Crkva svetog Vinka

Crkva sv. Vinka Paulskog

Crkva svetog Vinka Paulskog se nalazi u centru Sarajeva u Titovoj ulici. Sagrađena je u novembru 1883. godine u neogotičkom stilu. Josip Štadler je u junu 1882. godine kupio zemlju na kojoj će kasnije biti izgrađena crkva, samostan i škola, te ga darovao milosrdnim sestrama sv. Vinka Paulskog, koje nisu imale odgovarajuće uvjete za rad u Ženskoj pučkoj školi, koja je stradala u požaru 1879. Sestre sv. Vinka su došle iz Zagreba u Sarajevo 1871. godine na poziv apostolskog vikara Paškala Vuičića. Tokom srpske opsade Sarajeva, crkva je stradala od granata. Krov je oštećen, kao i platno Gabrijela Jurkića, "Marija i Marta".

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 6. do 9. septembra 2011. godine, donijela je odluku da se crkva proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo (predsjedavajuća). Nacionalni spomenik se sastoji od crkve, samostana, škole, pripadajućeg unutrašnjeg dvorišta i pokretnog naslijeđa koje čini deset drvenih skulptura (ostaci oltara).

Opis

Tlocrtna površina crkve iznosi 206 m2, samostana 771 m2, škole 549 m2 i dvorišta 2157 m2. Visina crkve i samostana, od kote terena do sljemena dvovodnog krova iznosi oko 14,00 metara, a visina škole do kote sljemena dvovodnog krova iznosi 20,00 metara.

Crkva pripada tipu jednobrodnih objekata zidanih opekom sa zvonikom na sjeveru i apsidom na jugu. Objekat ima pravougaonu osnovu dimenzija 7,90m x 21,60m. Visina do sljemena je 14,00m i do vrha šatorastog krova zvonika 23,40m. Unutrašnjost se sastoji od narteksa, naosa i svetišta.

Samostanska zgrada predstavlja uglovnicu koja se sastoji od sjevernog dijela usmjerenog ka Titovoj ulici dimenzija 21,85m x 23,13m i istočnog dijela usmjerenog ka Šenoinoj ulici dimenzija 25,88m x 14,55m. Sjeverni dio ima isključivu funkciju samostana, a istočni dio je opremljen kao zdravstvena institucija.

Školska zgrada, kao i samostan, predstavlja uglovnicu koja se sastoji od istočnog dijela usmjerenog ka Šenoinoj ulici dimenzija 28,20m x 14,55m i južnog dijela usmjerenog ka ulici Branilaca grada dimenzija 10,75m x 23,45m.

Crkva i samostan su izvedeni u strogom historicističkom maniru, čiji je izraz najbliži neoromanici. Škola predstavlja klasično komponiranu zgradu, ali sa reduciranim secesijskim dekorativnim elementima.

Nakon restauratorskih i drugih zahvata izvedenih u periodu 1995 – 2004 godina, crkva je bezprijekorno održavana, ali se kao problem pojavljuju potkopani temelji crkve u zoni apside.

Literatura

• Jela Božić, - Arhitekt Josip pl. Vancaš, Značaj i doprinos arhitekturi Sarajeva u periodu austrougarske uprave (doktorska disertacija), Univerzitet u Sarajevu, Arhitektonski fakultet u Sarajevu, Sarajevo.
• Alija Bejtić - Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva, 1973.
• Ibrahim Krzović - Arhitektura Bosne i Hercegovine, 1878-1918 Sarajevo: Umjetnička galerija Bosne i Hercegovine, 1987.
• Borislav Spasojević - Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu. Sarajevo: Svjetlost, 1988.
• Branka Dimitrijević - Arhitekt Karlo Paržik - doktorska disertacija. Sarajevo: Arhitektonski fakultet sveučilišta u Zagrebu, 1989.