Idi na sadržaj

Azeri

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Azeri
Azərbaycanlılar, Azərbaycan türkləri
آذربایجانی ها ، ترک های آذربایجانی
Tradicionalni Azerski muzičari
Ukupna populacija
od 21 - 30 miliona (procjena)
Značajno stanovništvo u
Azerbejdžan 8.172.000[1]
Iran12-18 miliona[2][3][4][5]
Turska800.000
Rusija622.000[6]
Gruzija284.761[7]
Kazahstan78.300[8]
Njemačka55.000
Ukrajina45.200[9]
Holandija18.000[10]
Velika Britanija15.000[11]
SAD5.553 - 400.000[12][13]
Kanada275.000[14]
Austrija1.000[15]
Estonija800[16]
Australija290[17]
Danska116
ostale države30.000
Jezik
Azerbejdžanski jezik
Vjera
većina muslimani, manjina kršćani, bahá'í, zoroastrizam

Azeri (azerbejdžanski: آذربایجانلیلار / Azərbaycanlılar [18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40]) su turkijski narod koji uglavnom živi u sjeverozapadnoj iranskoj regiji Azerbejdžan i suverenoj državi Azerbejdžan. Poslije Turaka Azeri su najbrojnija etnička grupa unutar Turkijske grupe naroda. Većina Azera su šiitski muslimani sa kulturnim naslijeđem i mješavinom turskih, iranskih i kavkaskih elemenata. Čine većinu stanovništva u Azerbejdžanu i drugu daleko najbrojniju etničku grupu u susjednom Iranu. Govore azerskim jezikom koji se ubraja u grupu turkijskih jezika.

Do rusko-perzijskih ratova Azeri su živjeli u jednoj državi. Naime nakon 1813. i 1828. godine, dio teritorije Kadžarskog carstva na Kavkazu su dodijeljene Ruskom carstvu, a sporazumima iz Gulistana 1813. i Torkamančaja iz 1828. godine formirane su granice između carske Rusije i Kadžarskog carstva nakon čega su Azeri podijeljeni u dvije države.

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]

Velika većina Azera živi u Azerbejdžanu i Iranu. Procjenjuje se da njih između 11,2 i 20 miliona živi u Iranu, uglavnom u sjeverozapadnim provincijama. U državi Azerbejdžan živi oko 8 miliona Azera i čine većinu stanovništva te države. U dijaspori živi preko milion Azera i rasprostranjeni su u ostatku svijeta. Prema Ethnologue-u, na jugu Dagestana, Estonije, Gruzije, Kazahstana, Kirgistana, Rusije, Turkmenistana i Uzbekistana živi više od 1 milion govornika sjevernoazerbejdžanskog jezika.[41] Prema popisu stanovništva u Armeniji iz 2001. godine u toj državi nije registrovan nijedan Azer zbog konflikta oko Nagornog Karabaha što je dovelo do izmjene stanovništva Armenije.

Prema procjenama Azera ima od 21 do 30 miliona, od toga u Iranu 12 do 18 miliona odnosno od 20–24% ukupnog stanovništva Irana. U Azerbejdžanu prema popisu iz 2009. godine živi 8.172.000[1] i čine 93% stanovništva. Od ostalih država najviše Azera živi u Turskoj (800.000), Rusiji (622.000) i Gruziji (284.761).

