijskog gradijenta ili razlike u koncentraciji rastvorene tvari preko membrane, i električnog gradijenta, ili razlike u punjenju preko membrane. Kada postoje nejednake koncentracije iona kroz propusnu membranu, ion će se kretati preko membrane iz područja veće koncentracije u područje niže koncentracije jednostavnom difuzijom. Ioni također nose električni naboj koji formira električni potencijal preko membrane. Ako postoji nejednaka distribucija naboja preko membrane, tada razlika u električnom potencijalu stvara silu koja pokreće difuziju oona sve dok se naboji ne izbalansiraju na obje strane membrane.

Elektrohemijski gradijenti su neophodni za rad baterije i drugih elektrohemijskih ćelija, fotosinteza i ćelijskog disanja, i određenih drugih bioloških procesa.

Pregled

[uredi | uredi izvor]

Elektrohemijska energija jedan je od mnogih zamjenjivih oblika potencijalne energije pomoću kojih se energija može očuvati. Pojavljuje se u elektroanalitičkoj hemiji i ima industrijsku primjenu kao što su baterije i gorivne ćelije. U biologiji, elektrohemijski gradijenti omogućavaju ćelijama da kontrolišu smjer kretanja iona kroz membrane. U mitohondrijama i hloroplastima, protonski gradijenti stvaraju hemiosmotski potencijal koji se koristi za sintezu ATP,[1] a natrij-kalij gradijent pomaže nervnoj sinapsi da brzo prenesu informacije.

Elektrohemijski gradijent ima dvije komponente: diferencijalnu koncentraciju električnog naboja preko membrane i diferencijalnu koncentraciju hemijske vrste na istoj membrani. U prvom efektu, koncentrirani naboj privlači naboje suprotnog predznaka; u potonjem, koncentrirana vrsta ima tendenciju da difundira preko membrane kako bi izjednačila koncentracije. Kombinacija ova dva fenomena određuje termodinamički preferirani smjer za kretanje iona kroz membranu.[2]:403[3]

Kombinovani efekt može se kvantifikovati kao gradijent u termodinamičkom elektrohemijskom potencijalu

with
  • μi hemijski potencijal ionske vrste i
  • zi naboj po ionu vrste i
  • F, Faradayeva konstanta (elektrohemijski potencijal se implicitno mjeri na bazi po molu)
  • φ, lokalnog električnog potentiala.
  • Ponekad se termin "elektrohemijski potencijal" zloupotrebljava da bi se opisao električni potencijal "generisan" gradijentom ionske koncentracije; odnosno φ. Ovaj članak neće slijediti tu konvenciju.

    Elektrohemijski gradijent je analogan pritisku vode preko hidroelektrane. Rute koje deblokira membrana (npr. membranski transportni protein ili elektrode odgovaraju turbinama koje pretvaraju potencijalnu energiju vode u druge oblike fizičke ili hemijske energije, a ioni koji prolaze kroz membranu odgovaraju vodi koja putuje u donji tok rijeke. Suprotno tome, energija se može koristiti za pumpanje vode u jezero iznad brane, a hemijska energija može se koristiti za stvaranje elektrohemijskih gradijenata.[4][5]

    Hemija

    [uredi | uredi izvor]

    Termin se obično primenjuje u elektrohemiji, kada se električna energija u obliku primenjenog napona koristi za modulaciju termodinamičke pogodnosti hemijske reakcije. U bateriji, elektrohemijski potencijal koji proizlazi iz kretanja iona uravnotežuje reakcijsku energiju elektroda. Maksimalni napon koji reakcija baterije može proizvesti ponekad se naziva standardnim elektrohemijskim potencijalom te reakcije.

