Andaluzija
Andaluzija
Andalucía (es) | |
|---|---|
 Zastava .svg) Grb | |
| Moto: Andalucía por sí, para España y la humanidad[1]("Andaluzija za sebe, za Španiju i čovječanstvo") | |
| Himna: La bandera blanca y verde | |
_(special_marker).svg) Lokacija Andaluzije unutar Španije. | |
| Koordinate: 37°23′N 5°59′W / 37.383°N 5.983°W | |
| Država | Španija |
| Glavni grad | Sevilla |
| Vlada | |
| • Tijelo | Vijeće Andaluzije |
| • Predsjednica | Susana Díaz (PSOE) |
| Površina (17.2% Španije) | |
| • Ukupno | 87.268 km2 |
| Mjesto po površini | 2. |
| Stanovništvo (2016) | |
| • Ukupno | 8,388,107 |
| • Rang | 1. |
| • Gustoća | Razvojna greška: Nije prepoznat karakter punktacije "," /km2 |
| • Procenat | 17,84% Španije |
| Demonim(i) | Andalužani andaluz, -za[2] |
| ISO 3166-2 | AN |
| Službeni jezik | Španski |
| Statut autonomije | 30. decembar 1981. prva revizija 2002. druga revizija 2007.[3] |
| Legislatura | Parlament |
| - Kongres | 62 poslanika od 350 |
| - Senat | 40 senatora od 264 |
| Veb-sajt | www |
Andaluzija (špa. Andalucía) jeste španska autonomna zajednica, smještena na jugu Pirinejskog poluostrva.[4] Nalazi se na obalama Sredozemnog mora i Atlantskog okeana, graniči na jugu sa Gibraltarom, na sjeveru s Ekstremadurom i Castilla-La Manchom, na istoku s Regijom Murcia te na zapadu s Portugalom.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Andaluzija je druga španska autonomna zajednica, iza Kastilje i Leóna, po površini, a prva po broju stanovnika.
Reljef
[uredi | uredi izvor]Reljef se sastoji od tri osnovne cjeline:
- Sierra Morena, prirodna granica između kastiljske visoravni i Andaluzije, sa osamljenom planinom Sierra Madrona koja doseže 1.300 metara u svojoj najvišoj tački (Bañuela). Unutar ovog sistema treba istaknuti klanac Despeñaperros, koji tvori prirodnu granicu s Kastiljom.
- Betijski kordiljeri razvijaju se paralelno s mediteranskom obalom. Najviši vrhovi Andaluzije nalaze se na Sierra Nevadi, gdje se nalaze i najviši vrhovi Pirenejskog poluostrva: Mulhacén (3478 m) i Veleta (3392 m).
- Dolina Guadalquivira, koja se nalazi između gore spomenutih cjelina; to je ravničarski predio koji se otvara prema Kadiskom zalivu na jugozapadu.
Klima
[uredi | uredi izvor]Klima Andaluzije je mediteranska, iako nemaju svi predjeli istu klimu.
Padavine se smanjuju sa zapada prema istoku; najkišovitije mjesto je Sierra de Grazalema (2.138 mm godišnje), a najsuše mjesto u Evropi je Rt Gata, sa 117 litara godišnje.
Broj kišnih dana tokom godine je oko 75. S druge strane, u zapadnoj Andaluziji doseže se 300 sunčanih dana tokom godine. Prosječna godišnja temperatura je 16 °C. Najhladniji mjesec je januar (6,4 °C), a najtopliji august (28,5 °C).
Hidrologija
[uredi | uredi izvor]
Andaluzijske rijeke pripadaju atlantskom i sredozemnom slivu. Najvažnije rijeke su:
- Guadalquivir, najduža rijeka u Andaluziji (657 km), izvire u Sierra de Cazorla, prolazi kroz gradove Córdobu i Sevillu, i ulijeva se kod Sanlúcar de Barrameda. Njene glavne pritoke su Genil i Guadiana Menor te Guadalimar, Guadiato i Bembézar.
- Guadiana
- Odiel i Río Tinto
- Guadalete y Barbate.
Demografija
[uredi | uredi izvor]Andaluzija je prva španska autonomna zajednica po broju stanovnika, sa 7.849.799 stanovnika (prema popisu iz 2005. godine). Stanovništvo je, prije svega, koncentrirano u glavnim gradovima provincija, te obalnim područjima, zbog čega je stepen urbanizacije Andaluzije visok. U Andaluziji postoje 26 gradova sa više od 50.000 stanovnika.