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b Censuses of Republic of Azerbaijan 1979, 1989, 1999, 2009 The State Statistical Committee of Azerbaijan Republic
  2. ^ "Stanovništvo Irana" Arhivirano 3. 3. 2016. na Wayback Machine in Looklex Enciklopedija Orijenta.
  3. ^ "Stanovništvo Irana" Arhivirano 3. 2. 2012. na Wayback Machine,
  4. ^ G. Riaux, "Azeri u Iranu" 25 % stanovništva Irana su Azeri.
  5. ^ "Iran" Arhivirano 11. 3. 2007. na Wayback Machine, Amnesty International izvješće o Iranu i Azerbejdžanu
  6. ^ "Azeri u Rusiji". Arhivirano s originala, 2. 2. 2008. Pristupljeno 11. 4. 2010.
  7. ^ "Popis stanovništva Gruzije 2000. godine". Arhivirano s originala, 6. 10. 2007. Pristupljeno 11. 4. 2010.
  8. ^ Stanovništvo Kazahstana iz 1999. godine Arhivirano [Date missing] na: Archive-It.
  9. ^ "Stanovništvo Ukrajine iz 2001. godine". Arhivirano s originala, 31. 10. 2004. Pristupljeno 11. 4. 2010.
  10. ^ "Azerbejdžansko ministarstvo za dijasporu" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 6. 7. 2011. Pristupljeno 6. 7. 2011.
  11. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 2. 5. 2014. Pristupljeno 15. 10. 2019.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  12. ^ Statistički zavod SAD-a
  13. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 15. 1. 2012. Pristupljeno 11. 4. 2011.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  14. ^ "Arhivirana kopija" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 25. 7. 2011. Pristupljeno 19. 4. 2011.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  15. ^ "Azeri u Austriji". Arhivirano s originala, 24. 10. 2007. Pristupljeno 11. 4. 2010.
  16. ^ "Stanovništvo Estonije 2000. godina". Arhivirano s originala, 22. 3. 2012. Pristupljeno 15. 10. 2019.
  17. ^ "Etničke grupe Australije". Arhivirano s originala, 7. 1. 2015. Pristupljeno 11. 4. 2010.
  18. ^ Alman İmparatorluğu'nun Doğu siyaseti çerçevesinde Kafkasya politikası, 1914-1918
  19. ^ «Folia orientalia» Państwowe Wydawn. Naukowe, 1971
  20. ^ Harvard Encyclopedia of American ethnic groups, Harvard University Press, 1981, p. 171
  21. ^ "Азербайджанцы". Arhivirano s originala, 8. 9. 2014. Pristupljeno 22. 10. 2019.
  22. ^ «Ağaoğlu Ahmed Bey». Fahri Sakal. Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999
  23. ^ «Anadolu ağızlarının sınıflandırılması» Leylâ Karahan. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1996
  24. ^ «Azerbaycan siyasi muhaceretinin İstanbul'daki basın etkinliklerinin, 1923-1931: kamuoyu oluşturmadaki rolü» Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yayınları, 2004
  25. ^ «Kafkas araştırmaları» Mehmet Saray. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1998
  26. ^ «Karabağ sorunu kapsamında Ermeniler ve Ermeni siyaseti» Aygün Attar. Atatürk Araştırma Merkezi, 2005
  27. ^ «Sivil toplumda Türk-Ermeni diyaloğu» Ragıp Zarakolu. Pencere Yayınları, 2008
  28. ^ "«Türk'ün Dünya Nizamı» HARUN YAHYA". Arhivirano s originala, 29. 11. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  29. ^ «Türk dünyası araştırmaları» Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1999
  30. ^ Mark R. Beissinger; Nader Entessar; Edward Friedman; Solomon Gashaw; Noel Jacob Kent; Alan LeBaron; Herbert S.Lewis; James Quirin; Virginia Sapiro; Ronald J. Schmidt; Douglas Spitz; Tekle M. Woldemikael; Crawford Young (1993). Azeri Nationalism in the Former Soviet Union and Iran. The University of Wisconsin Press. str. 116. Referenca sadrži prazan nepoznati parametar: |1= (pomoć)CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  31. ^ Azeri (Azerbaijani) Genetics: Abstracts and Summaries
  32. ^ "ETHNIC SITUATION IN THE CAUCASUS. Rauf A. Guseynov" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 28. 3. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  33. ^ "Ayse Pamir Dietrich Language Policy and the Status of Russian in the Soviet Union and the Successor States outside the Russian Federation. p. 2" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 25. 3. 2015. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  34. ^ «AZƏRBAYCAN YURD BİLGİSİ” JURNALINDA AZƏRBAYCAN-AVROPA ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏRİ MƏSƏLƏSİ» Altuntac Məmədova (Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası)
  35. ^ "Gidaiat Orudzhev, D.Sc. (Philol.), Azerbaijani State Nationalities Policy Adviser (Baku, Azerbaijan)". Arhivirano s originala, 29. 11. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  36. ^ ""Daghestan: Factors of conflicts and stability". Enver Kisriev, professor, Daghestan Research Center, Russian Academy of Sciences (RAS), (Makhachkala, Russian Federation)". Arhivirano s originala, 29. 11. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  37. ^ The Azeris in Georgia and the Ingilos: Ethnic minorities in the limelight
  38. ^ "South Caucasus: Common Ground". Arhivirano s originala, 29. 11. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  39. ^ "Sabrina Tavernise. The New York Times – 22.10.2008" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 29. 11. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  40. ^ "Who are Azeris?". Arhivirano s originala, 15. 12. 2014. Pristupljeno 18. 11. 2014.
  41. ^ Lewis, M. Paul (2009). "Azerbaijani, North". Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. SIL International. Pristupljeno 29. 1. 2012.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Azeri
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Azeri&oldid=3528040"