    Biološki kontekst

    [uredi | uredi izvor]

    |Generiranje transmembranskog električnog potencijala kretanjem iona kroz ćelijsku membranu pokreće biološki procesbiološke procese kao živčanu provodljivost, kontrakciju mišića, hormonsko lučenje i čula Po konvenciji, fiziološki naponi se mjere relativno na vanćelijski region; tipska životinjska ćelija ima unutrašnji električni potencijal od (−70)–(−50) mV.[2]:464

    Elektrohemijski gradijent je bitan za mitohondrijsku oksidativnu fosforilaciju. Poslednji korak ćelijskog disanja je lanac transporta elektrona, sastavljen od četiri kompleksa ugrađena u unutrašnju mitohondrijsku membranu. Kompleksi I, III i IV pumpaju protone iz matriksa u međumembranski prostor (IMS); za svaki elektronski par koji ulazi u lanac, deset protona se translocira u IMS. Rezultat je električni potencijal veći od 200 mV. Rezultirajući tok protona nazad u matriks pokreće napore ATP-sintaze da kombinuje neorganski fosfat i ADP.[2]:743–745[6]

    Lancu transporta elektrona, reakcije zavisne od svjetlosti fotosinteza pumpaju protone u tilakoidni lumen hloroplasta, kako bi pokrenule sintezu ATP-a. Gradijent protona može se generirati bilo kroz necikličku ili cikličnu fotofosforilaciju. Od proteina koji učestvuju u necikličnoj fotofosforilaciji, fotosistem II (PSII), plastikvinon i citohrom b6f kompleks direktno doprinose za generiranje protonskog gradijenta. Za svaka četiri fotona koje apsorbuje PSII, osam protona se upumpava u lumen.[2]:769–770

    Nekoliko ostalih transportera i ionskih kanala ima ulogu u stvaranju protonskog elektrohemijskog gradijenta. Jedan je TPK3, kalijski kanal koji se aktivira Ca2 i vodi K iz tilakoidnog lumena do strome, koja pomaže u uspostavljanju električnog polja. S druge strane, elektroneutralni K efluksni antiporter (KEA3) prenosi K u lumen tilakoida i H u stromu, što pomaže u uspostavljanju gradijenta pH.[7]

    Ionski gradijenti

    [uredi | uredi izvor]
    Dijagram Na -K -ATPaze.

    Budući da su ioni nabijeni, ne mogu proći kroz ćelijske membrane jednostavnom difuzijom. Dva različita mehanizma mogu transportovati ione kroz membranu: aktivni ili pasivni transport.

    Primjer aktivnog transporta jona je Na -K -ATPaza (NKA). NKA se pokreće hidrolizom ATP-a u ADP i neorganski fosfat; za svaku hidrolizovanu molekulu ATP-a, tri Na se transportuju van, a dva K se transportuju unutar ćelije. Ovo čini unutrašnjost ćelije negativnijom od spoljašnjosti i preciznije generiše membranski potencijal Vmembrane od oko −60 mV.[5]

    Primjer pasivnog transporta je tok iona kroz kanale Na , K , Ca2 i Cl. Za razliku od aktivnog transporta, pasivni transport pokreće aritmetički zbir osmoza (koncentracijski gradijent) i električno polje (transmembranski potencijal). Formalno, molarna Gibbsova slobodna energija promjena povezana s uspješnim transportom je gdje R predstavlja plinsku konsgtantu, T predstavlja apsolutnu temperaturu, z je naboj po ionu, a F je Faradayeva konstanta.[2]:464–465

    U primjeru Na , oba izraza imaju tendenciju da podrže transport: negativni električni potencijal unutar ćelije privlači pozitivni jon, a budući da je Na koncentrisan izvan ćelije, osmoza podržava difuziju kroz Na kanal u ćeliju. U slučaju K , efekt osmoze je obrnut: iako su vanjski ioni privučeni negativnim unutarćelijskim potencijalom, entropija nastoji da difundira ione koji su već koncentrirani unutar ćelije. Obrnuti fenomen (osmoza podržava transport, električni potencijal mu se suprotstavlja) može se postići za Na u ćelijama sa abnormalnim transmembranskim potencijalima: pri 70 mV, Na< sup> priliv se zaustavlja; pri višim potencijalima, postaje efluks.