Stanovništvo u glavnim gradovima provincija:
- Sevilla - 704.154
- Málaga - 558.287
- Córdoba - 321.164
- Granada - 236.982
- Almería - 181.702
- Huelva - 145.150
- Cádiz - 131.813
- Jaén - 116.540
Drugi veći gradovi u Andaluziji:
- Jerez de la Frontera - 196.275
- Marbella - 116.234
- Dos Hermanas - 112.273
- Algeciras - 111.283
- San Fernando - 92.666
- El Puerto de Santa María - 82.306
- Vélez-Málaga - 64.919
- Alcalá de Guadaíra - 63.237
- La Línea de la Concepción - 61.892
- Linares - 60.807
Jezik
[uredi | uredi izvor]Za ovu regiju karakterističan je govor koji se razlikuje od standardnog španskog jezika, te se naziv još i andaluzijskim govorom ili dijalektom.
Političko-upravna organizacija
[uredi | uredi izvor]Andaluzija je iskoristila mogućnost koju dopušta Ustav Španije iz 1978. godine, te je proglasila svoju autonomiju, konstituirajući se kao Autonomna zajednica Andaluzija (špan. Comunidad Autonoma de Andalucía) 28. februara 1980.
Provincije
[uredi | uredi izvor]
Andaluzija se dijeli na osam provincija, koje se dijele na 770 gradova:
- Provincija Almería - 611.037 stanovnika i 102 grada
- Provincija Cádiz - 1.178.773 stanovnika i 44 grada
- Provincija Córdoba - 784.057 stanovnika i 75 grada
- Provincija Granada - 854.419 stanovnika i 168 grada
- Provincija Huelva - 482.965 stanovnika i 79 grada
- Provincija Jaén - 657.714 stanovnika i 97 grada
- Provincija Málaga - 1.453.409 stanovnika i 100 grada
- Sevilla (provincija) - 1.811.177 stanovnika i 105 grada
Turizam
[uredi | uredi izvor]Položaj Andaluzija na jugu Pirenejskog poluostrva omogućava joj svrstavanje najtoplije evropske regija. Mediteranska klima, velik broj sunčanih sati, zajedno s velikim plažama, idealni su uvjeti za razvoj turizma.
Obala je ono što predstavlja najvažniji ulog sa stajališta turizma, ali istovremeno njeno intenzivno iskorištavanje predstavlja veliki rizik, posebno od onečišćenja i megalomanske izgradnje.
Najveći broj noćenja ostvaruje se u augustu, sa 13,26% noćenja u cijeloj godini, dok se u decembru ostvaruje samo 5,36%.
Njenih 836 km obale oplakuju Atlantski okean na zapadu, gdje se nalazi Costa de la Luz (Obala svijetlosti) (Huelva i Cádiz), i Sredozemno more na istoku, gdje se obala dijeli na Costa del Sol (Obala sunca) (dio Cádiza i Málage), Costa Tropical (Tropska obala) (Granada i dio Almeríe) i Costa de Almería.
Pored turizma sunca i plaža, razvijeni su i drugi tipovi turizma, kao što je kulturni turizam, sportski turizam i kongresni turizam.
Što se tiče kulturnog turizma, nesporno je bogatstvo historijske baštine ove regije. Andaluzija je poznata po spomenicima kao što su Alhambra (Granada), Giralda (Sevilla) ili džamija u Córdobi. Također se ističu katedrale i crkve, dvorci i utvrde, samostani te drugi historijski ostaci u svakoj od provincija, te prisutnost različitih arhitektonskih stilova (islamska arhitektura, renesansna te barokna arhitektura).
S druge strane, Andaluzija je zavičaj velikih slikara, kao što su Pablo Picasso (Málaga), ili Bartolomé Esteban Murillo i Velázquez (Sevilla), što je još jedan turistički adut. Fundacija Picasso u Málagi, Muzej Picasso, kao i Kuća muzej Murillo u Sevilli, sve su to destinacije koje turisti posjećuju u velikom broju. Valja spomenuti i veliki broj drugih muzeja i bogatih izložbi.
Znamenitosti
[uredi | uredi izvor]
- Alhambra (najposjećeniji spomenik u Španiji)
- Velika džamija u Córdobi
- Giralda
- Doñana
- Grazalema
- Ronda (Málaga)
- Gibraltarski moreuz
- Úbeda i Baeza
- Almuñécar
- Botanički vrt La Concepción
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Día de Andalucía 28F". web.archive.org. 5. 3. 2011. Arhivirano s originala 5. 3. 2011. Pristupljeno 24. 7. 2023.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
- ^ Pogledati, andaluz, -za. DRAE.
- ^ Magone, José (2008). Contemporary Spanish Politics. Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-42189-8.
- ^ "Andalusia | Spain's Southern Region, Map, & Culture | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 8. 6. 2023. Pristupljeno 24. 7. 2023.
.svg)