    Koncentracije uobičajenih ćelijskih iona (milimolarne)[8][9][10][11]
    Ion Sisaski akson lignje S. cerevisiae E. coli Morska voda
    Ćelija Ćelija Krv Ćelija
    K 100 - 140 4-5 400 10 - 20 300 30 - 300 10
    Na 5-15 145 50 440 30 10 500
    Mg2 10 [a]
    0.5 - 0.8 [b]
    1 - 1.5 50 30 - 100 [c]
    0.01 - 1 [b]
    50
    Ca2 10−4 2.2 - 2.6 [d]
    1.3 - 1.5 [e]
    10−4 - 3×10−4 10 2 3 [f]
    10−4 [b]
    10
    Cl 4 110 40 - 150 560 10 - 200 [g] 500
    X (negativno nabijeni proteini) 138 9 300 - 400 5-10
    HCO3 12 29
    pH 7,1 - 7,3[12] 7.35 to 7.45 [12] (normani pretkomorski pH krvi)
    6,9 - 7,8 [12] (sveukupni raspon)
    7,2 - 7,8[13] 8.1 - 8.2[14]
    1. ^ Bound
    2. ^ a b c Free
    3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom <Veza
    4. ^ Total
    5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom ionizacija
    6. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom <vdeza
    7. ^ Medij-ovisni

    Protonski gradijenti

    [uredi | uredi izvor]

    Protonski gradijenti su posebno važni u mnogim tipovima ćelija kao oblik skladištenja energije. Gradijent se obično koristi za pokretanje ATP sintaze, flagesku rotaciju ili metabolitni transport.[15] Ovaj odeljak će fokusira se na tri procesa koji pomažu u uspostavljanju gradijenta protona u njihovim ćelijama: bakteriorhodopsin i neciklička fotofosforilacija i oksidativna fosforilacija.

    Bakteriorodopsin

    [uredi | uredi izvor]
    Dijagram konformacijskog pomaka u mrežnjači koji pokreće protonsko pumpanje u bakteriorhodopsinu.

    Način na koji bakteriorhodopsin generiše protonski gradijent u Archaea je putem protonske pumpe. Protonska pumpa se oslanja na nosioce protona za pokretanje protona sa strane membrane sa niskom koncentracijom H na stranu membrane sa visokom koncentracijom H . Kod bakteriorodopsina, protonska pumpa se aktivira apsorpcijom fotona od 568 nm talasna dužine što dovodi do izomerizacija Schiffove baze (SB) u mrežnjačama, formirajući K stanje. Ovo udaljava SB od Asp85 i Asp212, uzrokujući prijenos H sa SB na Asp85. formirajući stanje M1. Protein zatim prelazi u stanje M2, odvajanjem Glu204 od Glu194 koji oslobađa proton iz Glu204 u vanjski medij. SB je reprotoniran od strane Asp96 koji formira N-stanje. Važno je da drugi proton dolazi iz Asp96 jer je njegovo deprotonirano stanje nestabilno i brzo se reprotonira protonom iz citosola. Protonacija Asp85 i Asp96 izaziva ponovnu izomerizaciju SB, formirajući O stanje. Konačno, bakteriorodopsin se vraća u stanje mirovanja kada Asp85 otpusti svoj proton u Glu204.[15][16]

    Fotofosforilacija

    [uredi | uredi izvor]
    Pojednostavljeni dijagram fotofosforilacije.

    PSII se također oslanja na svjetlost da pokreće formiranje protonskih gradijenata u hloroplastima, međutim PSII koristi vektorsku redoksnu hemiju da bi postigao ovaj cilj. Umjesto da se fizički transportuju protoni kroz protein, reakcije koje zahtijevaju vezivanje protona će se dogoditi na vanćelijskoj strani, dok će se reakcije koje zahtijevaju oslobađanje protona dogoditi na unuarćedlijskoj strani. Apsorpcija fotona talasne dužine 680 nm se koristi za pobuđivanje dva elektrona u P680 na viši energetski nivo. Ovi elektroni veće energije se prenose na plastokinon vezan za protein (PQA), a zatim na nevezani plastokinon (PQB). Ovo reducira plastokinon (PQ) u plastokinol (PQH2) koji se oslobađa iz PSII nakon što dobije dva protona iz strome. Elektroni u P680 se obnavljaju oksidacijom vode kroz kompleks koji razvija kiseonik (OEC). Ovo rezultira oslobađanjem O2 i H u lumen, za ukupnu reakciju od[15]

    Nakon što je oslobođen iz PSII, PQH2 putuje do kompleksa citohroma b6f koji zatim prenosi dva elektrona iz PQH2 u plastocianin u dvije odvojene reakcije. Proces koji se dešava je sličan Q-ciklusu u kompleksu III lanca transporta elektrona. U prvoj reakciji, PQH2 se vezuje za kompleks na strani lumena i jedan elektron se prenosi na gvožđe-sumpor centar koji ga zatim prenosi na citohrom f koji ga zatim prenosi u plastocijanin. Drugi elektron se prenosi na hem bL koji ga zatim prenosi na hem bH koji ga zatim prenosi na PQ. U drugoj reakciji, drugi PQH2 se oksidira, dodajući elektron drugom plastocijaninu i PQ. Obje reakcije zajedno prenose četiri protona u lumen.[2]:782–783[17]

    Oksidativna fosforilacija

    [uredi | uredi izvor]
    Detaljan dijagram lanca transporta elektrona u mitohondrijama.

    U lancu transporta elektrona, kompleks I (CI) katalizuje redukciju ubikinona (UQ) u ubikinol (UQH 2), prijenosom dva elektrona iz reduciranog nikotinamid-adenin dinukleotida (NADH) koji translocira četiri protona iz mitohondrijalnog matriksa u IMS:[18]

    Kompleks III (CIII) katalizira Q-ciklus. Prvi korak koji uključuje prijenos dva elektrona iz UQH2 redukovanog CI na dvije molekule oksidiranog citohroms c na Qo mjestu. U drugom koraku, još dva elektrona smanjuju UQ na UQH2 na Qi mjestu. Ukupna reakcija je:[18]

    Kompleks IV (CIV) katalizira prijenos dva elektrona iz citohroma c redukovanog CIII na polovinu punog kisika. Korištenje jednog punog kisika u oksidativnoj fosforilaciji zahtijeva prijenos četiri elektrona. Kisik će zatim potrošiti četiri protona iz matrice da bi formirao vodu, dok se još četiri protona upumpavaju u IMS, da bi se dobila ukupna reakcija[18]

    Također pogledajte

    [uredi | uredi izvor]

    Reference

    [uredi | uredi izvor]
    1. ^ Nath, Sunil; Villadsen, John (1. 3. 2015). "Oxidative phosphorylation revisited". Biotechnology and Bioengineering (jezik: engleski). 112 (3): 429–437. doi:10.1002/bit.25492. ISSN 1097-0290. PMID 25384602. S2CID 2598635.
    2. ^ a b c d e f Nelson, David; Cox, Michael (2013). Lehninger Principles of Biochemistry. New York: W.H. Freeman. ISBN 978-1-4292-3414-6.
    3. ^ Yang, Huanghe; Zhang, Guohui; Cui, Jianmin (1. 1. 2015). "BK channels: multiple sensors, one activation gate". Frontiers in Physiology. 6: 29. doi:10.3389/fphys.2015.00029. PMC 4319557. PMID 25705194.
    4. ^ Shattock, Michael J.; Ottolia, Michela; Bers, Donald M.; Blaustein, Mordecai P.; Boguslavskyi, Andrii; Bossuyt, Julie; Bridge, John H. B.; Chen-Izu, Ye; Clancy, Colleen E. (15. 3. 2015). "Na /Ca2 exchange and Na /K -ATPase in the heart". The Journal of Physiology (jezik: engleski). 593 (6): 1361–1382. doi:10.1113/jphysiol.2014.282319. ISSN 1469-7793. PMC 4376416. PMID 25772291.
    5. ^ a b Aperia, Anita; Akkuratov, Evgeny E.; Fontana, Jacopo Maria; Brismar, Hjalmar (1. 4. 2016). "Na -K -ATPase, a new class of plasma membrane receptors". American Journal of Physiology. Cell Physiology (jezik: engleski). 310 (7): C491–C495. doi:10.1152/ajpcell.00359.2015. ISSN 0363-6143. PMID 26791490.
    6. ^ Poburko, Damon; Demaurex, Nicolas (24. 4. 2012). "Regulation of the mitochondrial proton gradient by cytosolic Ca2 signals" (PDF). Pflügers Archiv: European Journal of Physiology (jezik: engleski). 464 (1): 19–26. doi:10.1007/s00424-012-1106-y. ISSN 0031-6768. PMID 22526460. S2CID 18133149.
    7. ^ Höhner, Ricarda; Aboukila, Ali; Kunz, Hans-Henning; Venema, Kees (1. 1. 2016). "Proton Gradients and Proton-Dependent Transport Processes in the Chloroplast". Frontiers in Plant Science. 7: 218. doi:10.3389/fpls.2016.00218. PMC 4770017. PMID 26973667.
    8. ^ Philips, Ron Milo & Ron. "» What are the concentrations of different ions in cells?" (jezik: engleski). Pristupljeno 7. 6. 2019.
    9. ^ Lodish, Harvey; Berk, Arnold; Zipursky, S. Lawrence; Matsudaira, Paul; Baltimore, David; Darnell, James (2000). "Table 15-1, Typical Ion Concentrations in Invertebrates and Vertebrates". www.ncbi.nlm.nih.gov (jezik: engleski). Pristupljeno 7. 6. 2019.
    10. ^ "The following table gives an idea of the intra and extra cellular ion concentrations in a squid axon and a mammalian cell". www.chm.bris.ac.uk. Pristupljeno 7. 6. 2019.
    11. ^ Diem K, Lenter C. Scientific Tables. 565 (Seventh izd.). Basel: Ciba-Geigy Limited. str. 653–654. ISBN 978-3-9801244-0-9.
    12. ^ a b c Spitzer, Kenneth W.; Vaughan-Jones, Richard D. (2003), Karmazyn, Morris; Avkiran, Metin; Fliegel, Larry (ured.), "Regulation of Intracellular pH in Mammalian Cells", The Sodium-Hydrogen Exchanger: From Molecule to its Role in Disease (jezik: engleski), Springer US, str. 1–15, doi:10.1007/978-1-4615-0427-6_1, ISBN 9781461504276
    13. ^ Slonczewski, Joan L.; Wilks, Jessica C. (1. 8. 2007). "pH of the Cytoplasm and Periplasm of Escherichia coli: Rapid Measurement by Green Fluorescent Protein Fluorimetry". Journal of Bacteriology (jezik: engleski). 189 (15): 5601–5607. doi:10.1128/JB.00615-07. ISSN 0021-9193. PMC 1951819. PMID 17545292.
    14. ^ Brewer, Peter G. (1. 9. 2008). "Rising Acidity in the Ocean: The Other CO2 Problem". doi:10.1038/scientificamericanearth0908-22. journal zahtijeva |journal= (pomoć)
    15. ^ a b c Gunner, M. R.; Amin, Muhamed; Zhu, Xuyu; Lu, Jianxun (1. 8. 2013). "Molecular mechanisms for generating transmembrane proton gradients". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics. Metals in Bioenergetics and Biomimetics Systems. 1827 (8–9): 892–913. doi:10.1016/j.bbabio.2013.03.001. PMC 3714358. PMID 23507617.
    16. ^ Wickstrand, Cecilia; Dods, Robert; Royant, Antoine; Neutze, Richard (1. 3. 2015). "Bacteriorhodopsin: Would the real structural intermediates please stand up?". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects. Structural biochemistry and biophysics of membrane proteins. 1850 (3): 536–553. doi:10.1016/j.bbagen.2014.05.021. PMID 24918316.
    17. ^ Schöttler, Mark Aurel; Tóth, Szilvia Z.; Boulouis, Alix; Kahlau, Sabine (1. 5. 2015). "Photosynthetic complex stoichiometry dynamics in higher plants: biogenesis, function, and turnover of ATP synthase and the cytochrome b 6 f complex". Journal of Experimental Botany (jezik: engleski). 66 (9): 2373–2400. doi:10.1093/jxb/eru495. ISSN 0022-0957. PMID 25540437.
    18. ^ a b c Sun, Fei; Zhou, Qiangjun; Pang, Xiaoyun; Xu, Yingzhi; Rao, Zihe (1. 8. 2013). "Revealing various coupling of electron transfer and proton pumping in mitochondrial respiratory chain". Current Opinion in Structural Biology. 23 (4): 526–538. doi:10.1016/j.sbi.2013.06.013. PMID 23867107.

    Vanjski linkovi

    [uredi | uredi izvor]

    Šablon:Membranski transport